حجت الاسلام ادبی درگفتگو با ایران :احمدی نژادفرهنگی ترین دولت ایران را تشکیل داد

تاریخ انتشار خبر : ۹۲/۰۳/۷

شایدتنها مقوله ای که بسیاری از افراد یک جامعه معتقدند اهمیت بسیاری دارد و همین افراد به آن کمتر توجه می کنند فرهنگ و رفتارهای فرهنگی باشد . قطعا درک نقش و تاثیر فرهنگ بر زوایای مختلف زندگی فردی و اجتماعی مشکل است .اما بدون شک نفوذعوامل فرهنگی بر رفتارانسان قطعی است . همچنین اولویت های فرهنگی ضرورتا اگرچه به خودی خود تعیین کننده نیستند اما یک مولفه از نظام پیچیده عوامل علی هستند که می تواند عامل بر انگیز اننده مهمی در بلند مدت باشند ، اما در کشور ایران اسلامی که همین دولت خود راتجربه می کند روسای مختلف باسلایق مختلف فرهنگی کشور را اداره کرده اند . به بهانه هفته دولت با دکتر محمد جواد ادبی رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی گفت وگو یی کرده ایم تا نقش دولت دکتر آحمدی نژاد در زمان ۷ سال ریاست جمهوری اش بر فرهنگ را جویا شویم که از نظرتان می گذرد .

 آقای دکتر ادبی ، با توجه به اهمیت فرهنگ و رفتارهای فرهنگی تعاریف مختلفی از آن مطرح شده شما برای شروع تعریفی از فرهنگ و کار فرهنگی برای ما ارائه می دهید ؟
به نظر بنده فرهنگ در دستاورد های ذهنی بشر در برابر دستاوردهای مادی انسانها تعریف می شود .بنابراین فرهنگ گستره بسیار وسیعی را به لحاظ مفهومی و معنایی در بر می گیرد ، اما کار فرهنگی برفعالیت هایی که درحوزه معرفت ، دانش ، آگاهی ودر عین حال فضای ذهنی آدمی بر می گردد ، تعریف می شود . بخش وسیعی از فعالیت هایمان می تواند کار فرهنگی باشد چه در نهادهای حاکمیتی ، اجتماعی و حتی خانوادگی از این بابت زمینه کار فرهنگی فقط منحصر به رفتارهای دولت نیست . به نظر بنده کار فرهنگی معنایش هر نوع فعلیتی است که ما در خانوده ،اجتماع ، نهادهای دولتی یا خصوصی انجام می دهیم ، بنابر این فعالیت فرهنگی را نباید منحصر به زمینه های حاکمیتی ، دولتی و اداری محصور کرد بلکه رفتار های فرهنگی عبارت است از فعالیت هایی که در حوزه ذهنی ، معرفتی و آگاهی در جامعه و آگاهی در جامعه و در سطوح مختلف انجام می شود . طبیعی است که ما در هر بافتی از بافت های فرهنگی قراربگیریم کار فرهنگی مان با توجه به آن بافت تعریف می شود ، بنابر این کسی که در سینما فعالیت می کند کارهای فرهنگی خاص خودش را دارد وبا کسی که در مسجد ، وزارت ارشاد ، نهاد کتابخانه ای یا یک گالری فعالیت می کند متفاوت است ، هر چند تمامی کارهای فرهنگی هم عرض و هم طراز هم نیستند اما همه در اولویت های فرهگی تلاش می کنند به ضرورت های فرهنگی وجود دارد .

به نظر شما تا ثیر گذاری اقدامات فرهنگی به چه عواملی بستگی دارد ؟
ببینید ، اگر فعالیت های فرهنگی مبتنی بر شناخت ضرورت های فرهنگی باشد آن کار فرهنگی تاثیر گذار خواهد بود، اما اگر ضرورت در فعالیت فرهنگی در نظر گرفته نشود قطعا اثر گذاری کمتری دارد و عمومی است ، اما ما در جمهوری اسلامی باید فعالیت های فرهنگی خود را مبتنی بر ارزش های فرهنگی هما هنگ کنیم که اگر نباشد طبیعی است که این فعالیت فرهنگی رفتاری ابتر و درجه دومی خواهد بود . از این بابت احساس من این است که با توجه به در نظر گرفتن این مثلث ، ضرورت فرهنگی ، ارزش فرهنگی و الویت های ناظر به زندگی عمومی مردم در عرصه فرهنگ ما می توانیم کار فرهنگی را تعریف و الویت بندی کنیم .

 یعنی شما الویت بندی و شناخت ضرورت کارهای فرهنگی را به اندازه فعالیت فرهنگی پر اهمیت می دانید ؟
بله ، چون خیلی وقت ها ما کارهای فرهنگی انجام می دهیم اما نیازهای فرهنگی مردم چیز دیگری است و نتیجه ای که حاصل می شود خیلی مفید به فایده نیست پس در انجام کار فرهنگی الویت و ضرورت اهمیت بسیاری دارد .

