“نکا” شهری که از نو باید شناخت

تاریخ انتشار خبر : ۹۴/۰۴/۲۴

شهرستان نکا، یکی از شهرستان‌های استان مازندران ایران است. که از غرب به شهرستان ساری و از شرق به شهرستان بهشهر متصل است. مرکز این شهرستان شهر نکا است و در سال ۱۳۲۹ تبدیل به شهر شد، جمعیت آن در حال حاضر، ۱۲۰۰۰ نفر می باشد، شهردار فعلی آن، مهندس عیسی میری قلعه سری(rhr) هست و ره آورد اصلی آن انار و مرکبات بوده و وبگاه رسمی آن نیزنی http://www.neka.ir می باشد.
شهرستان نکا، در ۳۳ کیلومتری جنوب باختری بهشهر، درمسیر راه اصلی ساری – گرگان واقع است و رودِ نکا از میانِ مرکز این شهرستان گذشته و سرانجام به دریای مازندران می پیوندد. منطقه‌ای که امروزه نکا اطلاق می‌شود؛ طی ۷۰ سال اخیراز توسعه محله یا روستای «تاریخمحله»، جنب پلی بر روی رودخانه ی نکا، ایجاد شده است. در داده هاي منابع تاريخي و جغرافيايي تا دوره ی قاجار، اطلاع دقيقي درباره ی نكا وجود ندارد، ولي در منابع جغرافيانويسان قرون اوليه اسلامي ازشهري به نام مهربان يا ميردان در نزديكي نكا ی امروزي ياد شده است. نكا ی امروزي از توسعه ی محله يا روستاي تاريخمحله در جنب پلي بر روي رودخانه ی نكا، طي ۷۰ سال اخي ربوجود آمده است. اين شهر به علت عبور راه آهن سراسري و داشتن راههاي ارتباطي مناسب، استقرار صنايع چوبي، انبارهاي نفت و نيروگاه عظيم برق، به يكي از كانونها ی توسعه در استان مازندران تبديل شده است. سواحل زيبا دارد و در نزديك شبه جزيره ی ميانكاله قرارگرفته است.
شهرستان نکا در استان مازندران و مابین شهرستان ساری و بهشهر در عرض جغرافیایی ۳۹ و۳۶ شمالی و طول جغرافیایی ۱۹ و ۵۳ شرقی نصف النهار گرینویچ قرار دارد. این شهرستان از شمال به دریای خزر و از جنوب به دامنه‌های جنوبی رشته کوه البرز محدود می‌باشد. شکل هندسی شهرستان نکا از سطح دریا بطور متوسط ۵۰ متر است و مساحت کلی شهرستان ۱۸۶۵ کیلومتر مربع است. این شهرستان از دو قسمت کوهپایه‌ای و جلگه‌ای است. بطور کلی ارتباط منطقه ی مورد مطالعه با پایتخت بوسیله ی یک راه آسفالته به صورت دائمی برقرار می‌باشد و علاوه بر آن راه آهن سراسری ایران از داخل شهرستان می‌گذرد دو راه سراسری شمال کشور، از رشت تا مشهد که قسمتی از آن بنام شاهراه آسیایی مشهور گردیده نیز از داخل منطقه ی مورد مطالعه عبور می‌نماید. نكا در منطقه‌ای كاملا دشتی قرار دارد و آب و هوای آن نیز، معتدل و مرطوب است.
• ((وجه تسمیه و پیشینه ی تاریخی نکا)):
۱- نکا “شهری” در استان مازندران در شمال ایران و مرکز “شهرستان نکا” می باشد، اما در هیچ یک از منابع و سفرنامه ‌های قدیمی نام این شهر دیده نمی شود. در محل تلاقی رودخانه ی نیکا (نکا)، با راه اصلی بهشهر (اشرف) ساری قرار گرفته است. درداده های منابع تاريخی و جغرافيايی تا دوره ی قاجار اطلاع دقيقی درباره ی نكا وجود ندارد، اما در منابع جغرافيانويسان قرون اوليه اسلامی از شهری به نام «مهربان» يا «ميردان» درنزديكی نكا ی ‌امروزی ياد شده است. در هیچ یک از منابع و سفرنامه ‌های قدیمی نام این شهر دیده نمی شود. نكا ی امروزی طی ۷۰ سال اخير از توسعه ی محله يا روستای «تاريخمحله» جنب پلی بر روی رودخانه ی نكا، به وجودآمده است.
شهر فعلی نکا در سال ۱۳۳۳ به عنوان شهر شناخته و معرفی شد و قبل از این تاریخ سابقه ی شهری نداشته است. این شهر جدیدالاحداث به دلیل ایجاد موسسات اجتماعی کارگری دولتی با عنوان خانه‌های روستایی و احداث پاسگاه و ژاندارمری و با تاسیس کارخانه ی پنبه رونق یافت. در ابتدا جمعبت شهری نکا کمتر از ۵۰۰۰ نفر بود که به تدریج سیر مهاجرت افراد به سوی این شهر فزونی یافت. که بعدها با تاسیس کارخانه‌هایی مانند کارخانه سیمان، کارخانه آرد، احداث نیروگاه حرارتی سیلو و نکا چوب، از یک سو و شرایط طبیعی شهر از سوی دیگر این مهاجرت افزایش و شتاب بیشتری به خود گرفت.
شهرستان نکا، با ۷/۳ درصد جمعیت مازندران در متون تاریخی آن را صورت «نیکاح» و «نیکا» و «نکا» هم گفته اند؛ (که به معنای شهر، آبادی کوهستانی و یا سرزمینی که در آن خیزران یا نوعی نی میروید؛ یا آبادی جایگاه «الهه ناهید» می باشد)، که مقر حکومت اسپهبدان طبرستان بوده است.
۲- برخی گفته‌اند نک در زبان مازندرانی یعنی کوچک، چنانچه نوه و بیره، نک و بیره گفته می‌شود و آه یعنی کوه که در مجموع یعنی کوه و شهری که در دامنه ی کوه‌های کوچک قرار گرفته است و همچنین گفته‌اند در زبان پهلوی نی به معنی شهر و کاه به معنی کوه یعنی شهر کوهستانی و شهری که در دامنه کوه ساخته شده است چنانچه نی شاپور یعنی شهر شاپور برخی دیگر گفته‌اند نکا در اصل ناهیتاگاه بوده است مثل دانشگاه به معنی دانش و آتشگاه به معنی جای آتش بنابرانی آناهیتگاه به معنی جای ناهید.
چنانکه در کتیبه ای چوبی که بر در معصوم زاده ی نکا سید عبدا… میر ترابی که در منطقه ی آرامگاه نکا واقع است و چیزی حدود ششصد و اندی قدمت دارد شهر نکا با ها نوشته شده است. بنابراین شکل صحیح نوشتاری آن (نکاه) بوده است به هر تقدیر این قرائن بیشتر تاکید می‌نماید که نام این شهر با گذشت زمان به صورت زیر از آناهایتگاه به نکا در آمده است. نکا از نامهای (آناهیتگاه، آناهیتا، ناهیدگاه، ناهیگاه، نایگاه، نیکاه، نیکا، نیکان، نکاه، نکا، نکاء، مهربان و نارنج باغ ) به نکا ی حال تبدیل شده است.
نام نکا «نیکاه» و «نیکا» به معنای شهر و جایگاه «الهه ی ناهید» است .
اين شهر به علت عبور راه آهن سراسری و داشتن راههای ارتباطی مناسب، استقرار صنايع چوبی، انبارهای نفت و نيروگاه عظيم برق به يكی از كانونهای توسعه در استان مازندران تبديل شده است. اين شهرستان، سواحل زيبايی دارد و نزديك شبه جزيره ی ميانكاله قرار گرفته است.
۳- نکا به صورت «نیکا» به لغت اوستایی به معنی چشمهً پایینی می باشد.
شهرستان نکا در تقسیمات کشوری، با “دو بخش” (مرکزی) و (هزارجریب)، دارای جاذبه های فراوان گردشگری می باشد؛ که از جمله میتوان به چشمه ی آبمعدنی قرمرض، ساحل دریای مروارید، باغ نارنجستان، غار باستانی کمیشان، منطقه ی جنگلی کوهسار کنده و … اشاره نمود!
• راه آهن:
در محدوده ی این شهرستان بطول ۱۵ کیلومتر از حد فاصل شهرستان نکا و جلگه می‌گذرد ایستگاه راه آهن در شمال شهر نکا واقع شده است.
راه آسفالت: عبور جاده ی اصلی سراسری تهران-مشهد از وسط شهر نکا باعث سهولت رفت‌وآمد مردم این شهر و حمل و نقل محصولات کشاورزی و دیگر محصولات شده است در مجموع شامل راههای شنی و خاکی در محدوده برخی از روستاها و مناطق ییلاقی می‌باشد.
• وضع زمین (نوع خاک و پوشش گیاهی):
بطور کلی مناطق کوهستانی نکا از چین خوردگی‌های دوران سوم زمین‌شناسی و مناطق جلگه‌ای آن از رسوبات دوران چهارم زمین‌شناسی و بقایای دریای مازندران تشکیل شده است. بنابراین در منطقه نکا هر چه از جنوب به طرف شمال پیش برویم ارتفاع کاهش پیدا می‌کند تا اینکه به کنار دریای خزر می‌رسیم که ۲۶ متر از سطح دریای آزاد پایین‌تر است. منطقه ی کوهستانی نکا بخشی از البرز شرقی موسوم جهان مورا متصل به شاه کوه گرگان از شرق به طرف غرب امتداد دارد ارتفاعات از ۶۰ متر شروع تا ارتفاع ۱۰۰۰ متری در اطراف روستاهای شیرکلا و پاسندِ لایی که دنبال آن به روستای ارم و رودبار محله می‌رسد که در خط الراس البرز قرار گرفته‌اند. این ارتفاعات تماماً دارای پوشش جنگلی بوده و انواع درختان از قبیل آزاد، راش، انجیری، افرا، توسکا، بلوز، شمشاد و… در میان این جنگلها دیده می‌شود . . .
