عید نوروز /به قلم آیت الله حاج سیدرضا حسینی مازندرانی

تاریخ انتشار خبر : ۹۴/۱۲/۲۹

عیدبه معنی جشن، روز جشن،هر روزی که در آن یاد بودی باشد از خوشی وشادی برای مردم.

اعياد چهار نوع است:

اوّل ، اعیاد اسلامی است، که مسلمانان دیگر هم دارند مثل عید فطر وعید قربان که در این دو عید نماز عید هم خوانده می شود وباید عید مبعث را به آن اضافه کرد که نماز ندارد.

دوم، اعیاد مذهبی است که همان عیدهایی است که شیعه دارد وعمده این عیدها ،عید عذیر خم ونیمه شعبان است .همه اعیاد مذهبی ، مهم است اما عید غدیر ومیلاد باسعادت حضرت ولی عصر (عج) اهمیت خاصی دارد.

سوم، اعياد ملى مانند روز آزادى و استقلال برخى از ملتها از چنگ استعمار.

چهارم، عيد طبيعى و تكوينى مانند عيد نوروز كه در آغاز بهار و سال نو مطرح مى شود.به غیر ازکشور ایران کشورهای دیگر همچون افغانستان ،تاجیکستان ،ازبکستان وترکمنستان این عید راعید ملی می دانند.

در اسلام روزهايى به عنوان عيد اعلام گرديده است كه مهمترين آنها عبارتند از: اول شوال (عيد فطر)، دهم ذيالحجه (عيد قربان)، هيجدهم ذى الحجه (عيد غدير)، بيست و هفت رجب (روز مبعث) و جمعه و تمام اين روزها به نوعى بازگشت به خويشتن و احساس مسووليت و به انگيزه تحول و انقلاب درونى است نه صرف شادى و شادمانى.

تاریخچه عیدنوروز

نوروز روز نو، روز تازه و روز جديدى است اول فروردين، روز نو سال جديد آغاز مى گردد و كهنگى سال قبل كه با سرما، خستگى و تكرار كارها و روزها همراه بوده، با نوروز به روز نو و سال جديد كه طراوت طبيعت آن را ترو تازه ساخته تبديل مى گردد. اين روز براى بسيارى از ملتها روز عيد محسوب مى شود.

امروز هر ایرانی،یاهرکسی باهرملیّتی دیگر که متاثرازفرهنگ ایرانی باشد

،تاجیک،افغانی،پاکستانی،اُزبک،قزاق،ترک،کرد،عراقی و….بپرسید«نوروز»چیست؟بلافاصله پاسخ خواهید شنیدکه نوروزعیدبزرگ است که در اوّل سال شمسی یا اوّل بهار برگزار می شود ودر باره آداب وبایسته های جشن نوروزهم هر یک توضیحاتیخواهند دادکه تفاوت چندانی با جواب دیگران نخواعد داشت.

امّا خوب است بدانیم که«نوروز»دردورانهای باستان به هنگام آغاز فصل گرما یعنی تابستان برگزار می شد،چون اوّل سال را تابستان می دانستند واز طرفی ایرانیان آن زمان چهار فصل را نمی شناختندبلکه سال را به در نیمه تقسیم می کردندکه نیمه اوّلش با نوروز آغاز می شد ونیمه دیگرش با «مهرگان»که سرآغازفصل سرمایا«زمستان»بود.اززمانی که دقیقاً نمی توانیم برایش تاریخی مشخص کنیم،نوروز به اوّل بهار منتقل گشت ومی باز هم ثابت نماند زیرا وقتی سال۳۶۵روزه را به ۱۲ماه و۳۰روزه تقسیم می کردند،پنج روز واندی اضافه می آمد که این پنج روز را «پنجه دزدیده»یا«خمسه مسترقه»می خواندند.میگویند بر اثر جمع شدن حدود شش ساعت مازاد طول واقعی سال شمسی ،هرچهار سال یک روز«نوروز»از اوّل بهار جلوتر می رفت واین امر موجب می گردید که در هر چهل سال ۱۰روز ودرهر۱۲۰سال یک ماه، نوروزبه تابستان نزدیک شود ودر نتیجه ماهییت بهار بودن را از دست بدهدوحتی گاهی به زمستان بیفتد!

