بسیج ؛ به قلم عباس جعفری زرندینی

تاریخ انتشار خبر : ۹۴/۰۹/۱

بسیج به لحاظ لغوی به معنای سامان و اسباب ساز و سازمان جنگ : عزم و اراده ، آماده سفر شدن و آماده ساختن نیروهای نظامی یک کشور برای جنگ می باشد . ( دهخدا ، ۱۳۷۲(
در جامعه ما نیز بسیج یک نهاد اجتماعی است . همانند خانواده که به صورت عضوی از ساخت و نظام اجتماعی جامعه است به شمار می آید ، نهادی که با هدف پاسداری از ارزشها و آرمانهای انقلاب اسلامی بوجود آمده است و انحلال آن جز در صورت انحلال جامعه اسلامی قابل تصور نیست .
در اساسنامه بسیج مستضعفین ، بسیج را به این صورت تعریف کرده اند :
« بسیج نهادی است تحت فرماندهی مقام معظم رهبری که هدف آن نگهبانی از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن و جهاد در راه خدا و گسترش حاکمیت قانون خدا در جهان طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران و تقویت کامل بنیه دفاعی از طریق همکاری با سایر نیروهای مسلح و همچنین کمک به مردم هنگام بروز بلا و حوادث غیر مترقبه می باشد . » ( سپاه از دید قانون ۱۳۶۲ (
بسیج در ایران
نقطه آغاز روند شکل گیری بسیج در یاران، فرمایشات حضرت امام خمینی (ره) در چهارم آذماه ۱۳۵۸ بود. ایشان در بخشی از سخنانشان فرمودند:
«مملکت اسلامی باید همه اش نظامی باشد و تعلیماتش نظامی باشد. باید ملت ما جوانهایش مجهز باشند به همین جهاز و علاوه بر جهاز دینی و ایمانی که دارند، مجهز به جهازهای مادی و سلاحی هم باشند و یاد گرفته باشند. جوانها را یادشان بدهید، همه جا باید اینطور باشد که یک مملکتی بعد از چند سالی که ۲۰ میلیون جوان دارد، بیست میلیون تفنگدار داشته باشد و یک چنین مملکتی آسیب پذیر نیست و الآن هم الحمدالله آسیب پذیر نیست.»
پس از این فرمان، اقدامات اولیه برای آموزشهای عمومی مورد نساز مردم آغاز شد و آحاد مدم نیز برای شرکت در بسیج عمومی اعلام آمادگی کردند.
به دنبال فرمان امام و تاکیدات ایشان، شورای انقلاب اسلامی در تاریخ ۱۹/۴/۱۳۵۹ تشکیل «سازمان بسیج ملی» را تصویب کرد تا این سازمان ضمن آموزش و سازماندهی همه افراد داوطلب، آنان را برای مقابله با هر گونه تهدید و تجاوز داخلی و خارجی آماده نماید.
در دی ماه ۱۳۵۹ با تصویب مجلس شورای اسلامی «سازمان بسیج ملی» به «واحد بسی مستضعفین» تغییر نام داد و در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ادغام شده و فرماندهی آن به سپاه واگذار شد. واحد بسیج مستضعین تا سال ۱۳۶۹ به کار خود ادامه می داد تا اینکه در این سال «نیروی مقاومت بسیج» جایگزین واحد بسیج شد و با ستادی مستقل به عنوان یکی از نیروهای پنجگانه سپاه مسئولیت انجام کلیه امور مربوط به بسیج را به عهده گرفت و هم اکنون نیز به کار خود ادامه می دهد.
برخی از فرمایشات حضرت امام خمینی «ره» درباره بسیج عبارتست از:
الف- «ائمه ما با همان دید الهی که داشتند، می خواستند که این ملتها را با هم بسیج کنند از راههای مختلف، اینها را یک پارچه کنند تا آسیب پذیر نباشند»
ب- « مملکت اسلامی باید همه اش نظامی باشد و تعلیمات نظامی داشته باشد»
پ- « اگر دفاع بر همه واجب شد، مقدمات دفاع هم باید عمل شود… اینطور نیست که واجب باشد بر ما که دفاع کنیم و ندانیم چه جور دفاع کنیم»
ت- « ارتش بیست میلیونی (بسیج) فرمول دفاع همه جانبه از انقلاب اسلامی است»
بسیج از دیدگاه مقام معظم رهبری
مقام معظم رهبری، امام خامنه ای درباره بسیج فرمایشات متعدد و مفصلی دارند که برای نمونه به برخی از آنها اشاره می کنیم:
الف- « اگر بخواهیم انقلاب و کشور بیمه باشد و جمهوری اسلامی آسیب پذیر نباشد باید این شور و شوق، این حرکت عمومی و این بسیج عظیم نیروهای ملت را روز به روز تقویت کنیم»
ب- « بسیج باید با همان روحیه و شور و قدرت دوران جنگ باقی بماند و جوانان آموزش ببینند و ساماندهی شوند و آمادگی حضور پیدا کنند»
پ- « در دوران جنگ بسیج مال جنگ است، در دوران پشتیبانی مال پشتیبانی ، در دوران علم مال تحصیل و تدریس و در دوران سازندگی مال سازندگی است»
ت- «بسیج در جبهه های جنگ، در داخل شهرها و در پایگاه های مقاومت نشان داد که بهترین مدافع انقلاب اسلامی است، حتی دشمنان ما هم به این نکته اعتراف کرده اند»
ث- « بسیج یعنی حضور بهترین، با نشاط ترین و با ایمان ترین نیروی عظیم ملت در میدان هایی که برای منافع مالی ، برای اهداف والا، کشورشان به آنها نیاز دارد».
(( بسیج یک نیروی مردمی است و به طبقه خاصی تعلق ندارد و بسیجی را می توان در هر قشری از اجتماع جستجو کرد و یافت .))
عباس جعفری زرندینی کارشناس ارشد علوم سیاسی