شهرستان نکا در تقسیمات کشوری، با “دو بخش” (مرکزی) و (هزارجریب)، دارای جاذبه های فراوان گردشگری می باشد؛ که از جمله میتوان به چشمه ی آبمعدنی قرمرض، ساحل دریای مروارید، باغ نارنجستان، غار باستانی کمیشان، منطقه ی جنگلی کوهسار کنده و … اشاره نمود!
• بخش مرکزی شهرستان نکا را، به ۳ بخش (مرکزی) تقسیم نموده اند؛
۱- دهستان پی‌رجه؛
۲- دهستان قره ‌طغان؛
۳- دهستان مهروان؛

• منطقه ی هزارجریب شهرستان نکا را ؛ به ۳ بخش تقسیم نموده اند:
۱- بخش هزارجریب؛
۲- دهستان استخرپشت؛
۳- دهستان زارم ‌رود…

• ((سابقه ی تاسیس اداره ی ثبت احوال و اسناد در نکا)):
این اداره در سال ۱۳۶۸ از اداره ثبت احوال ساری منتزع گردید و اولین سند سجلی مربوط به این اداره در اردیبهشت سال ۱۳۰۷ به نام (آقای مشهدی “تراب بابائی مقدم”) که شغل خود را فلاحت اعلام داشته با تاریخ تولد ۱۲۶۹ تنظیم گردید .
شهرستان نكا به علت وجود پدیده های متنوع جغرافیایی ، طبیعی و تاریخی (دریا ، جنگل ، رود ، چشمه ، كوه ، آبشار و …) از جاذبه های گردشگری فراوانی برخوردار است كه از میان آنها می توان به موارد زیر اشاره كرد :

• ((رودخانه ی ‌نکا)):
این ‌رود از کوه‌های ‌شاه‌کوه ‌در جنوب‌ گرگان ‌و غرب‌ مازندران ‌سرچشمه‌ گرفته و پس ‌از عبور از تنگه‌ ی شمشیربُر در ناحیه‌ ی نوذر آباد به‌ دریای ‌مازندران جاری میشود. مسیر آن ‌در ابتدا کوهستانی‌ می باشد و از دره‌های ‌جنگلی ‌بسیار زیبایی ‌میگذرد. اطراف این ‌رودخانه‌ در صورت‌ ایجاد دسترسی ‌مناسب ‌می‌تواند به ‌تفرجگاهی ‌جذاب ‌و بسیار زیبا به‌ ویژه‌ در نزدیکی‌های‌ یانه‌سر تبدیل‌ گردد!
• ((جنگل‌های ‌نکا)):
شهر بهشهر، که‌ عمده‌ترین ‌نواحی‌ جنگلی ‌این‌ منطقه ‌را به‌ هم‌ وصل می کند، مسیرهای ‌جنگلی ‌تنگ‌ و انبوه ‌دارد. در جنگل‌های‌ این‌ منطقه، چشم‌اندازهای ‌دره‌ای‌، کوهستانی‌ و رودخانه‌ای ‌با جلوه‌ و جاذبه‌ خاصی‌ بوجود آمده‌ که‌ چشمه‌ها، آبشارها و آب ‌باریکه‌ های‌ گوارایی ‌را در خود جای ‌داده ‌است‌.
• ((تپه ی نارنج باغ)):
تپه ی نارنج باغ از تپه های باستانی مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان تا دوران های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان نکا، شمال شهر، حاشیه ی شرقی رودخانه، نرسیده به سیلوی گندم ، خیابان آیت الله لیموندهی (راه آهن) واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۱ دی ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۴۶۷۲ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.[۱] وجود بنای آجری بزرگ تا سال ۱۳۴۹ بر روی آن در منابع تاریخی آمده است. (وجود این تپه در ضلع شمالی شهر باعث چشم اندازی زیبا و منحصربفرد شده، و هم اکنون روی این تپه، پارک تفریحی زیبایی با سایر امکانات تفریحی احداث شده و از آن استفاده می گردد.) این تپه به خاطر داشتن امکانات مناسب و زمینه ی دید مناظر شهر و اطراف آن از روی این تپه مسافران و شهرون دان زیادی را به سوی خود جذب میکند!
• ((دریاچه ی طبیعی استخر پشت))
دریاچه ی استخرپشت، ((در نگاه کلی)) :
این دریاچه در ۲۵ كیلومتری جنوب شهر نكا و در حاشیه ی روستای استخرپشت قرار دارد. این دریاچه، میان ‌دره‌ ی رودخانه‌ ی زارم، به‌ صورت‌ گودالی‌ بزرگ‌ و دایره‌ای، ‌شکل‌ گرفته‌ و اطرافش را مزارع‌ برنج‌ و نیزار، فراگرفته است. كوهستانی و جنگلی بودن اطراف این دریاچه ی زیبا و قدیمی جلوه ی باشكوهی به آن داده است . وسعت آنحدود ۶ الی ۷ هكتار می باشد و با جاده ی آسفالته كه از مناظر زیبای جنگلی می گذرد می توان به آن دسترسی پیدا كرد .اطراف این‌ دریاچه‌، دارای ‌محوطه ‌برای ‌اتراق ‌و استقرار، ولی ‌فاقد امکانات‌ خدماتی ‌می باشد. دسترسی ‌به ‌این‌ دریاچه ‌از مسیر یک‌ جاده‌ ی جنگلی ‌بسیار زیبا، از شهر نکا انجام میشود و به‌ علّت ‌نزدیکی با رودخانه ی ‌زارم ‌و دره‌ ی زیبای ‌آن‌، قابلیت ‌توریستی ‌قابل‌ توجهی ‌دارد!

۱- دریاچه ی طبیعی استخرپشت از زبان سیف الله فرزانه، مدیر کل میراث فرهنگی مازندران!:
مسیر نکا به سمت هزارجریب ازکنار منطقه ی جنگلی و نهالستان ترویجی “ونمک” می‌گذرد، نهالستان “ونمک” دارای استخر مصنوعی و چشمه و محل رویش نهال‌های پژوهشی جنگلی است. دراین نهالستان، آبشار بسیار زیبا در کنار چشمه‌ای واقع شده است که از نقاط گردشگرپذیر منطقه، محسوب می‌شود.
۲- منطقه ی استخرپشت :
در مسیر نکا به سمت هزارجریب، در سه راه بندبن، راهی به سمت دهستان زارمرود، و مسیر سمت راست وارد منطقه ی استخرپشت میشود. این مسیر از کنار منطقه ی جنگلی و نهالستان ترویجی ((ونمک)) میگذرد. نهالستان ونمک دارای استخر مصنوعی و چشمه، محل رویش نهالهای پژوهشی جنگلی است. در این نهالستان آبشار بسیار زیبا در کنار چشمه ای واقع شده است که از نقاط گردشگرپذیر منطقه است. روستای استخرپشت، مرکز دهستان استخرپشت بخش هزارجریب شهرستان نکا در پای ضلع غربی رشته کوه سوچلما، و شمال رشته کو واری آن و نیز جنگلهای وسیع منطقه در اطراف آن واقع شده است. در جنوب روستا، استخری به مساحت ده هکتار و مرغزار و شالیزار اطراف، توجه هر گردشگری را به خود جلب میکند. روستاهای منطقه ی استخرپشت شامل: سارم، استخرپشت، حسین آباد، اریم، دریم، ایویم، درزیکلا، در میان کوههای سرسبز واویان، کوه سوچلما، کوه شیت و کوه پوروا ( کوه سه راه بندبن ) قرار دارند و این مناظر عامل جذابیت این منطقه شده است. امامزاده محمد (نقل ازاهالی امام موسی کاظم (ع) ) دارای امکانات اقامتی، چشمه آبمعدنی، مناظر تفریحی و مکانی سیاحتی و زیارتی در نزدیکی استخر روستا ی استخرپشت واقع شده است. به نقل ازپژوهشگران محلی در ضلع غربی استخرپشت، بقایای ده مرز امن وجود دارد، که مربوط به سالهای ۷۰۰ هجری – قمری است در حال حاضر این منطقه به نام مزرعه بردم مشهوراست . بقایای موجود در کنار امامزاده محمد، که وجود آرامگاه شیعیان مرزامن را نشان میدهد یکی از آثار آن است. از دیگر اماکن زیارتی این روستا امامزاده مطلب است که در مکانی خوش آب و هوا در قسمت مرتفع و در یک کیلومتری این روستا واقع شده است. به طور کل منطقه ی استخرپشت به جهت واقع شدن در کنار استخر زیبا، کوههای سرسبز، رودخانه ی زیبای درمرود و نیز فاصله ی به نسبت نزدیکتر به مرکز شهرستان از اماکن معتبر گردشگری شهرستان در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مطرح است.
۳- منطقه ی استخرپشت – نکا:
در مسیر نکا به سمت هزارجریب، در سه راه بندبن، راهی به سمت دهستان زارمرود، و مسیر سمت راست وارد منطقه استخرپشت میگردد. این مسیر از کنار منطقه ی جنگلی و نهالستان ترویجی ((ونمک)) عبور میکند. نهالستان ونمک دارای استخر مصنوعی و چشمه، محل رویش نهالهای پژوهشی جنگلی میباشد.
در این نهالستان آبشار بسیار زیبا در کنار چشمه ای قرار گرفته است؛ که از نقاط گردشگرپذیر منطقه میباشد. روستای استخرپشت، مرکز دهستان استخرپشت بخش هزارجریب شهرستان نکا در پای ضلع غربی رشته کوه سوچلما، و شمال رشته کوهواری ان و نیز جنگلهای وسیع منطقه در اطراف آن قرار گرفته است. در جنوب روستا، استخری به مساحت ده هکتار و مرغزار و شالیزار اطراف، توجه هر گردشگری را به خود جلب مینماید!
