اهمیت نوآوری وتکنولوژی درصنعت مازندران /کرم سینا

تاریخ انتشار خبر : ۹۳/۱۲/۱۳

درگفتارقبلی نقش نوآوری وتکنولوژی درامرکشاورزی درجهت افزایش تولیددراستان مازندران بررسی کرده ایم اکنون در این نوشتارمی خواهیم اهمیت نوآوری وتکنولوژی را درصنعت مازندران موردبررسی قراردهیم .
درحال حاضر در بسیاری از صنایع نوآوری تکنولوژی به مهم ترین محرک دست یابی به تولید و افزایش بهره وری و موفقیت در رقابت تبدیل شده اند ، نواوری و تکنولوژی تولید را کاراتر ساخته و استفاده بهینه از منابع را برای کشورها فراهم آورده است . اگر در یک نگاه کلی به صنعت جهان بپردازیم آن کشورهای موفق هستند که در صنایع خود نوآوری تکنولوژی مدرن داشته باشند. بطور مثال امروزه اقتصاد غرب و امریکا دچار بحران و رکود اقتصادی شده است به دلیل اینکه اقتصاد ژاپن روز بروز در امر تولید دارای نوآوری بوده و تولید آنها به هنگام (JVST IN TIME) است در صورتیکه اقتصاد غرب و امریکا در مقایسه با کشور ژاپن در امر نوآوری و تکنولوژی در مرحله پایین تر قرار دارد .
اکنون اگر به صنعت مازندران بپردازیم طبق امار گزارش شده سهم بخش صنعت و معدن در کشور از حدود ۳۳ درصد در طی ۱۰ سال اخیر به حدود ۳۵ درصد افزایش یافته است در حالیکه طی این دوره سهم تولید بخش صنعت و معدن در استان از حدود ۵/۹ درصد به ۱۲% افزایش یافته است این نشان می دهد روند تغییرات در بخش صنعت و معدن استان در مقایسه با کشور روند خوبی نداشته است به عبارت دیگر نوآوری و تکنولوژی در بخش صنعت و معدن چندان قابل توجه نبوده است.
همینطور اگر سهم ارز ش افزوده بخش صنعت معدن در استان در مقایسه با کل کشور بررسی شود برای معدن حدود ۲۲% و برای صنعت ۱۳% است . این همه بیانگر این امر است که امر نوآوری تکنولوژی در سطح استان کمرنگ بوده است .
همینطور بهره وری نیروی کار صنعتی ، ارزش صادرات کالاهای صنعتی ، شاخص نسبت مصرف واسطه به ستانده صنعتی ، سرانه سودآوری نیروی کار صنعتی ، شاخص تمرکز نیروی انسانی صنعتی ، بهره وری سرمایه در صنعت استان ، ارزش سرمایه گذاری در صنعت استان، ارزش تولیدات صنعتی استان همگی به نوآوری و تکنولوژی بستگی دارد.
بطور مثال بازده نیروگاههای تولید برق کشور تنها ۳۸% و تلفات برق نیروگاهها بین ۳۰ تا ۴۰% است . یا به ازای تولید هزار دلار کالا، ۷ برابر متوسط جهانی انرژی مصرف می شود چرا ؟ علت آن صنعت برق از سطح تکنولوژی پایین برخوردار است یعنی تمام تجهیزات تولیدی فرسوده و هزینه زا می باشند.
یا در بخش معدن استان مازندران دارای ۴۸ فقره معدن زغال سنگ ، ۲۷ فقره معدن سنگ آهک ، و لاشه که از نظر میزان ذخیره مواد معدنی در زمینه زغال سنگ رتبه ۲ کشور در زمینه گرانیک و پوکه معدنی و فلورین رتبه یک کشور را دارا می باشد . در حالیکه سهم این بخش در تولید خالص می کشور حدود ۲۰% است . در حالیکه سهم استان حدود ۳/۰ % می باشد ( یعنی ارزش افزوده بسیار پایین است ).
یا در بخش جنگل ، سهم ارزش افزوده در کل کشور حدود ۱۲% GDP ( تولید ناخالص ملی ) در حالیکه سهم استان مازندران در کشور ازلحاظ مساحت حدود ۲۴% در حالیکه سهم این بخش در تولید ناخالص داخلی استان برابر ۰۸/۰ می باشد . یعنی اینکه در صنعت جنگلداری هیچگونه نوآوری وجود ندارد که بتوانیم از جنگل، فرآورده های مختلفی بدست آوریم .
در حقیقت جنگل حکم نفت را دارد نفت را بصورت خام می توان صادر کرد ولی جنگل را باید به فرآورده های مختلفی تبدیل کنیم .
امروزه در مازندران حدود ۳۸ نواحی شهرک صنعتی به مساحت حدود ۱۹۰۰ هکتار و تعداد واحدهای صنعتی مستقر در شهرک و نواحی صنعتی حدود ۲۱۲۲ واحد می باشد که طبق آمار گزارش شده در سطح استان حدود ۳۵۰۰ واحد صنعتی کوچک و بزرگ داریم اما سوال این است چقدر توانسته ایم اشتغال ایجاد کنند ؟ چقدردر رشد اقتصادی استان موثر بوده اند ؟ چقدر در رفاه مردم اثر گذار بوده اند ؟ در صورتیکه تعداد زیادی از این واحد های صنعتی ورشکست شده یا در حالت نیم تعطیل یا تعطیل شده اند .
اگر بخواهیم علت آنرا جویا شویم باید بدانیم که بخش عظیمی از این صنایع قدیمی و سنتی بوده و دارای نوآوری و تکنولوژی نبوده و به همین عنوان دارای ارزش افزوده پایین می باشند و به هیچ عنوان توان رقابت با دیگر کشورها نداریم و تولیدات قابل صادرات نمی باشند و به همین خاطر اکثر صنایع امروزه در سطح استان در حال رکود بسر می برند و چاره اساسی نوآوری و تکنولوژی در صنایع
می باشد. در ادامه به عوامل دیگر در جهت افزایش بهره وری و درامد سرانه استان بویژه شرق استان را بررسی خواهیم کرد.

کرم سینا عضو هیئت علمی دانشگاه
کارشناس مسائل اقتصادی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مرکز مازندران