درسال ۴۶۷هجری قمری ،(سال دوّم سلطنت سلطان جلال الدین ملکشاه سلجوقی) نوروز به۲۳برج «حوت»اسفندماه افتاده وتنها ۷روز باپایان زمستان وآغاز بهار فاصله داشت.

لذا سلطان سلجوقی در صدد حل این مسئله بر آمد وجمعی از منجّمان را برای یافتن راه چاره فرا خواندکه یکی از آنان حکیم عمر خیام ،عالم فلکی وریاضیدان برجسته زمان بود.

عالمان مذکور تصمیم گرفتندهر چهار سال یک روز دیگر بر« پنجه دزدیده»اضافه کنند تا جلوی جابجایی نوروز را بگیرند وبدین ترتیب تقویم جدید پدید آمدکه به «تقویم جلالی»معروف گشت. تقویم جلالیه به نوبه خود در عهد«غازان خان»وبا دستور این فرمانروای ایرانی شده مغول توسط گروهی از دانشمندان زمان تحت سرپرستی خواجه رشید الدین فضل الله همدانی در رصد خانه مراغه اصلاح شد،بدین صورت که رئز های اضافی جمع شده در آخر سال ،«خمسه مسترقه»را بر روی شش ماهه نیمه نخستین سال سرشکن وآنها را۳۱روزه کردند وساعات اضافه مانده را هر چهار سال یک بار بر ماه ۲۹روزه اسفند افزودند و«کبیسه» نامیدند.چنین بود که نوروز برای همیشه در اوّل بهار تثبیت شد.

عید نوروز از دیدگاه اسلام

ازروایت فهمیده می شود که ائمه اطهار(ع)این عید را نه تنها رد نکرده اند بلکه تائید هم نموده اند .مرحوم شیخ عباس قمی از امام صادق (ع) چنین نقل می کند. :

آن حضرت به مُعلی بن خُنیس فرمود: وقتی عید نوروز شد ،غسل کن ،لباس نوبپوش ،خضاب [۱] کن ، حمام برو، بوی خوش استفاده کن. بعد می فرماید، مستحب است روزه بگیرید وبعداز نماز ظهر وعصر چهار رکعت نماز بخوان ،دوتا دورکعتی .دررکعت اول بعدازحمد ده مرتبه سوره قدر، ودررکعت دوم ده مرتبه سوره کافرون، دررکعت سوم ده مرتبه سوره اخلاص، ودررکعت چهارم ده مرتبه سوره فلق، وده مرتبه سوره ناس .بعد دعایی نقل میکند که جزءنماز نیست ومی توان درسجده وغیر سجده خواند .[۲] این دعا عبارتی دارد که می فرماید:‹‹ فضلة وکرمته »یعنی خدایا این عید را تو فضیلت دادی وتوبزرگ شمردی .معلوم می شود که امامان معصوم (ع) این عید را به نام عیدملی تائید کرده اند .

شاید تائید ائمه (ع) برای دلیل دیگری باشد دربعضی ازروایات دارد که عیدغدیر مصادف بوده است با عید نوروز .یعنی روزی که پیامبر اکرم(ص) امیرالمومنین را به خلافت منصوب کردند .باعید نوروز مصادف بوده است.

«نوروز» در قرآن

«اللّهم ربّنا اَنزِل عَلَینَا مَائِدَهً مِنَ السَّمَاءِ تَکُونَ لَنا عِیداً لِاَوَّلِنا وَآخِرَنَا وَآیَهً مِنکَ وَارزُقنا وَاَنتَ خَیرُالرَّازِقِینَ.» [۳]

عیسی ابن مریم گفت:خدایا!ای پروردگارما!برای ما از آسمان سفره ای پر ازغذا نازل کن تاعیدی باشد برای اهل زمان ما ونسل آینده ما،ونشانه ای از سوی تو،وما را روزی بخش که توبهترین روزی دهندگانی.

واژه عید تنها یک مرتبه در قرآن در سوره مائده آیه ۱۱۴ به کار رفته است.

«عید»در لغت از ماده «عود»به معنی بازگشت است،لذا به روزهایی که مشکلات از قوم وجمعیتی بر طرف می شود وبه پیروزی ها وراحتی های نخستین بر می گردد،عید گفته می شود ودر اعیاد اسلامی به مناسبت اینکه در پرتو اطاعت اسلامی به مناسبت اینکه در پرتویک ماه مبارک رمضان ویا انجام فریضه بزرگ حج صفا و پاکی فطری نخستین به روح وجان باز می گردد والگوهای خلاف فطرت از میان می رود،عید گفته می ش ده است.

