عید فطر/گرد آورنده:رحمت چوپانی رودباری

تاریخ انتشار خبر : ۹۴/۰۴/۲۶

عید فطر
روز اول ماه شوال و در پایان ماه رمضان است. عید فطر از مهم‌ترین جشن‌ها و اعیاد مسلمانان است. در کشورهای اسلامی، عید فطر از جمله اعیاد بسیار مهم محسوب می‌شود و معمولاً با تعطیلی رسمی همراه است. در این روز، روزه حرام است و مسلمانان نماز عید برگزار می‌کنند پرداخت زکات فطره در این روز بر مسلمانان واجب است. در ایران از سال ۱۳۹۰ با تصویب مجلس شورای اسلامی و تایید شورای نگهبان عید فطر دو روز (روز عید و فردایش) تعطیل است
تعیین روز عید فطر(استهلال)

از آنجایی که شرط اعلام ماه شوال با رویت هلال ماه به وقوع می‌پیوندد. همواره در کشورهای مسلمان، بر حسب موقعیت مکانی آن کشور، رویت هلال ماه اول ماه شوال و روز عید فطر متغیر است به صورتی که ممکن است به طور مثال در عربستان سعودی روزجمعه روز عید اعلام شود اما در ایران روز شنبه روز عید فطر اعلام شود
در فقه شیعه
: طبق نظر فقهای شیعه حلول ماه شوال از دو راه اثبات می شود-
الف – علم و یقین به حلول ماه شوال که عبارت است از:
۱-خود انسان ماه را ببیند
۲ـ شیاع؛ یعنی عده قابل توجهی از مردم ادعا كنند ماه را دیده اند و این عده آنقدر زیاد باشند كه علم بر راست گویی آنها پیدا شود.
۳- گذشت سی روز از آخر شعبان؛ چون ماه بیشتر از سی روز نیست
ب- راه های شرعی كه در حكم علم هستند، عبارت است از
۱- شهادت دو عادل
۲- حكم حاكم شرع
?ـ ملاك رؤیت هلال، دیدن با چشم است، نه كشف ماه با ابزار و ادوات؛ زیرا ماه همیشه در مدار خود به دور زمین وجود دارد و حتی روزهای قبل از بیست و نهم ماه رمضان می توان با امواج رادیویی محل آن را كشف كرد؛ اما از روایات متواتر چنین استنباط می شود كه ملاك، دیدن با چشم است؛ یعنی باید ماه در وضعیتی قرار گیرد كه نور خورشید را به زمین منعكس كند.
دهها روایت صحیح از معصومان علیهم السلام وارد شده است با این مضمون كه «صوموا للرؤیه وافطروا للرؤیه؛ یعنی با دیدن هلال رمضان، روزه بگیرید و با دیدن هلال شوال افطار كنید. (فطر بگیرید) بنابراین دیدن با ابزار غیرمتعارف مانند تلسكوپ و یا امواج رادیویی ملاك نیست و در روایات تأكید شده است كه ملاك فقط دیدن ماه است
بیّنه یا شهادت دو عادل مبنی بر رؤیت هلال، به شرطی حجت است كه هر دو نفر، خود، هلال ماه را دیده باشند؛ اما اگر این دو شاهد خود ندیده اند ولی از راه دیگری به حلول ماه شوال قطع یافته باشند، برای دیگران حجت نیست؛ مگر این كه شهادت بر شهادت دهند؛ یعنی بگویند ما شهادت می دهیم كه فلان شاهد عادل شهادت بر رؤیت هلال داده است؛ در این صورت برای هر شاهد اولی دو شاهد لازم است؛ یعنی باید چهار شاهد عادل شهادت آن دو نفر عادل، كه خود رؤیتِ هلال كرده اند، را روایت كننددر عین حال چنین شهادتی نیز به نظر بسیاری از فقها حجت نیست؛ زیرا شهادت بر شهادت تنها در حقوق الناس و امور مالی (دَین، ملك و عقود) نافذ است و در حقوق الهی از قبیل حدود نافذ نیست و رؤیت هلال مشمول امور مالی نیست و از حقوق الهی محسوب می گردد
یكی دیگر از راه های اثبات حلول ماه شوال، حكم حاكم شرعی است. حاكم شرع در فقه اسلامی، در زمانی كه فقها مقبوض الید هستند، مجتهد جامع الشرایطی است كه در صدر غیبت «شیخ الطائفه»، یعنی رئیس فرقه شیعه، نامیده می شدند؛ مانند شیخ مفید یا شیخ طوسی، یا «اعلم من فی البلد» مانند شهید اول و ثانی در لبنان، علامه حلی در حله، یا اعلم مجتهدان بعد از تسریع ارتباطات مانند شیخ انصاری، میرزای شیرازی و گاهی نیز به دلیل هم طرازی، حاكمان شرع متعدد بوده اند؛ مانند آیت الله قمی و سید ابوالحسن اصفهانی.
اما حاكم شرع در زمان بسط ید و قدرت كسی است كه حكم در دست او باشد (من له الحكم)؛ مانند امام خمینی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و آیت الله خامنه ای در زمان حاضر. در صورتی كه حاكم شرع حكم به حلول ماه شوال كند، این حكم حتی برای مجتهدان دیگر نافذ است.
در فقه سنی
در کشور عربستان سعودی به عنوان مهم‌ترین کشور سنی مذهب ، این وظیفه را شورای عالی قضایی عربستان سعودی که مهم‌ترین مرجع اسلامی و تصمیم گیری است بر عهده دارد. معمولاً سایر کشورهای عربی و اسلامی منطقه نیز با پیروی از روز خاصی که توسط شورای عالی قضایی عربستان سعودی تعیین شده، آن روز را به عنوان روز عید فطر اعلام می‌کنند. در تمامی کشورهای اسلامی گذشته از نوع حکومت مشخص کردن عید فطر بر مبنای شروع ماه شوال و از همه مهمتر رویت هلال شوال معین می‌شود
آداب و سنن عید فطر
تکبیر
ازسنت‌های مسلمانان در روز عید فطر،تکبیر است. تکبیر در روز عید فطرکه برگرفته از آیه‌۱۸۵سوره بقره است پیش از نماز عید فطرو شروع خطبه، در خانه‌ها و کوچه و بازار خوانده می‌شود
الله أکبر الله أکبر الله أکبر
لا إله إلا الله
الله أکبر الله أکبر
ولله الحمد
الله أکبر کبیرا
ً والحمد لله کثیرا

غسل
در متون اسلامی، توصیه شده است که مسلمانان در روز عید فطر و عید قربان، تن خود را در آب بشویند و غسل کنند. غسل عید، از سنت‌های مسلمانان در روز عید است و در آن فرقی بین مردان، زنان و کودکان نیست. برخلاف غسل جمعه ،غسل عیدمی تواند قبل از اذان صبح انجام گیرد. علاوه بر غسل، عطر زدن و مسواک کردن نیز از سنت‌های روز عید فطر است

گرد آورنده:رحمت چوپانی رودباری