سمن و سرمایه اجتماعی/اسحق عبادی

تاریخ انتشار خبر : ۹۴/۰۸/۹

برخی ازاندیشمندان علوم انسانی از میان انواع چهارگانه سرمایه اقتصادی،انسانی،اجتماعی ونمادین ، به لحاظ بینش و نگرشی که به انسان و جامعه در مسیر توسعه و پیشرفت دارند، به تاثیرونقش سرمایه اجتماعی (Social Capital) التقات خاصی دارند.

سرمایه اجتماعی مجموع فضایل روانشناختی،اخلاقی، مدنی و دینی است که بر اساس معیاری که متناسب با فرهنگ حاکم بر زیست بوم آن جامعه است مورد سنجه و ارزیابی قرار میگیرد.

مجموع فضایلی که از لایه شخصیت و منش فردی به لایه جامعه نفوذ کرده و ضامن بقای جامعه مورد نظر می باشد.

فضایلی از قبیل اعتماد، تعهد، اطمینان، وفاداری، مشارکت، دستگیری و کمک به همنوع ، صداقت و …

حال اگردر جامعه ای این فضایل کمرنگ شده باشد و سرمایه اجتماعی در حال کاهش باشد،آسیبها،چالش ها ومعظلات اجتماعی مختلفی بوجود می آید.بین کاهش سطح سرمایه اجتماعی و چالش ها رابطه مستقیمی وجود دارد.

در چنین شرایطی به نظر می رسد،ایجاد تشکلهای مردمی یا همان سازمانهای مردم نهاد(N G O)، راه حل مناسبی برای تقویت و بارورسازی فضایل فوق باشد.

چرا که این تشکلها،برخاسته از متن مردم ، داوطلبانه و بیانگر مطالبات ،دغدغه ها و دلمشغولی های آنان و در راستای کمک به حاکمیت و دولت می باشد.حتی اگر عنصر اعتراض و نقد به برخی عملکردهای دولت در آن پر رنگ باشد.

این تشکلها ، خود ازعناصر فوق بهره می گیرند ومحل تجلی آن فضایل می باشند.اگر در تشکلی اعتماد،مشارکت،صداقت و… نباشد یا کمرنگ باشد، خود نقض غرض است و نمی تواند سبب احیا یا تقویت آن فضایل در سطح اجتماع باشد.
بنابراین به نظر می رسد با ایجاد تشکلها و سازمانهای مردمی می توان مانع کاهش یا از بین رفتن سرمایه های اجتماعی شد.

البته سمن ها در کشور ما که شرایط ویژ ه ای دارد، ممکن است مورد سوء استفاده قرار بگیرند.

در چنین شرایطی نباید با موضع سلبی و منفی موجبات طرد بخش اعظمی از جامعه گشت.بلکه با ساماندهی وآموزش، بسترهای مشارکت شهروندان را فراهم کرد تا از پتانسیلهای آن در جهت درست استفاده کرد.

اسحق عبادی