موضوع دیگری در این ارتباط مطرح است ودر تفاسیر قرآن کریم به آن اشاره شده،رویش در باره گیاهان ورستاخیز طبیعت است که چگونگی زنده شدن مردگان وزندگی وحیات پس از مرگ را به زندگی مجدد در گیاهان در طبیعت وفصل بهار تشبیه کرده است.

بنا براین در اندیشه اسلامی که بر گرفته از آیات وروایات است،نوروز همانند رستاخیز است.

نوروز و پيامبران

«از حضرت موسي‌بن جعفرعلیه السلام آمده است كه: اين روز بسيار كهن است. در نوروز خداوند از بندگان پيمان گرفت تا او را پرستش كنند و براي او شريك قائل نشوند و به آيين فرستادگانش درآيند و دستورشان را بپذيرند و آن را اجرا كنند و آن نخستين روزي است كه آفتاب دميد و بادهاي بار دهنده وزيد و گل‌هاي زمين پديد آمد و هم جبرئيل بر پيامبرصلی الله علیه و آله نازل شد و نيز روزي است كه ابراهيم بت‌ها را شكست و هم پيامبر علي علیه السلام را بر دوش خود گرفت تا بت‌هاي قريش را از كعبه بيرون انداخت.»

از حضرت صادق علیه السلام نقل و روايت شده است كه در اين روز كشتي نوح بر كوه جودي به زمين نشست و نيز روايت كرده‌اند كه خلقت عالم در چنين روزي انجام پذيرفت و حضرت ابراهيم علیه السلام در اين روز عليه بت‌ها قيام نموده است. موسي علیه السلام در اين روز بني‌اسرائيل را از قيد اسارت نجات داده و از رودخانه نيل گذشته است.

امام جعفر صادق به معلي‌بن خنيس درباره نوروز فرموده است. «اي معلي، نوروز، روزي است كه خداي تعالي عهدنامه از ارواح بندگان خود گرفته كه او را بندگي نمايند و ديگري را با او شريك مسازند و ايمان بياورند به فرستاده‌ها و حجت‌هاي او ائمه معصومين علیهم السلام و اول روزي است كه آفتاب طلوع كرده و بادي كه درختان را بارور مي‌سازد وزيده و خرمي زمين آفريده شده و روزي كه كشتي نوح بر زمين قرار گرفته و…»

برنامه های اسلامی در نوروز

غیرازنام،زمان وپیوستگی های نوروز باطبیعت که جلوه ای از ذوق لطیف نیاکان ماست وگذشته از آدابی نظیرپختن غذاهای مخصوص ،پرداختن به پاکیزگی تن ومحیط زندگی،اهمیّت دادن به آب روان«که از دوران باستان عنصری مقدس شمرده می شد»چیدن«هفت سین»که می گویند هفت شین بوده،وآخر کار دادن هدایا،در حال حاضررسومی همراه مراسم نوروزی می باشد که قطعاً«جدید»تلقی می شود ودر دوران باستان دست کم به صورت فعلی معمول نبوده است.حتی همان هدیا یی که رد وبدل می شودتغییر جهت داده،زیرا در ادوار پیش اسلام وسده های نخستین اسلامی،هدیه نوروزیا از جانب «رعیت»به شاه یا خلیفه تقدیم می گشت وامروز«البته به سابقه چندین صد ساله»این بزرگترها هستند که به کوچکتر ها وزیر دستان هدیه وبه اصطلاح «عیدی» می دهند وهمین امر،نشان تاثیر فرهنگ اسلامی وقرآنی دریک سنت دیرینه ایرانی است.

تحولات دیگری را که تحت تاثیر فرهنگ اسلام در آداب بر گزاری جشن نوروزی حاصل گشته،متذکر می شوم:

۱-حضور قرآن به صورت ثابت وگسترده ،یعنی قرارگرفتن کتاب خدا سرسفره هفت سین،خواندن قرآن در ساعت متصل به تحویل ،بوسیدن قرآن بوسیله تک تک افراد خانواده در اطراف سفره هفت عید،قرار دادن اسکناس در لابلای قرآن ودادن آن از طرف بزرکتر خانواده به کوچکترها به عنوان «دشت،اوّل سال.