 اگر اجازه دهید وارد بحث درباره فعالیت های شما در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی شویم و در آغاز درباره توجه انجمن در دوره جدید به مفاخر استان ها توضیح می دهید ؟
ما در دوره جدید فعالیت های فرهنگی در انجمن آثار و مفاخر سعی کرده ایم استان ها را فعال کنیم و بیش از ۲۰ استان الان دارند فعالیت های خود را پی می گیرند . بنای ما آن است که کارهای فرهنگی ناظر به مفاخر فرهنگی با توجه به تاثیر گذاری مفاخر بر تاریخ انقلاب اسلامی همراهی با منویات مقام معظم رهبری ، حرکت در مسیر فعالیت های توسعه مند دولت خدمتگزار باشد . بنابر این مفاخر فرهنگی تعریف جدیدی پیدا می کند و ما یک توقع جدید تری از آنها داریم که باید با توجه به توقع معنایی جدیدتر کارها را باز تعریف کنیم .

 شما الویت های خود را برای این که یک شخص را جزو مفاخر فرهنگی بدانید ، چیست ؟
ما الویت را این طور دسته بندی می کنیم که مثلا جامعه نسبت به چه مفاخر فرهنگی تاثیر پذیر تر است و در عین حال برای این تاثیر پذیر ی باید چگونه جامعه را کنجکاو کرد . در واقع ما از دو وجهه این نظر را بررسی می کنیم یکی این که جامعه چطور کنجکاو می شود که به فعالیت های فرهنگی مفاخر توجه کند و دوم پیش فرض های جامعه برای توجه به مفاخر فرهنگی از پیشتر چه چیز است . بنابر این ما هم خوراک فرهنگی جامعه را می دهیم و هم نیاز آنها را رصد می کنیم .

 به نظر شما شناخت هرچه بیشتر مفاخر فرهنگی یک کشور برای جوانان چقدر در افزایش اعتماد به نفس آنها تاثیر گذار است ؟

ما یکی از زمینه هیی که می توانیم دفاع غرهنگی جانانه از فرهنگ اسلامی ایران داشته باشیم توجه به جایگاه مفاخر فرهنگی است ، چون امروز یکی از جنبه هایی که می تواند هویت را در جامعه بین جوانان و نوجوانان ما ایجاد کند ، این است که به مفاخر فرهنگی ، دانشمندان و مشاهیر خود ببالند و فکر کنند که ناظر به این مشاهیر می توانند هویت فرهنگی خود را تعریف کنند . نکته بسیار مهمی که به عنوان یک استراتژی عملی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به هویت پردازی ناظر بر مفاخر فرهنگی وجود دارد دفاع جانانه هویتی از مفاخر و مقابله با شبیخون فرهنگی در قالب استفاده بهینه از تجربیات مفاخر فرهنگی است که باید به عمل بیاورد . این نکته بسیار قابل تامل است و ما در جنگ نرم هم می توانیم از شناخت هویت ایرانی اسلامی استفاده کنیم . بدون شک مفاخر فرهنگی ما از صدر اسلام تا به امروز تعریف می شوند . همچنین مفاخر فرهنگی ما در تمامی حوزه ها مثل علوم پایه ، طب و… تعریف می شوند . پس وقتی گسترده مفاخر فرهنگی می شود .

 چقدر تجلیل از مفاخر فرهنگی که زنده هستند به زیبایی کار شما می افزاید و شما چقدر به این نکته توجه دارید ؟

به نظر من یک بخش از کار فرهنگ در حوزه ما تجلیل از مفاخر زنده است چرا که تجلیل از مفاخر زنده است به انگیزه و زیبایی کار بسیار می افزاید . ما به تاثیر گذاری و جریان و جریان سازی مفاخر و تاثیر پذیری جامعه از آنها توجه داریم ، همچنین به تاثیر گذاری مفاخر فرهنگی به تاریخ اسلام و انتصاب آنها توجه داریم . به نظرم همه اینها باعث می شود نگاه ما به مفاخر فرهنگی ، نگاهی خالص ، الویت دار و پرجاذبه باشد ،

 وقتی به لیست شخصیت هایی که انجمن مفاخر مورد تجلیل قرار داده نگاه کردم ، متوجه شدم تقریبا بیشتر این افراد از استادان علوم انسانی هستند . در واقع قصد یا اعتقادی به این که یک هنرمند موسیقی ، نقاشی ، تئاتر و سینما هم می تواند جزو مفاخر باشد ، ندارید ؟

نکته مهم و اساسی این است که ما در انجمن آثار و مفاخر در دوره جدید تصمیم گرفتیم آسیب ها و کمبود هایی که در دوره های پیشن وجود داشت را شناسایی و بر طرف کنیم که یکی از این آسیب ها همان است که شما عنوان کردید . واقعیت این است که در دوره های قبل مفاخر فرهنگی فقط افراد خاص تعریف می شدند اما ما در این دوره قصد داریم پوشاندن این ضعف را با تجلیل از استاد محمود فرشچیان آغاز کنیم و در ادامه بخشی از هنر مندان تئاتر ، سینما و همچنین استادان بزرگ موسیقی که به زعم بنده از مفاخر فرهنگی هستند را تجلیل کنیم .

