۱۴ اسفند سالروز تأسیس کمیته امداد امام خمینی رحمه الله

تاریخ انتشار خبر : ۹۳/۱۲/۱۴

یکی از برترین تعالیم دین مبین اسلام، احسان و نیکوکاری و دستگیری از نیازمندان است؛ و این توفیقی است از جانب خداوند متعال که تنها نصیب بندگان خوب و برگزیده او می شود. خدمت به محرومان و نیازمندان، یکی از شیرین ترین و پسندیده ترین عبادت ها و سنت پیامبراکرم و ائمه هدی علیهماالسلام است. تأسیس کمیته امداد به فرمان حضرت امام خمینی رحمه الله ، یکی از برکات و دست آوردهای انقلاب اسلامی است که با هدف خدمت به محرومان و مستمندان جامعه تشکیل شد. این کمیته به لطف خدا توانسته است بسیاری از نیازمندان را تحت پوشش قرار دهد و چهره فقر را در کشور، کمرنگ سازد.

سابقه کمیته امداد امام خمینی رحمه الله

سابقه کمیته امداد امام خمینی رحمه الله به سال های قبل از پیروزی انقلاب (حدودا سال های ۴۳ ـ ۱۳۴۲) باز می گردد که تعدادی از انقلابیون که در زمره یاران امام رحمه الله بودند، مأموریت پیدا کردند که به خانواده های زندانیان، نیازمندان و مبارزان رسیدگی کنند. امداد گری به ویژه در دوران اوج گیری انقلاب، در طی سال های ۵۷ ـ ۵۶،که اعتصاب و تحصن همه جا را فراگرفته بود، به منظور حمایت از اعتصاب کنندگان و زندانیان ادامه یافت. با پیروزی انقلاب، حمایت از نیازمندان در صدر برنامه ها قرار گرفت و ۲۲ روز پس از پیروزی انقلاب اسلامی، کمیته امداد امام خمینی رحمه الله ، با صدور فرمانی از جانب ایشان، در ۱۴ اسفند ۱۳۵۷، تشکیل گردید.

ویژگی های افتخار آمیز

در میان نهادهایی که پس از پیروزی انقلاب اسلامی به وجود آمدند، کمیته امداد امام خمینی، دو ویژگی عمده و افتخارآمیز دارد. یکی آنکه این کمیته، منتسب به حضرت امام خمینی رحمه الله است و این افتخار بزرگی است که مردم این نهاد را با نام بلند امام خمینی رحمه الله می شناسند؛ دیگر آنکه برنامه و هدف کمیته امداد، خدمت به محرومان و مستضعفین است و در فرهنگ اسلامی بر کمک و حمایت از این افراد تأکید فراوان شده است.

انفاق در تعالیم دین

طبق تعالیم آسمانی اسلام، خداوند بر هر گروهی از مردم حقی قرار داده است. وظیفه ثروتمندان جامعه نیز آن است که از دارایی خود به نفع جامعه بهره برداری کنند و آن را در راه آسایش برادران دینی خویش به کار گیرند. پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله وسلم در مقام مقایسه فقر و عناد اینکه کدام یک برای سعادت انسان بهتر است، می فرمایند: «تهی دستی از ثروت بهتر است: مگر ثروتمندی که از مال خود، قرض پریشان حال را ادا کند و آنان را از زیر بار قرض و فشار زندگی نجات دهد و با ثروت خود به مسلمانان بی بضاعت و گرفتار کمک نماید.»

نعمت، وسیله امتحان الهی

خداوند برخی از بندگانش را با نعمت های خود آزمایش می کند. مال و ثروت نیز از جمله نعمت هایی است که بندگان با آن آزمایش می شوند. حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام می فرماید: «خدا را بندگانی است که برای سود رساندن به دیگران، نعمت های خاصی به آنان بخشیده، تا آن گاه که دستِ بخشنده دارند، نعمت ها را در دستشان باقی می گذارد، و هر گاه از بخشش دریغ کنند، نعمت ها را از دستشان گرفته و به دست دیگران خواهد داد.»