۲-اجتماع در مساجد وتکایا وزیارتگاهها وانجام نمایش های اسلامی به صورت جمعی در هنگام تحویل سال.

۳-نهادن تشت یاظرف بزرگ پر ازآب زلال آمیخته به زعفران وگاهی شکروخواندن سوره مبارکه یاسین توسط چهل تن ازحاضران وفوت کردن آن به طرف آب سپس تقسیم آن آب میان حضار به عنوان هدیه شفا بخش ومبارک«این سنت در بسیاری از نقاط ایران اجرا می شود ودسترسی یافتن به آب «چهل یاسین»از موفقیّتهای مهم آغازسال نو محسوب است.

۴- قرائت دعای تحویل سال«یا مقلب القلوب والابصار»که جنبه همگانی دارد.

۵-رفتن به دیدار سادات وعلمای محل وعرض تبریک به آنان وگاهی گرفتن عیدی از آنان.

۶-دادن لباس نو به مستمندان،توزیع برنج،روغن،گوشت میان خانواده های فقیربه صورت ناآشکارازجانب افراد خیّر.

پرداخت عیدی از سوی بزرگترها که امروزه علاوه برآن در محیط اداری وکاری از سوی مدیران به کارکنان وزیر دستان پرداخت می شود.

تشرف به اماکن مقدسه.

۱۰-رفتن به دیدار مصیبت دیدگان سال گذشته تحت عنوان «عید».در اين ديدوبازديدها از غمها و مشكلات يكديگر آشنا مى شوند.

۱۱-واجب شمردن صله رحم در نخستین روزهای سال تازه.

۱۲-تقدم قائل شدن به همسایکان وبزرکان فامیل در«دید»و«بازدید».

و…..شاید آداب دیگر که نوعاًنشان دهنده تلفیق عقاید اسلامی یا باور های ایرانیان قبل از اسلام است ویکی از بارزترین شواهد«ازدواج»دو فرهنگ ایرانی واسلامی زیر لوای «نوروز»می باشد وهمین مسئله روح تازه هی در کالبد این موجود چند هزار ساله دمیده وجاودانگی آن را بیش از پیش تضمین کرده است.

۱۳- هديه و عيدى : هديه و عيدى دادن از رسوم معمول عيدهاست و در ميان مردم معمول بوده است. در روايتى آمده است كه شخصى هديه اى براى امام على(ع) آورد و عرض كرد: اين هديه به مناسبت نوروز است. حضرت فرمود: «نيروزناكل يوم»؛ هر روز براى ما نوروز و روز نوى است.

آقاى رحيميان در كتاب سايه آفتاب مى نويسد: در روز عيد نوروز به خدمت امام خمينى(ره) رسيديم. حضرت امام با نشاطتر از روزهاى گذشته و متبسم و با قباى نو وارد شدند و به افراد حاضر چندبار «مبارك باشد.» گفتند. سپس خودشان سراغ سكه هاى يك ريالى را گرفتند و در كف دست قرار دادند. افراد حاضر نيز بعد از دست بوسى هر كدام چند عدد برداشتند. مشابه اين برنامه در نوروز سالهاى ديگر نيز تكرار مى شد. [۴]

۱۴- زيارت اهل قبور : رفتن به زيارت اهل قبور در آغازين روزهاى سال نو و نيز برگزارى مراسم تحويل سال در كنار قبور شهدإ از ديگر آداب دينى نوروز است.

تشرف و حضور در اماكن مقدسه و مشاهد مشرفه و برگزارى مراسم تحويل سال نو در آن مكانها نيز از جمله آداب نوروز مى باشد.

امتیازات عید نوروز

عید نوروز امتیاز وخصوصیت هایی دارد که دراسلام خیلی پسندیده است.

خصوصیت اول: نظافت و رعايت بهداشت و نيز پوشيدن لباس تميز و استفاده از عطر و بوى خوش در صورت امكان از وظايف اخلاقى و اجتماعى نوروز است. از امام صادق(ع) نقل شده است كه فرمود: « إِذَا کَانَ یَوْمُ النَّیْرُوزِ فَاغْتَسِلْ وَ الْبَسْ اَنْظَفَ ثِیَابِکَ وَ تَطَیَّبْ بِاَطْیَبِ طِیبِکَ ؛ هرگاه نوروز فرا رسد غسل کرده و پاکیزه ترین لباسهایت را پوشیده و از معطرترین عطرهایت استفاده کن. ».[۵]

نظافت درعید نوروز است.مردم لباس نومی پوشند ،حمام می روند .