۴- منطقه ی استخرپشت:
دریاچه ی طبیعی روستای استخرپشت که در سی و پنج کیلومتری شهر «نکا» واقع است، روزگاری با نیزارهای حاشیه ی خود نزدیک به بیست هکتار از محیط اطراف را می پوشاند. در چند دهه ی اخیر به علت بی توجهی به این منبع طبیعی نادر، وسعت آن به چهار هکتار کاهش یافته و روز به روز از آن کاسته می‌گردد …
این دریاچه کوچک و گمنام با مرداب ها ی اطراف خود منظره ی رؤیایی را در منطقه ایجاد کرده است؛ که در اولین نگاه هر بیننده‌ ای را مجذوب خود می‌نماید! دریاچه ی استخرپشت، که آب آن به طور غیر محسوس از کف دریاچه تأمین می‌گردد، سالهای سال است؛ که برای آبیاری دست کم ۵۰ هکتار از شالیزارهای روستاهای مجاور استفاده میشود.
مرداب اطراف این دریاچه روزگاری دراز پناهگاه امنی برای پرندگان بومی، خصوصاً اردک‌های وحشی بود؛ اما متأسفانه در چند سال اخیر به دلیل تهاجم شکارچیان مجاز و غیر مجاز به این زیستگاه و کشتار این پرندگان زیبا، نسل آنان در معرض انقراض جدی واقع شده است. درباره ی دریاچه ی طبیعی استخرپشت، که بومیان منطقه به آن «اسطل» می ‌گویند، افسانه‌های بیشماری گفته شده و اشعاری در وصف آن سروده اند. البته هنوز هم زیبایی منحصربفردی دارد؛ که هر ساله پذیرا ی مسافران زیادی از تمام نقاط ایران می باشد!

۵- روستاهای منطقه ی استخرپشت شامل:
سارم، استخرپشت، حسین آباد، اریم، دریم، ایویم، درزیکلا، درمیان کوههای سرسبز واویان، کوه سوچلما، کوه شیت و کوه پوروا (کوه سه راه بندبن)، واقع هستند و این مناظر، عامل جذابیت این منطقه میباشد. امامزاده محمد (نقل ازاهالی امام موسی کاظم (ع)) دارای امکانات اقامتی، چشمه ی آبمعدنی، مناظر تفریحی و مکانی سیاحتی و زیارتی در نزدیکی استخر روستای استخرپشت؛ قرار گرفته است…
به نقل از پژوهشگران محلی در ضلع غربی استخرپشت، بقایای ده مرز امن میباشد؛ که مربوط به سالهای ۷۰۰ هجری – قمری است هم اکنون، این منطقه به نام مزرعه بردم مشهور میباشد. بقایای موجود در کنار امامزاده محمد، که وجود آرامگاه شیعیان مرزامن را نشان میدهد یکی از آثار آن میباشد.
از دیگر اماکن زیارتی این روستا “امامزاده مطلب” میباشد؛ که در مکانی خوش آب و هوا در قسمت مرتفع و در یک کیلومتری این روستا قرار گرفته است. به طور کل، منطقه ی استخرپشت به دلیل قرار گرفتن در کنار استخر زیبا، کوههای سرسبز، رودخانه ی زیبای درم رود و نیز فاصله ی به نسبت نزدیکتر به مرکز شهرستان؛ از مکانهای معتبر گردشگری شهرستان در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مطرح میباشد!
• ((پارک جنگلی و چشمه ی آبمعدنی قرمرض – نکا)):
چشمه ی آبمعدنی قرمرض، یکی از مشهورترین نقطه ی گردشگری شهرستان نکا محسوب میشود. این چشمه، درفاصله ی ۱۰ کیلومتری جنوب شهر نکا؛ در میان و در میان تپه های جنگلی، روستاهای زرندین علیا و درویشان در جنگلی بسیار زیبا قرار گرفته؛ و از چشمه های منحصربفرد استان و کشور می باشد، و جدا از جذابیت منظره ای، معروفیت این چشمه به خاطر خاصیت درمانی (کلیوی) آب آن بوده، که بسیاری از هموطنان را وادار نموده؛ تا از سایر نقاط کشور برای نوشیدن آب این چشمه به منطقه مسافرت می نمایند! در سالهای اخیر طرح گردشگری در اطراف چشمه، ازسوی شهرداری و اداره ی کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در حال اجرا میباشد، و با احداث سرویس بهداشتی، قهوه خانه، آلاچیق و … در اطراف چشمه توجه مسافران را بیشتر جلب نموده است. (پارک جنگلی اطراف چشمه ی قرمرض به مساحت ۳۰ هکتار با همکاری منابع طبیعی و اداره ی کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، به عنوان منطقه ی نمونه ی گردشگری تصویب شد، که طی سالهای آتی بر اهمیت آن اضافه میگردد).
• ((نهالستان چلمردی و خیرآباد)):
علیرضا۰۱۵۲
یکی از نقاط مشهور گردشگری نکا، نهالستان چلمردی میباشد. این نهالستان شامل جنگلهای زیبا در اطراف روستای چلمردی میباشد. این منطقه در طول سال به ویژه در روزهای تعطیل و سیزده بدر، میزبان شهروندان و مسافران زیادی میباشد، که تمایل دارند روز تعطیل را در دامن طبیعت سپری نمایند. عبور شاخه ای از رود نکا از میان نهالستان و وجود جنگل انبوه، ازبرجستگی این نهالستان میباشد. این نهالستان به جنگلهای انبوه مسیر روستاهای بالادست اتصال دارد، که از نکات جالب توجه بوده و زیبای خاصی به منطقه داده است. روستای چلمردی هم از مناطق تاریخی نکا می باشد. امامزاده خاتون (دخترمشهد)، در این روستا از زبانزد خاصی برخوردار است. زراعت توتون، در این روستا و روستاهای اطراف شهرت بسیاری دارد!
• ((غار باستانی کمیشان(کلت)):
قدمت این غار باستانی به عصر میان سنگی (عصری که انسانها در غارها زندگی می کردند ) مربوط است، باستان شناسان معتقدند انسانهای اولیه ۷۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰ سال پیش در این غار و سایر غارهای اطراف زندگی می کردند. غار کمیشان در ضلع جنوبی روستاهای خانه سر و کمیشان، در روی تپه های آهکی سمت راست جاده ی سراسری نکا – بهشهر واقع شده است . کشف آثار تاریخی متعدد ازجمله شهر تاریخی مهروان و تپه های سرسبز در اطراف، و نیز نزدیک بودن به جاده ی سراسری میتواند مسافران زیادی را به توقف وادارد.
۱- سیف الله فرزانه، در گفت ‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه ی مازندران، نیز در این باره گفته بود: قدمت غار باستانی کمیشان به عصر میان سنگی (عصری که انسانها درغارها زندگی می‌کردند) مربوط است
غار کمیشان در ضلع جنوبی روستاهای خانه سر و کمیشان در روی تپه‌های آهکی جاده ی نکا- بهشهر واقع شده است. کشف آثار تاریخی متعدد از جمله شهر تاریخی مهروان و وجود تپه‌های سرسبز در اطراف و نیز نزدیک بودن به جاده ی سراسری می‌تواند مسافران زیادی رابه توقف دراین منطقه وا دارد. دراین محوطه ی باستانی، بقایای کشاورزی با ۱۳ هزار سال قدمت کشف شده است .
۲- غارتاریخی خانه سر، در کیلومتر ۵ جاده ی نکا – بهشهر در شرق نکا و در نزدیکی روستای کمیشان قرار دارد. تاریخی بودن این غار به اثبات رسیده و از مجموعه ی غارهای تاریخی ( هوتو – کمربندو…) میباشد.

• ((آبشار دزده ی نکا)):
آبشار دزده، در موقعیت جغرافیایی N363511 E532157 در استان مازندران، واقع است. این آبشار، در ۳ کیلومتری غرب روستای (درویشان)، قرار دارد که نیمی از این مسیر در میان مزارع و مراتع و نیمی در میان جنگل درختان پهن برگ همراه با شیبی ملایم قرار دارد. درویشان، روستایی از توابع بخش هزارجریب شهرستان نکا است. برای دسترسی به این روستا ابتدا وارد جاده ی نکا – پایین زرندین شده و با ادامه ی مسیر به روستای بالا زرندین، می رسید. از این روستا به سمت منطقه ی غرمرض ادامه ی مسیر داده تا به روستای “سه کیله” برسید و وارد جاده ی فرعی شده، تا به روستای درویشان برسید. این آبشار از جمله آبشارهای پرآب منطقه است که حوضچه ی آن عمق زیادی دارد. آبشار از میان ۲ صخره ی سنگی از ارتفاع ۵ متری به پایین میریزد و حوضچه ی سنگی آن بیش از ۱۵ متر ارتفاع دارد. از جمله آبشارهای منطقه، می توان به آبشار سه کیله اشاره کرد که ارتفاع زیادی دارد و از بالای صخره ی بیرون زده ای به پایین میریزد.ش
• ((ساحل مروارید)):
طول سواحل نکا، درنقشه ی جغرافیایی حدود ۵ کیلومتراست، متاسفانه اغلب آن در اختیار سازمانها، کارخانه جات و نهادهای دولتی است . اما به هر ترتیب ساحل مروارید نکا با امکانات مناسب و ساخت و سازهایی نظیر آلاچیق سرویس بهداشتی، دوش آب، امکانات اقامتی، قهوه خانه، پارک کودک، امکانات قایق سواری و … از ساحل خوب و نمونه ی منطقه است که مسافران زیادی از سایر نقاط کشور از این ساحل استفاده می کنند . همچنین ساحل زاغمرز، گهرباران و دیگر سواحل دولتی و سرسبز با درختان توسکا دراطراف ساحل مروارید، زیبایی خاصی به سواحل منطقه بخشیده است .این ساحل آماده ی پذیرایی از مسافران ازسایر نقاط کشور است.
• ((امامزاده عبدالله اطرب)) :
از آثار تاریخی و زیارتی مشهور و ثبت شده ی شهرستان نکا، امامزاده عبدال… روستای اطرب است . این بنای تاریخی در داخل روستای اطرب واقع شده است، ساخت این بنای آجری مربوط به قرن نهم هجری – قمری است هر ساله مسافران زیادی برای زیارت و سیاحت به این امامزاده مسافرت می کنند . وجود درختان قدیمی در اطراف بنا ی امامزاده و نیز نما و معماری این مکان از جذابیت بالایی برخوردار است . نیزبسیاری از مردم اعتقاد خاصی به این امامزاده دارند، و بیشتر مورد توجه گردشگران زیارتی قرار می گیرد .