اما در ادامه سوالاتم میخواهم نظرتان را در باره رویکردها و فعالیت های دولت آ قای احمدی نژاد نسبت به فرهنگ بدانم . به نظر شما دولت نهم و اهم نسبت به مباحث فرهنگی رویکرد مناسبی داشته اند ؟

واقعیت این است که دولت نهم ودهم الویت های جدی اش در عرصه اداره جامعه فرهنگ است . شما اگر به سفرهای استانی هیات دولت و آقای احمدی نژاد توجه کنید ، در می یابید که مصوبات متعدد فرهنگی ، حضور وزیر ارشاد در برنامه های فرهنگی دولت ، گسترده تر شدن فعالیت های فرهنگی مراکز شهرستان واستان ها و توجه استانداران به زیر ساخت های فرهنگی ، همه و همه نشان از عزم جدی دولت برای توجه به مسائل فرهنگی است . شما حتی در سازمان میراث فرهنگی هم می بینید فعالیت های خوبی در حال شکل گیری است ، بنابراین به نظرم دولت احمدی نژاد فرهنگی ترین دولت انقلاب اسلامی ایران است .

 نگاه دولت به فعالیت های انجمن آثار و مفاخر فرهنگی چگونه بوده است ؟
حضور آقای احمدی نژاد در مراسم تجلیل از مفاخر به عنوان نخستین رئیس جمهور ، نشان از توجه وی به انجمن مفاخر فرهنگی است . همچنین آقای احمد ی نژاد نخستین رئیس جمهوری هستند که به طور مدام پیگیر جلسات هیات امنای انجمن و حتی گسترده تر شدن فعالیت های انجمن مفاخر هستند ، نکته دیگر هم این است که آقای احمدی نژاد کار در حوزه مفاخر فرهنگی راسیاسی نمی داند و ما هم الویت بندی هایمان اصلا سیاسی نیست بلکه کاملا خالص و فرهنگی است .

 فکر می کنید مهم ترین نقطه ضعفی که در کشور ما در مواجهه با مفاخر فرهنگی وجود دارد چیست؟
متاسفانه ما در حوزه مفاخر فرهنگی توجه مان کمتر به مفاخر زنده است و بیشتر برنامه ریزی مان روی مفاخر گذشته است در حالی که مفاخر دوران معاصر و زنده زمان ما می توانند بسیار موثر باشند . ما باید امروز فردوستی زمانه را شناسایی کنیم . کم نیستند ایراتیان بزرگی که می توانند حافظ ، سعدی ، ابوریحان زمان باشند .ودر حال حاضر بی ادعا در حال خدمت به این مرز و بوم هستند . به واقع کم نستند استادانی که بی چشمداشت و بی منت تلاش می کنند از فرهنگ ایران دفاع کنند بنابر این ما باید بیش از آن که به مفاخر عصر گذشته خود توجه داشته باشیم به باز پروری مفاخر در دوران معاصر و شناخت مفاخر دورهای جدید و بهرگیری از سنت ها و استعدادهای مفاخر گذشته در قالب باز شناسی و بازیابی مفاخر جدید توجه داشته باشیم که همه اینها از تاکیدات مسئولان فرهنگی دولت نهم و دهم بوده است .

 شما از نظر فرهنگی از یک تا ۱۰ چه نمره ای به دولت نهم و دهم می دهید ؟
به نظر من نمر های که می توان به دولت از نظر فعالیت های فرهنگی داد ۸ به بالا است و آن دو نمره هم به خاطر فشارهایی است که از خارج به دولت وارد شده است . کشما اگر در جلسات هیات دولت حضور داشته باشید متوجه می شدید که جلسات سرشار از نگاه فرهنگی است . کمیسیون فرهنگی دولت دولت نهم و دهم بسیار فعال است و بسیاری از طرح ها در این کمیسیون بررسی می شود . همچنین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان میراث فرهنگی که دو بخش مهم فرهنگ دولت می آیند فعالیت های بسیار منظم و تاثیر گذاری را در دوره دولت نهم و دهم پشت سر گذاشته است بنابر این نمره عالی می توان به بخش فرهنگ دولت به بخش فرهنگ دولت نهم و دهم داد.

 دولت در بخش های فرهنگی در شهرستان ها هم به نظر شما موفق بوده است ؟
بله و امیدواریم مسیری که در دولت نهم و دهم برای هویت دادن به فرهنگ شهرستان ها و استان ها ، توجه به فرهنگ قومیت ها و برای دفاع از هویت ملی در تمدن ایران اسلامی به وجود آمده و شکل گرفته تداوم پیدا کند و شاهد شکوفایی بذرهای فرهنگی که در دولت نهم و دهم شکل گرفته ، باشیم .
و سخن پایانی …
امیدواریم به این نقطه برسیم که با توجه به سفرهای استانی پرمایه و فرهنگ دولت خدمتگزار امکانات بهتری برای انجمن مفاخر فرهنگی کشور فراهم شود تا بتوانیم هر استان ، هر شهر و هر شهرستان را به نام یکی از مفاخر فرهنگی با توجه به هویت آن شهر وشهرستان نام گذاری کنیم .

اصغر آزاد دل / ایران