اسلام می گوید:‹‹اَلنَّظافَتُ مِنَ الْاِیمَان ».

ازاین روایت استفاده می شود آدمی که نظیف نیست مسلمان واقعی نیست .

دین ما تاکید دارد وقتی می خواهی به مسجد بروی ،دراجتماع وارد شوی، نظیف باش ،دندانهایت را مسواک بزن ،لباس نوبپوش ،عطر بزن،اگر عرق پا یا بدنت بو می دهد رفع کن وبالاخره تمیز وارد اجتماع شو.

اسلام دوست ندارد لباس گران قیمت باشد .اما به همان اندازه که نمی خواهد لباس گران قیمت استفاده شود،می خواهد تمیز باشد .

خانه تکانی درعید نوروز وجوددارد،کارخوب وپسندیده ای است. که خانم هادرسال به یک بار قناعت نکنند.درروایات می خوانیم وجود تار عنکبوت درسقف ،آشغال درزیر فرش، چرکین بودن حیاط وسالن خانه موجب فقر می شود .رحمت خدا از این خانه برداشته می شود .از این رو اسلام با عید نوروز موافق است زیرا مردم بیشتر به نظافت خانه وفرزند خودشان می رسند.

خصوصیت دوم:رفت وآمدهایی است که درنوروز انجام می شود.اسلام این کار را بسیاردوست دارد.

پیامبر اکرم (ص) می فرماید:

«اَلمُؤمِنُ یَالَفُ وَیوُلَفُ وَلاخَیرَ فِی مَن لا یَالَف وَلا یُولَف»[۶]

مسلمان کسی است که رفت وآمد بادیگران دراد ومسلمان کسی است که اومردم را دوست می دارد وهم مردم او را دوست دارند .هم رفت دارد وهم آمد.

بعدی می فرماید: اگر کسی حال گوشه نشینی داشته باشد ،باهیچ کس رفت وآمد نداشته باشد ، حتی درمتن جامعه نباشد خیری در این فرد نیست .

رفت وآمد با همسایه ها ، با دوستان وبخصوص با خویشاوندان ،بسیار مطلوب است .قطع رحم گناه بزرگی است به حدی که قرآن کریم درسه جاکسی که قطع رحم می کند را لعنت کرده است. اما دراین رفت وآمدها باید مواظب باشیم كه درمجالس گناه نشود.

رعایت محرم ونامحرم رابکنیم .چون شب ها ،شب ها ی شادی است ممکن است بخاطر سرگرمی پدران ومادران دراین ایام ،دختران وپسران جوان به دور ازچشم آنان، ارتباط نامشروع پیداکنند ومبنای انحراف فکری وجنسی از همین جا شروع شودوگاه مشاهده می کنیم که بعداز ایام تعطیلات نوروز تغییر رفتاروگفتار را درجوانان پدید می آید.

نحوه آرایش ولباس زنان،زمینه حوس وتحریک برای مردان راایجاد می کند. خانم ها باید خیلی مواظب خودباشندتازمینه گناه رافراهم نکند.شوهرخواهر،برادر شوهر،پسرعمه،پسردایی،بادیگرنامحرمان هیچ فرقی ندارند.همانطور که رعایت شئونات اسلامی برای افراد غریبه نامحرم واجب است برای این افراد هم واجب می باشد.

دراین ایام از غیبت ،تهمت، دروغ ونگاه به نامحرم پرهیز شود.

زشتی های عید نوروز

هیچ عیدی زشت نیست بلکه انسان ها با رفتارهای خود آن را زشت وقبیح می کنند.

عیدنوروزبعضی از مردم مانندعیدکودکان است،یعنی ازعید فقط لباس های رنگارنگ ونو را می بینند ومعنای اصلی عید را نمی دانند.برخی دیگر نیز عیدشان فقط خوردن وآشامیدن است.آنها تنها تصوری که ازعید دارند،سفره های رنگین غذا،شیرینی وآجیل وخوشگذرانی است ودیگرهیچ.