• ((رودخانه و منطقه ی جنگلی کوهسارکنده – نکا)):
رودخانه و منطقه ی زیبا و جنگلی و سرسبز اطراف روستای کوهسار کنده از تفرجگاههای مشهور شهرستان محسوب میشوند. گذر رودخانه ای زیبا از این منطقه و نیز جنگلی سرسبز از درختان گونه ی خزری، پذیرای هزاران مسافر از سایر نقاط میباشد. فاصله به نسبت نزدیک منطقه بهشهر را میتوان از امتیازات آن برشمرد؛ که بسیاری از شهروندان نکایی و سایر شهرهای اطراف و نیز مسافران و مهمانان خارج استان؛ از این منطقه ی جنگلی برای گذراندن روزهای تعطیل خود استفاده میکنند. همچنین از دیگر جاذبه های گردشگری روستا ی کوهسارکنده؛ میتوان به امامزاده جعفر در این روستا اشاره نمود؛ که به جهت کوهپایه ای بودن و درختان آزاد اطراف؛ منطقه ی مناسبی برای سیاحت و زیارت محسوب میشود!
• ((چشمه ی خربسوت – نکا)):
چشمه ی معروف خربسوت، در جنگل منطقه ی چلمردی و کرداب؛ قرار گرفته است. در حدود یک کیلومتر بالاتر از عبور کرداب (جاده ی چلمردی به روستاهای بالادست هزارجریب) چشمه ی زلال با آب خنک در منطقه زیبای جنگلی؛ تشکیل شده است. قرار گرفتن چشمه ی خربسوت در میان جنگلها ی انبوه، واقع شدن در مسیر جاده، بسیاری از گردشگران را به سوی خود جلب می کند !با توجه به اینکه، چشمه ی معروف “خربسوت” در جنگل منطقه ی “چلمردی” “و کرداب” واقع شده است درحدود یک کیلومتر بالاتر از جاده ی چلمردی به سمت روستاهای بالادست هزارجریب،” چشمه ی زلال” درمنطقه زیبای جنگلی وجود دارد. واقع شدن چشمه ی خربسوت در میان جنگل‌های انبوه و قرار گرفتن در مسیر جاده، توجه بسیاری از گردشگران را به خود جلب می‌کند.
• ((منطقه ی سیکا مرس – نکا)):
روستاهای سیکا و مرس، جنوبی ترین روستاهای شهرستان و بخش هزارجریب میباشد؛ که مسیر فرعی آن در محدوده ی سوچلما، از جاده ی استخرپشت – ارم جدا میگردد؛ روستاهای مرس کوچک و مرس بزرگ در ضلع شمالی کوه ببرچشمه، از مناطق چلمکوه واقع شده اند و روستای سیکا کمی پایینتر در شیب دره ای روبه جنوب قرار گرفته؛ که روبروی آن کوههای دراشه واقع شده است. روستای سیکا با بخش چهاردانگه ی ساری و روستای چورت و در نهایت شهر کیاسر هم در ارتباط است.
قرار گرفتن مسیر امامزاده یحیی، منطقه ی زیبای جنگلی اطراف چلمکوه، قله ی نیلکوه و کوه گچچال، منطقه ی تفریحی کلنگاه چشمه و منطقه ی تفریحی گردره در جنوب روستای سرسبز رگو نیزچشمه های زیبا ی اطراف و نقاط ییلاقی و خنک برای فصل تابستان و … عاملی میباشد؛ تا هزاران مسافر هر ساله از این مسیر عبور نمایند، تا با زیباییهای منطقه آشنا گردند. کشت زراعت سیب زمینی در منطقه ی مرس و معدن شن این روستا، شهرت بسیاری دارد…
• ((امامزاده یحیی سیکا)) :
امامزاده یحیی سیکا از اماکن مهم گردشگرپذیر منطقه ی هزارجریب بوده که در منطقه ی جنگلی کوهستانی و ییلاقی روستای سیکا بر روی کوههای ببرچشمه واقع شده است. وجود آب آشامیدنی خنک، سرویس بهداشتی، کلبه هایی برای اقامت مسافرین، برق سیار و … در مرکز جنگل و ارتفاعات انبوه مسافران را از سایر نقاط کشور به خود می کشاند. بسیاری از مردم شهرها و روستاهای اطراف برای زیارت این امامزاده و نیز برای درامان ماندن از گرمای تابستان به اینجا مسافرت می کنند در سالهای اخیر به خصوص ایام تعطیلات فصل تابستان، جنگل منطقه ی امازاده یحیی مملو از جعمیت برای اقامت موقت در شبها و روزهای متوالی می شود. بر روی مقبره امامزاده یحیی این مطلب نوشته شده است: ((بعدازشهادت امام رضا (ع) درسالهای ۸۵۹ الی ۸۸۹ هجری امامزادگان یحیی، ابراهیم و زکریا، فرزندان جعفربن عبدالله بن زید بن یحیی بن صالح ابن امام موسی کاظم قیام نمودند و در شهرهای مور هزارجریب در دوران مأمون دستگیر و به شهادت رسیدند. علویان در آن زمان به امامزادگان پناه داده و مقاومت می نمودند. شجره نامه امامزادگان یحیی در کتابخانه امام رضا (ع) مشهد موجود است)) اما نویسنده کتاب تشیع مزارات شهرستان ساری این شجره نامه را رد کرده و معتقد است امام موسی کاظم (ع) را فرزندی بنام صالح نبوده تا از او یحیی و زید به وجود آید . این کتاب خفته در امامزاده یحیی را سید جلیل القدر یحیی ابن الحسین الاصغر بن امام سجاد (ع) ذکر نمود و آمده است وی با برخی ازبنی اعمام خود درسپاه حسن بن زید داعی در طبرستان بودند همچنین به نقل از کتاب فوق بعید نیست زید بن عبدالله بن علی بن محمد بن جعفر و ابراهیم بن ابراهیم بن اسماعیل منقذی در کنار وی مدفون شده باشند. برای رسیدن به امامزاده یحیی می بایست از جنگلهای انبوه و استثنایی روستای سیکا و مرس گذشت که از منحصر به فرد ترین و انبوه ترین جنگل صنعتی کشور (گونه ی راش ) است. منظره ی جنگلهای بسیار تنومند و زیبا توجه بسیاری رابه خود جلب می کند. در ضلع جنوبی قله ای که امامزاده یحیی واقع شده رودخانه ای زیبا جاری است که به دره ی ببر چشمه معروف است. این رودخانه در مسیر خود آبشارهای کوچک پشت سرهم زیادی دارد که از جذابیت خاصی برخوردار است دره ی ببرچشمه به سمت جنوب و کیاسر جریان دارد
امامزاده یحیی سیکا از اماکن مهم گردشگرپذیر منطقه ی هزارجریب بوده که درمنطقه ی جنگلی کوهستانی و ییلاقی روستای سیکا بر روی کوه‌های ببرچشمه واقع شده است. وجود آب آشامیدنی خنک، سرویس بهداشتی و وجود کلبه‌هایی برای اقامت مسافرین در مرکز جنگل و ارتفاعات، مسافران را از سایر نقاط کشور به سوی خود می‌کشاند.
• ((کلنگاه و نیلکوه)):
منطقه ی جنگلی، و گاوسرای قدیمی کلنگاه از نقاطی است که مسافران زیادی را به خود جلب کرده است باطی حدود ۱۰ کیلومتر از جنگلها ی انبوه امامزاده یحیی مرتع کلنگاه با پوشش درختچه ای نمایان میشود این مراتع در حد جنوبی روستاهای “مرس” و “تلم” قرار گرفته است و با پیاده روی از مسیر جنگلی این روستاها امکان رسیدن به این منطقه وجود دارد. جنگل زیبا و گاه درختچه های مرتعی و چشمه ی معروف ((قلقل چشمه)) (به معنی جوشش و فوران آب چشمه ) منطقه ی ییلاقی و خنک کلنگاه را خلق کرده است و به هر گردشگری که در گرمای تابستان به مسافرت کرده، جانی دوباره میبخشد. کوههای زیبا گاه سرسبز و گاه عریان و روبه روی این منطقه ی تفریحی و جنگلی ((گردره)) با چشمه ی مشهور آن که در سمت شمالی کلنگاه (ورودی از راه مالرو روستای مرس) واقع شده بسیاری ازمسافران رابه سمت خود می کشاند .