اسوه انفاق

بهترین اسوه های نیکوکاری، خاندان عصمت و طهارت علیهماالسلام هستند که سوره «هل اتی» در شأن ایشان نازل شد. ابن عباس می گوید: امام حسن و امام حسین علیهماالسلام بیمار شدند. امام علی و حضرت فاطمه علیهماالسلام به توصیه پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم ، نذر کردند که اگر آن ها شفا یابند، سه روز روزه بگیرند. طولی نکشید که هر دو شفا یافتند. در زمان ادای نذر، در روز اول، حضرت فاطمه علیهاالسلام مقداری نان پخت. هنگام افطار سائلی آمد و غذا خواست. آن ها غذای خود را به مسکین دادند. روز دوم را همچنان روزه گرفتند. هنگام افطار، یتیمی بر در خانه آمد. آن ها باز غذای خود را ایثار کرده، با آب افطار نمودند. روز سوم در وقت افطار، اسیری بر در خانه آمد. باز هم غذای خود را بخشیدند. اینجا بود که به پاس ایثارگری این خاندان، سوره «هل اتی» بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم نازل شد.

احیای سنت انفاق

احیای سنّت حسنه انفاق و نیکوکاری، خاصه ترویج فرهنگ صدقه و انجام برخی فروعات دین، از جمله خمس و زکات، علاوه بر اینکه انجام تکلیف شرعی و اجتماعی است، تأثیر به سزایی در راستای خدمات نظام به طبقه محروم و نیازمندان جامعه دارد و پشتوانه ای مطمئن برای اجرای برنامه های کلان اقتصادی دولت در جهت فقر زدایی به شمار می آید. ترغیب و ارشاد بیش از پیش مردم نیکوکار کشورمان از طریق صداوسیما و رسانه های جمعی دیگر، می تواند گام مهمی در مسیر فقر زدایی به حساب آید.

فقر زدایی

محو فقر در جامعه بسیار ضروری است؛ زیرا پیامدهای فرهنگی فقر به مراتب وسیع تر از پیامدهای اقتصادی آن است. از بین بردن فقر در جامعه، زمانی امکان پذیر می شود که با بهره گیری از راهکارهای عملی، شیوه مبارزه با آن شناسایی شود و اقدام عملی صورت پذیرد. در این راستا، شناسایی افراد فقیر یک ضرورت اجتناب ناپذیر است. مسؤولین امر باید با مطالعه دقیق و تعیین درجه محرومیت نواحی مختلف، با طرح های اساسی، مشکلات عمده این مناطق را مرتفع نمایند.

نقش کمیته امداد در کلام رهبر

مقام معظم رهبری ـ مدظله العالی ـ در دیداری با مسؤولین کمیته امداد امام خمینی رحمه الله ، امدادرسانی به فقرا و گرسنگان را وظیفه اصلی و مهم کمیته امداد توصیف کردند و فرمودند: «الآن مسأله فقر زدایی در کشور مطرح است؛ من از اینکه این قضیه مطرح شده است، خوشحالم. البته این کارهایی که شده است، خیلی کمتر از آن است که انسان با تمسک به آن ها بتواند بگوید که ما فقر زدایی خواهیم کرد، یافقر زدایی خواهد شد.نه، فقر زدایی اساس مستحکم تری لازم دارد؛ امّا این کارها نیز بسیار مغتنم است… . در اینجا کمیته امداد، نقش کشوریِ بزرگی پیدا خواهد کرد. اصلاً هدف همین مبارزه ای که چند سال است ادامه دارد، اینهاست. ما می خواهیم گرسنه نباشد. ما می خواهیم کسی از گرسنگی رنج نبرد.»

وظایف کمیته امداد

برخی از وظایف کمیته امداد امام خمینی رحمه الله بدین شرح است:

۱ـ تلاش در جهت شناخت انواع محرومیت، رنج و کمبود و نارسایی مادی و معنوی؛

۲ـ یافتن محرومان و امداد به آنها در حدّ ضرورت، برای رفع محرومیت آنان، از طریق اعطای وام و ایجاد کار مناسب؛

۳ـ اقدام در جهت رفع درد و رنج خانواده های نیازمند در مناطق مختلف کشور؛

۴ـ اقدام در جهت رفع درد و رنج افراد و خانواده های محروم، از طریق معالجه و کمک های آموزشی، درمانی و مالی؛

۵ـ آمادگی نسبی برای جبران نارسایی هایی که در مناطق مختلف کشور، در مقابله با مشکلات و حوادث وجود دارد؛

۶ـ فراهم آوردن امکانات و تسهیلات برای خود کفایی محرومان از طریق آموزش مهارت های فنی و حرفه ای و امکانات.

نقش کمیته امداد در کلام امام رحمه الله

حضرت امام خمینی رحمه الله درباره اهمیت، جایگاه و نقش کمیته امداد می فرمایند: «این گروه های عزیز و کمیته ها و همین طور کمیته امداد، یک عمل بسیار لطیف ظریف شریف دارند که با این عمل، ان شاءاللّه می توانند ریشه فقر را از سرتاسر کشور به امداد ملت بزرگوار ایران و به همت دولت بزرگوار ایران، این ریشه را از بیخ و بن بکنند. و عمل شما آقایان در سرتاسر کشور، عمل بسیار شریف خداپسندی است که مورد عنایت خدای تبارک و تعالی خواهدبود. خداوند تبارک و تعالی به فقرا و مستمندان و به محرومان، آن قدر عنایت دارد که معلوم نیست به قشر دیگر این قدر عنایت داشته باشد.»