عده ای هم عید را جواز بی بند وباری وعیاشی می دانند وقهقهه های مستانه وبرخی معاصی رانشانه برگزاری عید تلقی می کنند.

البته در حواشى اين عيد باستانى خرافاتى وجود دارد كه بايد زدوده شود. همچون مراسم چهارشنبه سورى و آتش افروزى، ترقه بازى، هفت سين، شب نشينى ها و تشكيل جلسات آلوده اى كه بسيارى از مردم به بهانه شبهاى عيد در عيش و نوش و بى خبرى به سر مى برند. جلساتى كه در آن پر است از زمينه هاى گناه: اختلاط محرم و نامحرم. آن هم با شرايط مبتذل، پخش موسيقى هاى مبتذل، مسابقه خودنمايى و تفاخر در لباس و زينت، ريخت و پاش و اسرافكارى و بسيارى از ضد ارزشهايى كه در اين ايام مطرح مى شود.

اعمال عید نوروز

حضرت امام صادق(ع)به مُعلی بن خُنیس تعلیم فرمود:

چون روز نوروز شود،غسل کن،پاکیزه ترین لباس های خود رابپوش وبه بهترین بوهای خوش خود راخوش بو گردان ودر آن روز روزه بدار،پس از نماز ظهر وعصر،چهار رکعت نمازبجای آور،در رکعت دوّم بعدحمد ده مرتبه سوره«قُل یَااَیُهَاالکافِرُون»ودر رکعت سوّم بعدحمد ده مرتبه سوره «قُل هُوَاللهُ اَحَد»ودر رکعت چهارم بعدحمد ده مرتبه سوره«قُل اَعُوذُ بِرَبِ النَاس»و« قُل اَعُوذُ بِرَبِ الفَلَق»رابخوان وبعد ازنماز به سجده شکر برو واین دعا را بخوان:

اَللّهُمَّ صَلّ عَلی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد،الاُوصِیآءِ المَرضِیِّینَ.وَعَلی جَمیع ِ اَنبِیائِکَ وَ رَسُلِکَ بِاَفضَلِ صَلواتِکَ ،وَبارِک،عَلَیهِم بِافضَلِ بَرَکاتِکَ ،وَصَلِّ عَلی اَرواحِهِم وَاَجسادِهِم،اَللّهُمَّ ،بارِک عَلی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد،وَبارِک لَنا فی یَومِنا هَذا،اَلَّذی فَضَّلتَهُ ،وَکَرَمتَهُ وَشَرَفتَهُ وَعَظَّمتَهُ خَطَرَهُ،اَللّهُمُّ بارِک لِی فیما اَنعَمتَ بِهِ عَلیَّحَتّی لا اَشکُرَ اَحَدً غَیرُکَ،وَوسِّع عَلَیَّ فی رِزقِی ،یا ذَالجَلالِ وَالاِکرَامِ، اَللّهُمَّ ما غابَ عَنّی عَونُکَ عَلَیهِ،حَتّی لا اَتَکَلُّفَ ما لا اَحتاجُ اِلَیهِ،یا ذَالجَلالِ وَالاِکرَامِ. [۷]

خدایا درود فرست بر محمد وآل محمد آن اوصیاء پسندیده.وبرهمه پیامبران ورسولانت به بهترین درودها وبرکت ها ده!برایشان بهترین برکتهایت ودرودفرست بر ارواح واجسادشان.خدایا برکت ده بر محمد وآل محمد وبرکت ده بر ما در این روز.که آن را برتری داده وگرامیش کرده وشرافتش داده ومقامش را بزرگ کردی.خدایا برکت ده به من در آنچه به من تفضل کرده ای.بدانسان که هیچ کس را جز توسپاس نگذارم و روزیم را وسیع گردان ای صاحب جلالت وبزرگواری.خدایا هر چه از من پنهان شده ،مبادا کمک ونگهداری تو ازمن پنهان شود.وهرچه را گم کرده ام مبادا یاری خویش را از من دریغ کنی تا خود را به زحمت نیندازم درباره آنچه را بدان نیازمند نیستم ای صاحب جلالت وبزرگواری.

عيد نوروز نيز چون ديگر اعياد اسلامي با نزول بركات و آيات الهي همراه بوده است. تاكيد بر قرائت سوره‌هاي كافرون،توحيد،معوذتين نيز مي‌تواند اشاره به درخواست دفع انواع شروروبدي‌ها داشته باشد.