• ((چلمکوه و قله ی نیلکوه)) :
منطقه ی وسیع و استپی چلمکوه از زیباترین جاذبه های توریستی شهرستان است. کوههای ۲۵۰۰ متری چلمکوه در نواحی جنوبی هزارجریب و دهستان استخرپشت واقع شده است. با گذشت چند کیلومتر از منطقه ی تفریحی کلنگاه مرتع چمنی و وسیع چلمکوه ازنزدیک قابل رویت است. چلمکوه به دلیل فاصله ی به نسبت کوتاه راه ارتباطی ماشین رو و مناظر زیبا توجه بسیاری از گردشگران آشنا به منطقه را به خود جلب کرده است قله نیلکوه یا نیله کوه با ۲۷۰۶ متر ارتفاع در همین کوهها قرارگرفته است. از طریق وسایل نقلیه میتوان تا گردنه های قله ی کوه پیش رفت سپس با دقایقی پیاده روی به راحتی می توان بلندترین قله ی دهستان استخرپشت و یکی از بلندترین قله های شرق مازندران را فتح کرد. دیدن مناظر اطراف از چلمکوه بسیار لذت بخش است. با صعود به قله ی نیلکوه این مناظر رویایی تر به نظر می رسد. این منطقه یکی از زیستگاه های اصلی مرال (گاوکوهی) و شوکا بوده و از مناطق شکار ممنوع سازمان حفاظت محیط زیست به شمار می آید همچنین درخت نادر و زیبای ((سرخدار)) در اطراف چلمکوه دیده میشود. در چلمکوه انواع گیاهان کوهی به خصوص بوته ی گون در بهار و تابستان منظره ی بسیار زیبایی دارد از دیگرجاذبه های رویایی نیلکوه مناظرابرهای منطقه است. این منطقه به لحاظ شرایط خاص آب و هوایی دارای رطوبت و بارندگی کمتری بوده و اغلب روزهای تابستان ابرهای آسمان روستاهای هزارجریب درگردنه ی کوه به نظر می رسد به طوریکه اگر شخصی در نقاط مرتفع چلمکوه همانند نیلکوه باشد این ابرها را در زیر پای خود احساس می کند و گاهی مشاهده م یشود که کل مناطق پایین دست تمام ابری و بارندگی است اما آسمان چلمکو صاف و خورشید از بالای ابرها بر مرتع چلمکوه می تابد. برف زمستان تا ماه ها بعد نیلکوه را سفید پوش نگه میدارد بناهای سنگچین برای استراحت دامها گله ها ی بز و گوسفند در فصل تابستان چشمه های فراوانی که در جای جای مرتع جاری است از دیگر جاذبه های منطقه ی چلمکوه است چلمکوه اگرچه به نظر میرسد حدود ۸۰ کیلومتر با مرکز شهرستان فاصله دارد اما از جاذبه های توریستی رویایی منطقه ی شرق مازندران است و نسبت به سایر کوههای مشابه در فاصله ای نزدیکتر و با امکان دسترسی آسانتری قرار دارد
• ((تالاب‌ لپو و پلنگان‌)):
تالاب لپو – پلنگان در خاور نيروگاه نكا، جنگلهای نكا در داخل نكا، درياچه ی استخرپشت درميان دره رودخانه ی زارم مسير نكا و سواحل زاغمرز درمسير زاغمرز – نكا از معرف‌ترين مناطق شهرستان نكا به شمارمي آيند. مجموعه ‌مرداب‌های ‌لپو و پلنگان ‌به ‌فاصله ی ‌یک‌ کیلومتری ‌جنوب ‌دریای‌ مازندران و در شرق ‌نیروگاه‌ نکا واقع شده اند. مجموعه ی ‌تالابی ‌فوق، هر فصل‌ از سال ‌جلوه‌ ی خاص و ویژه ای دارد. در زمستان‌ و پاییز مأمن ‌پرندگان ‌مهاجر می باشد. معروفترین ‌این ‌پرندگان‌ قو، قره‌غاز و فلامینگو می باشد؛ که‌ دسته دسته، در آن‌ اسکان‌ موقت‌ می‌گیرند و جلوه‌های‌ جذابی ‌را بوجود می‌آورند.
دسترسی‌ مناسب، اقلیم ‌مساعد، جلوه‌های‌ متنوع‌ فصلی‌ طبیعت‌ و… امکانات‌ قابل‌ توجهی ‌را جهت‌ بهره‌ برداری‌ توریستی ‌از آن ‌ایجاد کرده؛ که ‌در صورت ‌برنامه ‌ریزی ‌مناسب‌ می‌تواند مورد استفاده‌ ی عموم ‌مردم ‌واقع شود!
• ((منطقه گرگتج – نکا)):
روستای گرگتج و رمندانخیل؛ از روستاهای جذاب دهستان محسوب میشود. وجود آثار تاریخی امارت اربابان رمدانیها؛ در روستای گرگتج، از آثار دیدنی و گردشگرپذیر منطقه میباشد. این خانه بزرگ از آثار معماری دوران قاجاریه میباشد و به دلیل پیچیدگی در معماری داخلی و … از جالبترین ساختمانهای موجود شهرستان نکا میباشد؛ همچنین چشمه معروف بین این روستا و روستای رمدانخیل، مورد توجه گردشگران میباشد!
• ((امامزاده قاسم چهارسو)) :
آستانه ی امامزاده قاسم در اطراف روستای چرمی یا همان منطقه ای که اکنون به چهار سو مشهور است، واقع شده است. بنای این امامزاده مربوط به دوره قاجاریهاست و جزو آثار ثبت شده اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری است. قرار گرفتن این امامزاده در نقطه ی زیبا و سرسبز در مسیر ارتباطی استخرپشت – ارم، و رودخانه ی زیبای ارم، این مکان را به یکی از مشهورترین مکان زیارتی – سیاحتی مبدل ساخته است. این امامزاده از نوادگان امامزاده زین العابدین بوده که در سال ۲۵۰ هجری به همراه صالح بن زید بن امام موسی کاظم (ع) از این منطقه عبور میکردند به شهادت رسید. این مکان به چهارسو معروف است، که د ررابطه با این نام روایتهای مختلف نقل میشود. از جمله اینکه در گذشته مرکز حاکمیت منطقه چهارسوقشهربود. محققان محلی می گویند چهارسو در گذشته به صورت کاروانسرایی، محل داد و ستد مردم منطقه بوده است و بازرگانان شهرهای مازندران، دامغان و سمنان داد و ستد و خرید و فروش و قراردادهای تجاری خود را در اینجا می گذاشتند از طرفی این چهارراه ارتباطی مسیرفرعی مازندران به سمنان بود. مسیرچرمی سیکا – کیاسر – سمنان و مسیر چرمی – ارم -دامغان و مسیر چرمی به سایر شهرهای مازندران که در چهارسوهم می رسیدند . چهارسو به عنوان نقطه ی مرکزی روستاهای منطقه بوده و اطراف آن را روستاهای سوچلما، چرمی، مرسبزرگ، مرسکوچک، سنگر، اسماعیل محله تشکیل میدهند، و نیز قبرستان برخی از این روستاها از دیرباز در همین مکان بوده است. امروزه چهارسو، یکی از جالب توجه ترین جاذبه گردشگری به لحاظ اجتماعی را داراست. هزاران نفر از اهالی روستاهای اطراف چهارسو و سایر مناطق دهستان طی یک سنت همه ساله دریکی از روزهای تعطیل فصل بهار، در این نقطه و کنار امامزاده قاسم گرد هم می آیند و ضمن زیارت امامزاده، آیین مذهبی خاصی را به نمایش می گذارند. .دراین روزبرنامه های متنوعی برای همه ی سلیقه ها برحسب مقتضیات زمان اجرا می شود. اجرای کشتی پهلوانی و دیگر مسابقات ورزشی و سیاحتی تا مراسم تعزیه خوانی و عزاداری و نشست بزرگان روستاها برای ارائه راهکارهای بهتر توسعه ی منطقه جزو برنامه های اینروز ازگذشته تاکنون بوده است در روز ((چهارسوسر )) همه ی شرکت کنندگان مراسم در پای سفره بزرگ به هم پیوسته که غذایشرا هر یک از خانواده ها با خود می آورند نشسته و ناهار دسته جمعی صرف میشود در این روز مردم منطقه ضمن گرامیداشت امامزاده قاسم، درطول یک روز بهاری (قبل ازشروع کارهای کشاورزی ) دید و بازدید دوباره انجام داده و در خصوص برنامه ریزی کار با هم تبادل نظرمیکنند. اما مراسم چهارسو به دلیل گستردگی و جعمیت قابل توجه از چند روستا، یکی دیگر از جاذبه های گردشگری از لحاظ آداب و رسوم منطقه به حساب می آید .

• ((امامزاده پنج تن ارم – نکا)):
یکی از معروفترین جاذبه های زیارتی و گردشگری منطقه، آستانه ی امامزاده پنج تن ارم میباشد؛ که سالانه هزاران نفر از مشتاقان و گردشگران زیارتی و سیاحتی را نزد خود دعوت مینماید.
بنای امامزاده پنج تن، ازبناهای معماری دوره ی قاجاریه میباشد. اکنون این اثر، یکی از آثار ثبت شده ی شهرستان نکا در اداره ی کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری میباشد.
در امامزاده پنج تن، مقبره پنج نفر از متدینین و امامزادگان شیعه واقع است. امامزاده پنج تن ارم در سمت شمالی این روستا قرار گرفته است…
قبل از ورود به روستای ارم جاده ی فرعی سمت چپ را چند کیلومتری تا بالای کوه بایستی طی نمود، تا به امامزاده رسید و از این مکان گردشگری بر روی یکی از ارتفاعات منطقه قرار گرفته است و منطقه مناظر بسیاری از نقاط اطراف دهستان استخرپشت و حتی دهستان زارمرود، جذابیت بالایی دارد؛ در کنار امامزاده پنج تن قبرستان قدیمی و معروف ارم قرار گرفته؛ که درختان بسیار کهن و تنومند این قبرستان و زمینه ی دید مناظر اطراف، بر گردشگرپذیری این نقطه اضافه کرده است. (بعضی معتقدند عمر چند درخت به حدود ۱۰۰۰ سال نیز میرسد).
امامزاده پنج تن در روستای ییلاقی از معروفتریرن جاذبه در این روستا است. ارم از روستاهای تاریخی بخش هزارجریب شهرستان نکا است. مورخان ازده ارم به کرات در کتب و نقشه‌های جغرافیایی یاد کرده‌اند.
• ((دریاچه ی استخرکلا)):
این دریاچه که در زبان محلی به «اسطل»، مشهور است؛ در ۷۵ کیلومتری شهر نکا (قسمت غربی روستای «کلا») و در ارتفاع ۱۶۰۰ متری از سطح دریا قرار گرفته است.
وسعت دریاچه، در دوره ی کم آبی ۲/۲ هکتار (طول تقریبی ۲۲۰ متر و عرض ۱۰۰ متر) و در دوره ی پرآبی حدود ۵/۵ هکتار(۳۵۰ متر طول و ۱۵۰ مترعرض) است. از لحاظ زیبایی و بکر بودن در منطقه خاص میباشد؛ ولی در کتب و راهنماهای گردشگری استان مازندران و شهرستان نکا نامی از این دریاچه برده نمیشود و به دریاچه ی استخرپشت اکتفا میکنند…
درگذشته مردم منطقه برای زالو درمانی به استخرکلا رفت و آمد میکردند، ولی از چند سال پیش که پرورش ماهی در استخر آغازشد، زالوها نیز از دریاچه رخت بربستند. (راه آسفالته ی دسترسی به دریاچه از شهر نکا، حدود ۶۰ کیلومتر بوده و مابقی نیز جاده ی خاکی میباشد).