خدمات کمیته امداد

کمیته امداد امام خمینی خدمات گسترده ای را به اقشار مختلف محروم ارائه می دهد که برخی از این خدمات عبادتند از: پوشش سالمندان مشمول طرح شهید رجایی، پرداخت وام قرض الحسنه، تهیه جهیزیه برای نوعروسان خانواده های تحت پوشش، کمک به درمان بیماران خاص، خدمات درمانی و بهداشتی و اجرای بیمه خانواده های تحت پوشش، ارائه خدمات فرهنگی و آموزشی به دانش آموزان تحت پوشش، کمک به کاریابی برای مددجویان، تشکیل دوره های کارآموزی، تأمین مسکن برای خانواده های بی بضاعت، جمع آوری صدقات به منظور هدایت صحیح آن، بازسازی و نوسازی مناطق سیل زده و زلزله زده و خدمات دیگری که در راستای اهداف این نهاد صورت می پذیرد.

ظرافت کار کمیته امداد

حضرت امام خمینی رحمه الله کار کمیته امداد را بسیار مهم دانسته و می فرمایند: «شما کاری را متکفل شدید و انجام کاری را به عهده گرفتید که مورد عنایت خاص خدای تبارک و تعالی است. و البته باید این توجه را به آقایان عرض کنم، گرچه خودشان توجه دارند که باید این عمل با یک ظرافتی انجام بگیرد که مستمندان و محرومان خیال نکنند که آن ها از باب اینکه در صف پایین جامعه واقع شده اند، مورد امداد واقع شده اند. مستمندان و فقرا و دور افتاده ها در صف مقدم جامعه هستند و همین ها و همین زاغه نشین ها و همین حاشیه نشین ها و همین محرومان بودند که این انقلاب را به ثمر رساندند.»

جشن نیکوکاری

از جمله کارهایی که کمیته امداد در انجام آن نقش به سزایی داشته، برپایی جشن احسان و نیکوکاری در هفته سوم اسفندماه است. نزدیک به ده سال است که مردم کشورمان، در این جشن باشکوه، که هر ساله در آستانه رسیدن سال نو و با مشارکت کمیته امداد امام خمینی رحمه الله ، صداوسیما و با همکاری نیروی مقاومت بسیج و سازمان بهزیستی کشور برگزار می شود، شرکت می کنند. مردم نیکوکار کشورمان با شرکت فعالانه در این مراسم، ایثار، همدلی و همگامی خود را با هموطنان نیازمند به نمایش می گذارند. مردم در این جشن با شکوه، شادی خود را با نیازمندان قسمت می کنند تا هم شریک اندوه آنان باشند و هم از شادی آنان شاد شوند.

جشن عاطفه ها

یکی دیگر از ابتکارات کمیته امداد امام خمینی رحمه الله ، بر پایی جشن عاطفه ها، با مشارکت صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران است. این جشن همه ساله در آستانه آغاز سال تحصیلی برگزار می شود و مردم نیکوکار کشورمان، با الهام از تعالیم اسلام و معصومین علیهماالسلام ، به یاری خانواده های محروم و نیازمند می شتابند تا فرزندان آنان نیز بتوانند از نعمت آموزش و درس خواندن بهره مند شوند. حضور مردم در این جشن، یک حرکت بزرگ انسانی است و نشان از همت و درک بالای مردم در مسائل اجتماعی دارد. برپایی این جشن ها اثر تربیتی خوبی هم برای جوانان و نوجوانان عزیز کشورمان دارد و مشارکت در امور اجتماعی را به آنان می آموزد.

شعر

همه روز روزه بودن همه شب نماز کردن همه ساله از پی حج، سفر حجاز کردن
به مساجد و معابد، همه اعتکاف جستن ز ملاهی و مناهی همه احتراز کردن
شب جمعه ها نخفتن، به خدای راز گفتن ز وجود بی نیازش، طلب نیاز کردن
به مبادی طریقت، به خلوص، راه جستن به مبانی حقیقت، گذر از مجاز کردن
به خُدا قسم که کس را ثمر آن قدر نبخشد که به روی مستمندی در بسته باز کردن

نویسنده : محمدتقی عارفیان