دعاي عيد نوروز

براى روز اول سال، دعا و درخواست خير وبركت، موفقيت و سعادت و بالاخره تقاضاى تعالى و رشد فضايل انسانى از جمله آداب اين روز مقرر گرديده است.دعاي مخصوص عيد نوروز با درود و صلوات بر رسول‌اكرم و آل او و اوصيا و همه انبيا و رسولان آغاز مي‌شود. آن‌گاه با فرستادن درود بر ارواح و اجساد ايشان ادامه مي‌يابد. در اين دعا آمده است: «هذه الذي فضله و كرمته و شرفته و عظمته خطره» اين فراز با اندكي جابجايي در كلمات در دعاي مخصوص ماه مبارك رمضان، ماه نزول قرآن نيز آمده است. فراز پاياني دعاي مخصوص عيد نوروز، اللهم… ما فقدت من شي فلا تفقدني عونك عليه حتي لا اتكلف مالا احتاج اليه يا ذالجلال و الاكرام» از آن جهت كه در آن سخن از گم شدن و گمشده‌ها به ميان مي‌آيد بيش از اندازه قابل توجه است زيرا؛ عيد نوروز همان روزي است كه حضرت سليمان۷ انگشتري خويش را پس از مدتي پيدا كرده است.

علامه مجلسى(ره) خواندن اين دعا را در نوروز مناسب دانسته است:

«اللهم هذه سنه جديده و انت ملك قديم اسإلك خيرها و خيرمافيها و اعوذبك من شرها و شرمافيها و استلفيك موونتها و شغلها يا ذالجلال و الاكرام.»

بارالها! اين سال جديد است و تو خدايى ازلى و قديم هستى. خير اين سال و خير آنچه را در اين سال پيش مى‏آيد، از تو خواستارم و از شر اين سال و شرآنچه در اين سال پيش خواهد آمد، به تو پناه مى برم…

دعایی در نوروز برای دفع بلا در طول سال

از حضرت علی(ع) هفت سین[هفت آیه که با «س» شروع می‌شود] روایت شده، که برای دفع هر درد و بلایی تا سال آینده می‌باشد[إن‌شاءالله]. : تکتب بماء الورد و الزعفران و المسک على ظرف صینی یوم النیروز و یشرب و هی هذه:

«سَلامٌ قَوْلًا مِنْ رَبٍّ رَحِیمٍ سَلامٌ عَلى‏ نُوحٍ فِی الْعالَمِینَ سَلامٌ عَلى‏ إِبْراهِیمَ سَلامٌ عَلى‏ مُوسى‏ وَ هارُونَ سَلامٌ عَلى‏ إِلْ‏یاسِینَ سَلامٌ عَلَیْکُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوها خالِدِینَ سَلامٌ هِیَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ»

کیفیت آن به این نحو است که در روز عید نوروز، با گلاب و زعفران (و در صورت داشتن؛ مُشک) در ظرف چینی این آیات را بنویسید[که می‌توان مجموع این جوهر را در خودنویس ریخت و با آن نوشت] سپس آن را[با مقداری گلاب یا آب تمیز بشویید و] بنوشید. و آن آیات اینها هستند:

«سَلامٌ قَوْلًا مِنْ رَبٍّ رَحِیمٍ. سَلامٌ عَلى‏ نُوحٍ فِی الْعالَمِینَ. سَلامٌ عَلى‏ إِبْراهِیمَ. سَلامٌ عَلى‏ مُوسى‏ وَ هارُونَ. سَلامٌ عَلى‏ إِلْ‏یاسِینَ. سَلامٌ عَلَیْکُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوها خالِدِینَ. سَلامٌ هِیَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ».

به قلم آیت الله حاج سیدرضا حسینی مازندرانی

(تولیت حوزه علمیه و امام جماعت مسجد امام حسین(ع) و نماینده مراجع معظم تقلید)

[۱] – رنگ کردن

[۲] – مفاتیح الجنان

[۳] – سوره مائده ،آیه ۱۱۴.

[۴] – درسايه آفتاب، حسن رحيميان، ص ۲۲۸.

[۵] – بحارالانوار، ج ۵۶، ص ۱۰۱.

[۶] – کنزالعمال ج۱ ص ۱۴۲

[۷] – مقاله، رضا استادی ص۳۷۶