• ((چشمه ی مریو – نکا)):
یکی از چشمه های مشهور مسیر جاده ی “لایی” به “بندبن” در اطراف ورودی فرعی روستای “لیمونده” ((مریو))، است؛ اغلب سرنشینان اتومبیلهایی که از این جاده میگذرند مایلند، در کنار این چشمه و منظره ی زیبای آن بایستند و از منظره ی زیبای آن دیدن کنند! چشمه ی مریو، با آب بسیار گوارا از پای کوه روستای لیمونده سرچشمه میگیرد. وجود چشمه ای پر آب و خنک در پای کوه و رودخانه ای زیبا و زلال در کنار آن و منطقه ی سرسبز و دلربا در اطراف، مکان بسیار مناسبی برای اقامت گردشگران بوجود آورده است! چشمه‌های ‌غل‌ مرز نکا، توسکا چشمه ‌را میان‌ همراه‌ با دهها چشمه ی ‌دیگر، آبشارهای ‌دوزده‌، داراب ‌کلا، زنگت‌ و همچنین‌ دره‌های‌ زیبای ‌رودخانه‌ نکا و زارم ‌رود و دریاچه ی ‌استخرپشت ‌در این ‌محدود واقع هستند.
• ((آب انبار )):
آب انبار “اطرب” مربوط به دوره ی قاجار است و در شهرستان نکا، روستای اطرب واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۵۴۱۶ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
• ((تپه ی امام زاده حمزه)):
تپه ی امامزاده حمزه مربوط به دوران‌های تاریخی پس ازاسلام است و در شهرستان نکا، بخش مرکزی، روستای “طوسکلا” واقع شده و این اثر در تاریخ ۱ مهر ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۲۹۹ به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
• ((تپه ی عباسی)):
تپه ی عباسی مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان تا دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان نکا، بخش مرکزی، روستای “شهابالدین” واقع شده و این اثر در تاریخ ۱ مهر ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۲۹۸ به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
• ((تپه ی ملیج گاله)):
تپه ی ملیج گاله مربوط به دوران ‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان نکا، بخش مرکزی، روستای “ملیج گاله” واقع شده و این اثر در تاریخ ۱ مهر ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۲۹۷ به‌ عنوان یکی از آثارملی ایران به ثبت رسیده است.
• ((تپه ی ولیکی)):
تپه ی ولیکی مربوط به دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان نکا، بخش مرکزی، روستای “شهابالدین” واقع شده و این اثر درتاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۸۴۳ به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
• ((خضر تپه)):
خضرتپه مربوط به دوران‌های تاریخی پس ازاسلام است و در شهرستان نکا، بخش مرکزی، روستای “شهابالدین” واقع شده و این اثر در تاریخ ۷ مرداد ۱۳۸۲ باشمارهٔ ثبت ۹۳۴۷ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
• ((ربیع تپه)):
ربیع تپه مربوط به دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان نکا، بخش مرکزی، روستای “بهزادکلا” واقع شده و این اثر در تاریخ ۷ مرداد ۱۳۸۲ باشمارهٔ ثبت ۹۳۴۶ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
• ((شیشارکش تپه)):
شیشارکش تپه مربوط به دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان نکا، بخش مرکزی، روستای “اطرب” واقع شده و این اثر در تاریخ ۱ مهر ۱۳۸۲ باشمارهٔ ثبت ۱۰۳۰۰ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
• ((طوق تپه)):
طوق تپه مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان تا دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان نکا، بخش قره طغان، روستای “اسکاردین” واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۸۰ باشمارهٔ ثبت ۵۴۱۵ به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
• ((کلزمان تپه)):
کلزمان تپه مربوط به دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان نکا، بخش مرکزی، روستای “بهزادکلا” واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۸۸۰۷ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
• ((گرجین تپه)):
گرجین تپه مربوط به دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان نکا، بخش قره طغان، روستای “اطرب” واقع شده و این اثردرتاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۵۴۱۸ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
• (( مظفرتپه)):
مظفر تپه ی شرقی مربوط به دوران‌ های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان نکا، بخش مرکزی، روستای “آجند” واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۸۲ باشمارهٔ ثبت ۸۸۰۸ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
• ((تپه ی عباسی)):
تپه ی عباسی مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان تا دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در شهرستان نکا، بخش مرکزی، روستای “شهابالدین” واقع شده و این اثر در تاریخ ۱ مهر ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۲۹۸ به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
• ((تپه ی هلم سر)):
تپه ی هلم سر مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان است و در شهرستان نکا، روستای “هلم سر”، شرق رودخانه ی نکا واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۵۴۱۷ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
• ((محوطه ی تخت رستم)):
محوطه ی تخت رستم مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان است و در “شهرستان نکا”، سمت راست جاده اصلی ساری به نکا واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۸۰ باشمارهٔ ثبت ۵۴۳۵ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
• ((نرگسکتی {سنگ تپه} )):
نرگسکتی (سنگتپه) مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان است و در شهرستان نکا، بخش مرکزی، روستای “اطرب” واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ باشمارهٔ ثبت ۷۸۴۱ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
• ((حسینیه ی میانگاله)):
حسینیه ی میانگاله مربوط به دوره ی قاجار است و در شهرستان نکا، بخش مرکزی، دهستان مهروان، روستای “میانگاله” واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۱۹۶۳ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
• ((بقعه ی امام زاده عبدالله)):
بقعه ی امامزاده عبدالله مربوط به سدهٔ ۹ ه. ق. است و در شهرستان نکا، بخش مرکزی، روستای “اطراب” واقع شده و این اثر درتاریخ ۲۷ مرداد ۱۳۶۴ باشمارهٔ ثبت ۱۶۶۹ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
• ((ببرتپه)):
ببرتپه، در شهرستان نکا، بخش مرکزی، روستای “امامیه” واقع شده و این اثر در تاریخ ۷ مرداد ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۹۳۴۸ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
• ((تپه ی حاج موسی)):
تپه ی حاج موسی طوسکلا در شهرستان نکا، بخش مرکزی، روستای “طوسکلا” واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۸۸۰۹ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
• ((توران تپه)):
توران تپه در شهرستان نکا، بخش مرکزی، روستای “نداوخیل” واقع شده و این اثر در تاریخ ۱ مهر ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۳۰۱ به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
• ((مارندین تپه)):
مارندین تپه در شهرستان نکا، روستای “ولاشد” واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۵۴۱۹ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
پراکندگی ‌روستاها با معماری ‌خاص ‌بومی ‌و شیوه‌ ی معیشت ‌ویژه‌، برای ‌سیاحان‌ علاقمند، جذاب ‌و دیدنی ‌می باشد!
• ((جاذبه های مذهبی)):
امامزاده های فراوانی نیز در منطقه ی نکا، وجود دارند که نشان از قدمت تشیع در استان مازندران و شهرستان نکا می باشد. وجود امامزادگان متعدد نیز خود، زمینه ی گردشگری مذهبی را در نکا اضافه کرده است که معروفترین این امامزاده ها عبارتند از:
(امامزاده حسن(ع)؛ واقع در خیابان شهرداری)، (امامزاده میر مفید(ع)؛ واقع در خیابان آرامگاه)، (امامزاده سید رضا(ع)؛ روستای نودهک)، (امامزاده محمود(ع)؛ روستای قلعه سر)، (امامزاده عبدالله(ع)؛ روستای اطرب)، (امامزاده عبدالکریم و عبدالرحیم(ع)؛ روستا ی نوذرآباد)، (امامزاده عبدالله(ع)؛ روستای میانگاله)، (امامزاده حمزه رضا(ع)؛ روستای آبلو)، (امامزاده زین العابدین(ع)؛ روستای سورک)، (امامزاده سه تن(ع)؛ روستای برما) و (امامزاده محمد(ع)؛ زارم) و امام زادگان دیگر، قابلیتهای مهم و بی نظیر در گردشگری مذهبی منطقه میباشد؛ که مسافران فراوانی را در طول سال دارد.
• ((نخبگان کشوری و استانی)):
به علت تعداد زیاد نخبگان و بزرگان، در شهرستان نکا، از ذکر همه خوداری نموده و به تعداد اندکی اشاره کردم:
۱- سید مناف هاشمی: معاون وزیر ورزش و جوانان
۲- نورالله طبرسی سوچلمایی، نماینده ی ولیه فقیه در مازندران و عضو مجلس خبرگان رهبری
۳- امید ابراهیمی زرندینی، عضو تیم استقلال تهران و تیم ملی فوتبال
۴- امید عالیشاه، عضو تیم پیروزی تهران و تیم ملی فوتبال ایران
۵- محمد جعفری زرندینی، والیبالیست نوجوان در تیم ملی ایران
۶- جواد کریمی سوچلمایی، والیبالیست تیم ملی نوجوانان ایران
۷- شبنم بامتی طوسی، عضو تیم ملی، و کاپیتان تیم ملی فوتبال بانوان ایران
۸- و همه ی مشاهیر و عزیزان نکایی دیگر.
• ((ویژگی‌های اقتصادی و معیشتی نکا)):
کشاورزی، باغداری، و دامداری، اساس اقتصاد مردم این منطقه را تشکیل می دهد:
• ((کشاورزی)):
این شهر، یکی از قطب‌های اصلی کشاورزی ایران شمرده می‌شود. برنج و مرکبات از محصولات اصلی این استان محسوب می‌شود. گندم و جو (به‌ویژه در هزارجریب) محصول اصلی این ناحیه است. در ناحیه میان‌بند دامداری و تولید غلات رواج دارد. در ناحیۀ جلگه‌ای، زراعت‌های آبی و دیمی و باغ‌داری رونق فراوان دارد. کشت برنج که در فروردین و اردیبهشت آغاز می‌شود از محصولات اصلی نواحی جلگه‌ای است. محصولات عمده ی نکا، علاوه بر برنج و گندم، توتون، الیاف، پنبه، کنف، سویا، جو، آفتابگردان، ابریشم و علوفه‌های دامی است. فرآورده‌های اصلی باغ‌های استان پرتقال، انار، کیوی، نارنج، لیمو و نارنگی است.
به نوشته ابن‌حوقل در کتاب صورة الارض؛ ابریشم طبرستان منحصر به فرد است و به دیگر نقاط صادر می‌شود. محمدحسن‌خان اعتمادالسلطنه از انتقال ماهانه هزار مَن شکر سفید بسیار مرغوب از مازندران به دارالخلافه در سال ۱۲۹۶ قمری (در زمان ناصرالدین ‌شاه) خبر می‌دهد که نشان‌دهنده ی رونق این محصول در مازندران و همچنین در (نکا) بوده است.
• ((دامداری)):
دامداری در استان شامل پروش گاو، گوسفند به‌ویژه گوسفند زل، بز، گاومیش و پرورش طیور خانگی است. صید آبزیان، ماهیان خاویاری، ماهی آزاد، ماهی سفید، کفال، کپور، کیلکا در منابع آب استان به‌ویژه دریای خزر و رودها رونق فراوان دارد. آب كشاورزی شهرستان ‌نکا ازرودخانه‌ها تأمين میشود و محصولات عمده آن گندم، جو، پنبه، آفتابگردان، برنج، ‌سويا و تره بار هستند. گندم، پنبه، برنج، ‌آفتابگردان، سويا، توليدات چوبی، سيمان و آجر صادرات شهرستان نکا را تشکيل میدهند.
• ((پوشش گیاهی منطقه ی شهرستان نکا)):
درختان جنگلی، درختچه‌ها، بوته‌ها، مراتع چرای دام و گیاهان خودرو، پوشش گیاهی استان مازندران را به‌وجود می‌آورد که تقریباً در همه قسمت‌های استان می‌روید. جنگل‌های وسیع و متراکم مازندران یکی از انبوه‌ترین و باارزش‌ترین جنگل‌های ایران است که مساحت آن حدود یک میلیون هکتار برآورد شده است و هرچه از جلکه به سمت ارتفاعات می‌رویم، جنگل‌ها انبوه‌تر می‌شود. از گونه‌های اصلی درختان جنگلی استان ممرز، مازو، آزاد، توسکا (عمدتاً در کنار رودها)، افرا، نمدار، شمشاد، نارون، شاه‌بلوط، راش و انجیلی هستند. علاوه بر آن درختان خودرویِ گردو، انار، ازگیل و بوته تمشک در جنگل‌ها می‌رویند.
از رستنی‌های دیگر مازندران که عمدتاً در نواحی جلگه‌ای می‌رویند و کاربرد مصرفی و دارویی دارند، می‌توان به گل گاوزبان، گل پونه، گل ختمی، گل بنفشه (عمدتاً در بابل و ساری)، گون، خاکشیر، کاسنی، بارهنگ (تقریباً در بیشتر استان)، اسپند، اشکنه، اناریجه، اوجی، پرسیاوشان، شاطره، زلنگ و گزنه اشاره کرد.
• ((پوشش جانوری)):
در استان مازندران جانورانی چون خوک وحشی، پلنگ، ببر، گربه وحشی، شغال، گرگ، خرس، خرگوش، آهو، بزکوهی و روباه یافت می‌شوند و پرندگان استان شامل قرقاول، شاهین، اردک، قو، کبک، تیهو، قمری، جغد، قوش، کرکس، حواصیل و کلاغ هستند و از خزندگان می‌توان به انواع مار و لاک‌پشت اشاره کرد. در کناره‌های ساحلی انواع پرندگان مهاجر از جمله اردک، غاز، پلیکان و چنگر در فصول سرد سال دیده می‌شوند. در آبگیرها و رودهای نکا، نیز انواع ماهی فراوان است.
• ((صنایع کارخانه‌ای)):
نکا با وجود نیروگاه شهید سلیمی، کارخانه سیمان، اسکله ی نفتی‌، نیروگاه تولید برق در ساحل دریا، نکا پلاست، ماشین نکا، کارخانه هوافضای نکا (ساخت هواپیماهای شناسایی)، کارخانه ی تولید آبگرمکن و بخاری مازند گاز و کارخانه های تولیدی آجر سفال، وجود تنها سیلوی گندم مازندران، و مجاورت با ساری مرکز استان و بهشهر، هم اکنون وجه غالب اقتصاد منطقه کشاورزی و اشتغال روستایی می باشد.
با ایجاد شهرک صنعتی در نکاء، و راه اندازی کامل منطقه ی ویژه و مجتمع بندری امیرآباد (بهشهر)، و قرارگرفتن در مسیر جاده ی تهران – ساری – مشهد، توسعه ی این شهرستان؛ در آینده روند مطلوبی پیدا خواهد نمود…

• ((صنایع دستی)):
مجسمه و ظروف چوبی، مصنوعات چوبی(لاک تراشی)، منبت کاری، کنده‌کاری روی چوب، حصیربافی، گلیم بافی، جاجیم بافی، پارچه بافی، قالی بافی و سایر دست بافت ها، چادر شب دوزی، مصنوعات چرمی، تولیدات پشمی، سوزن دوزی، گره‌زنی، ، نمد مالی، سرامیک و سفالگری و … ازمهمترین صنایع دستی روستاهای منطقه ی نکا محسوب میشوند.
• ((سوغات و غذاهای محلی)):
پشته زیک، نان محلی، نان روغنی، اسبه حلوا، سیاه حلوا، خمیرآش، دوبا (آش دوغ)، ترشی آش، کماج، قتلمه، پلاپتی، آغوز نون، رشته رشته، نصیریو.. از جمله غذاهای محلی این منطقه میباشد!
• ((زبان در شهرستان نکا)):
اهالی مازندران که به زبان فارسی و گویش مازندرانی تکلم می‌کنند. گویش مازندرانی بازمانده ی زبان ایرانیان قدیم (پارسی میانه) است که دیرتر و کمتر از سایر زبان‌ها تحت تأثیر زبان‌های بیگانه‌ای چون عربی، مغولی و تاتاری قرار گرفته و تقریباً در همه جای استان متداول است ولی در شهرستان‌ ((نکا))، نسبت به شهرستان های دیگر استان، تفاوت‌هایی دارد.
اشپولر از اوضاع طبرستان در قرن‌های نخستین اسلامی، با استفاده از منابع آن زمان اظهار می‌کند، لهجه‌های ایرانی این ناحیه برای سایر ایرانیان قابل فهم نبوده و به گفتۀ ابن ‌حوقل افراد این ناحیه “با سرعت بالایی” تکلم می‌کنند. که این سرعت بالا، در بسیار نکا دیده می شود.
تا قرن پنجم هجری قمری، پادشاهان طبرستان به خط پهلوی می‌نوشتند و سكه می‌زدند. دو كتيبه كه به خط پهلوی در رِسكِت واقع در دودانگه ساری و گنبد لاجيم واقع در سوادكوه به‌دست آمده است، مؤيّد اين مطلب است. مردم شهرستان نکا به لهجه مازندرانی تکلم می‌کنند.
• (( دین و مذهب در نکا)):
اولین اقوام بومی مازندران؛ کاسی‌ها، تپوری‌ها و آماردها، (عناصر طبیعت) را می‌پرستیدند. سپس (آیین دیوان یا پرستش روشنایی و خورشید) در مازندران رواج یافت و پس از آن مردم این منطقه پیرو دین زرتشت شدند. دین زرتشتی تا پایان قرن سوم هجری در برخی از نقاط مازندران، حضور خود را حفظ کرد. با ورود اسلام به ایران؛ در حدود اواخر قرن اول و اوایل قرن دوم هجری، به تدریج دین اسلام در مازندران نیز نفوذ کرد. اسلام آوردن مردم مازندران بیشتر بر مبنا و روش‌های صلح‌آمیز و کوشش‌های داعیان علوی زیدی بوده است. از میان مذاهب اسلامی، ابتدا مردم مازندران پیرو مذاهب سنت و جماعت شافعی و حنفی شدند. درباره چگونگی و علل گرایش و اسلام آوردن مردم مازندران باید گفت که نارضایتی مردم و ستم حکومت های محلی مازندران و اسلام آوردن برخی از حکام محلی کوچک، تأثیر عمده‌ای در این امر داشته است. در مرحله بعدی مردم مازندران در آغاز به (شیعه ی زیدی) و بعدها به (شیعه ی دوازده امامی) روی آوردند. استمرار و رشد و گسترش مذهب شیعه در اثر علاقه و اعتقاد قلبی مردم، شعارهای عدالت‌جویانه ی داعیان علوی و گرایش‌های شیعی حکام محلی یعنی سادات مرعشیان مازندران و پادوسبانان رویان و رستمدار (نور و کجور فعلی) ممکن گردید. امروزه بیشتر مردم مازندران شیعه اثنی عشری هستند و در میان آنان عده‌ای مسیحی و زرتشتی نیز در این استان سکونت دارند. حدود ۹/۹۹ درصد جمعیت این شهرستان را مسلمانان (شیعه و سنی) تشکیل می‌دهند. شهرستان نکا در استان مازندران رتبه ی اول شیعه را داراست. و دارای درصد قابل توجهی از روحانیون و دانشجویان طلبه در سطح استان و کشور می باشد.
• ((ویژگی های اقتصادی و معیشتی نکا)):

اقتصاد نکا، مبتنی بر کشاورزی، صنعت و خدمات است. به گفته ابن اسفندیار (مازندران) از قدیم‌الایام برای افراد رانده شده از شاهان، محلی امن بود و به هیچ چیز از دیگر ولایات نیاز نداشت و هرچه در تمام دنیا موجود بود در آن حاصل می‌شد از جمله گیاهان تازه، آب‌های صاف، انواع نان و طعام و طیور. اشپولر درخصوص اوضاع اقتصادی می‌گوید که طبرستان دارای مزرعه‌های کشت برنج، باغ‌های سیب و گلابی، کتان، سیر، کارگاه‌های ابریشم‌بافی از ساری و آمل، مزرعه‌های کشت پنبه و صنایع چوب بود. در معادن آن آهن و گوگرد استخراج می‌کردند و صادرات قالی و صدور مواد غذایی از جمله روغن در آن رواج داشت. همچنین در این ناحیه، بازارهای هفتگی برپا بود که در آن به فروش محصولات خود می‌پرداختند. که (نکا) نیز این ویژگی را داراست.
• ((توپوگرافی)):
شهرستان نکا از نظر ناهمواری از سه بخش “جلگه ای”، “کوهپایه ای” و “کوهستانی” تشکیل شده که پست ترین نقطهﻱ آن در کنار دریای خزر و بلندترین نقطهﻱ آن در منطقهﻱ هزار جریب واقع شده است. شهر نکا در حد فاصل بین بخش کوهپایه ای و جلگه ای واقع شده به طوری که قسمت عمدهﻱ شهر روی جلگه و مساحت اندکی از شهر نیز بر روی تپه های مشرف بر شهر شکل گرفته است
• (( زمین شناسی)):
جلگه¬ی ساحلی مازندران که حد فاصل کوهپایه های البرز و دریای مازندران را شامل می شود در عصرهای یخچالی و بین یخچالی کواترنر به تبعیت از شرایط آب و هوایی به وجود آمده است به طوری که پس از عقب نشینی آب دریا در اواخر کواترنر، فرسایش شدید آبی و تراکم آبرفت رودها، اراضی وسیع و همواری در سواحل دریا به وجود آمد که (جلگهﻯ نکا) نیز قسمتی از آن را شامل می شود.
• ((خاک)):
خاک های موجود در منطقه را می توان به دو گروه “خاک های کوهپایه ای” و “خاک های جلگه ای ساحلی” تقسیم کرد. خاک های کوهپایه ای به دلیل آب و هوای معتدل و مرطوب و پوشش گیاهی، نوع مشخصی از خاک ها را تشکیل می دهد که شامل خاک های قهوه ای جنگل، خاک های قرمز و زرد پودزلی و خاک های خاکستری است. خاک های قهوه ای جنگل، مخلوطی از مواد آلی معدنی است که بیشتر در دامنه های پرشیب یافت می شود. خاک های جلگه ای ساحلی که منشأ رسوبی دارند، بدلیل طغیان های رودخانه ای به ویژه رودخانه نکا از نواحی جنگلی و دامنه ها شسته و به جلگه حمل گردیده که بسیار حاصلخیزند. این خاک ها، عمدتاً قلیایی و PH آن بین ۵/۷ تا ۹ است. کربن این خاک ها مناسب و بین ۲/۱ تا ۲ است.
• ((بادها)):
بادهای معروف محلی استان مازندران که (نکا) را نیز شامل می شود: باد سُورتُوک، گیل وا، باد سام و باد دره‌ای می باشد.
• ((ویژگی های آب و هوایی نکا)):
اقلیم شهرستان نكا بيشتر تحت تأثير عرض جغرافيايي، ارتفاعات البرز، ارتفاع از سطح دريا، دوري و نزديكي به دريا، وزش بادهاي محلي و ناحيه اي، جابجايي توده هاي هواي شمالي و غربي و پوشش متراكم جنگلي قرار دارد، لیکن دو جريان بزرگ آب و هوايي نقش تعيين كننده اي در اقليم اين شهرستان دارند. جريان هواي شمال و شمال شرقي كه از سيبري و قطب شمال به سوي جنوب پيش مي آید و موجب سردي هوا، يخبندان و ريزش برف و باران مي شود، ديگري نیز جريان بادهاي غربي است كه در زمستان از اقيانوس اطلس، درياي مديترانه و درياي سياه عبور كرده و پس از ورود به ايران بارندگي ايجاد مي كند. در تابستان از قدرت باران زايي اين تودهﻱ هوا كاسته شده و تنها در قسمتهاي ساحلي موجب شرجي شدن هوا و افزايش رطوبت مي گردد.
• ((دمای نکا)):
به دلیل فقدان آمار طولانی مدت ایستگاه های هواشناسی نکا، آمار ۶ ساله(۲۰۰۵-۲۰۰۰) ایستگاه بایع کلا مورد مطالعه قرار گرفت که نتایج نشان می دهد، بالاترین درجه حرارت در ماه اگوست(مطابق با مرداد ماه) با ۲/۳۰ درجه سانتی گراد و کمترین آن در ژانویه (مطابق با دی ماه) با ۸/۱۰ درجه سانتی گراد بوده است.
درجه حرارت ایستگاه بایع کلا (۲۰۰۵- ۲۰۰۰ میلادی)
ماه دی بهمن اسفند فروردین اردیبهشت خرداد تیر مرداد شهریور مهر آبان آذر
میانگین دما (c) ۸/۱۰ ۷/۱۲ ۲/۱۴ ۶/۱۸ ۲۳ ۲۷ ۳۰ ۲/۳۰ ۶/۲۷ ۴/۲۳ ۴/۱۷ ۱۲
• ((بارندگی در نکا)):
جهت مطالعهﻯ بارندگی، از آمار ۳۶ سالهﯼ (۱۳۸۰-۱۳۴۵) مربوط به ایستگاه هواشناسي روستاي «نوذر آباد»، به دليل شباهت تقريبي ارتفاع و ساير ويژگيهاي جغرافيايي آن با شهر نكا، استفاده شده که نتایج حاصله نشان می دهد، متوسط بارندگی این ایستگاه، ۶۷۶ میلی متر می باشد. بیشترین بارندگی طی این دوره¬ی آماری، در سال ۶۷- ۱۳۶۶ با ۱۰۱۳ میلی متر و کمترین آن در سال ۷۸-۱۳۷۷ با ۴۰۰میلی متر به ثبت رسیده است. همچنین در میان ماههای سال، ماه آبان بیشترین و تیر کمترین میزان بارندگی را نشان می دهند.
• ميانگين بارش ايستگاههاي مورد مطالعهﻯ نكا
نام ايستگاه طول جغرافيايي عرض
جغرافيايي ارتفاع از سطح دريا سال های آماری ميانگين بارش
(میلی متر)
نوذر آباد ۱۵ ۵۳ ۴۹ ۳۶ ۱۰- ۸۱-۱۳۴۵ ۶۷۶
گلورد ۳۶ ۵۳ ۳۵ ۳۶ ۶۰۰ ۸۰-۱۳۶۰ ۸۷۸
پجيم ۴۴ ۵۴ ۳۶ ۳۶ ۹۰۰ ۸۰-۱۳۵۱ ۷۶۷
سفيد چاه ۵۴ ۵۳ ۳۵ ۳۶ ۱۰۰۰ ۸۰-۱۳۴۷ ۴۲۲
اوارد ۴۰ ۵۳ ۳۷ ۳۶ ۱۲۰۰ ۷۹-۱۳۴۹ ۴۸۴

• ((جمعیت)):
نام شهرستان جمعیت شهری جمعیت روستایی جمعیت غیرساکن
نکا ۵۰۶۸۰ ۶۱۲۶۴ ـــ

با توجه به اینکه نکا از جاذبه های گردشگری زیادی برخوردار است، و در مسیر بارگاه امام رضا(ع) واقع شده ، نه تنها در تعطیلات نوروزی و تابستان، بلکه در تمامی فصول، مسافر و گردشگر دارد، لذا برای پیشرفت بخش گردشگری که در واقع یک صنعت مهم و راهبردی محسوب میشود، از مسئولین این بخش انتظار می رود، این جاذبه ها که نعمت خدادادی می باشند، را نادیده نگرفته و با کمک سرمایه‌ گذاران بخش خصوصی در بخشهای مختلف گرشگری و صنایع دستی در این مناطق سرمایه گذاری کرده و با ساخت مجتمع های تفریحی توریستی این صنعت مهم را رونق ببخشند. و با توجه به اینکه؛ یکی از اساسی ترین مشکل شهرستان نکا اشتغال است، باید تلاش مضاعف کرده تا از توسعه ی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اندکی از مشکل اشتغال را برطرف نمود، تا اقدامی اساسی برای درآمد زایی از طریق این جاذبه ها و حضور گسترده ی مسافران در این مناطق انجام شود. با توجه به اینکه مراکز گردشگری اغلب در مسیر هزارجریب می باشند، از مسئولان راه نیز انتظار می رود، راهها ی تخریب شده را آسفالت کنند تا مسافران خاطره ی خوبی از گردشگری داشته و باعث جذب بیشتر گردشگر شود.
همه ی ما نیز در قبال این نعمت الهی مسئول هستیم، تا با حفظ محیط زیست و مراتع بخصوص جنگل ها از محیط زیست حفاظت کرده، و از نابودی آن جلوگیری کنیم ، تا شکرگزار این نعمت الهی باشیم.
گردآوری و تنظیم: الهام زارعی
منابع:
http://mazandarangasht3000.blogfa.com / http://neka.blogfa.com / http://parsology.blogfa.com / http://www.webshad.com /
http://www3.tehran.irna.ir / http://iran-travel.blogfa.com/ http://parsology.blogfa.com/ http://mazeron.parsiblog.com
http://neka.blogfa.com/ http://www3.tehran.irna.ir/http://www.webshad.com / : http://kolbeyetanhaiee.blogfa.com / http://www3.tehran.irna.ir
اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران ۱۳۸۳. /
دانلود آمار جمعیت و خانوار شهرستان‌های کشور به ترتیب استان براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۹۰/
«دانشنامهٔ تاریخ معماری ایران ‌شهر». سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران. بازبینی ‌شده در ۱۹/۵/۲۰۱۱.
فهرست آثار ملی ایران / سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری / ویکی پدیا، دانشنامه ی آزاد /
http://www.irandeserts.com/content/article/%D8%A2%D8%A8%D8%B4%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%D9%88%D8%B2%D8%AF%D9%8 7.htm –
سخنانی از مدیر کل میراث فرهنگی مازندران (سیف الله فرزانه) در گفتگو با ایسنا.
* جهت اطلاعات بیشتر به پایان نامه کارشناسی ارشد «روند و الگوی توسعه فیزیکی- کالبدی نکا» مربوط به نگارنده مراجعه شود.