تحلیلی براوضاع منطقه خاورمیانه/محمدولی سلطانی گلوردی

رهبران آمریکا ورود به دوران پس از جنگ سرد در سال ۱۹۹۱ را با حملات گسترده به عراق در چارچوب عملیات آزادسازی کویت آغاز کردند. این عملیات آنگونه که در سال های بعد مشخص شد، مقدمه دخالت های وسیع تر آمریکا در منطقه ای بود که مهمترین و سخت ترین چالش ها را برای موقعیت آمریکا در نظام بین المللی ایجاد کرد. جریان باز خیزی اسلامی که با انقلاب اسلامی ایران آغاز شد رشد بیشتری یافت. همچنین تداوم مقاومت در سرزمین های اشغالی فلسطین و نهایتاً رشد گرایش های افراطی در منطقه خاورمیانه در مقطعی با طرح خاورمیانه ،بزرگ توسط آمریکا پاسخ گفته شد، اما این طرح نیز تأثیر چندانی بر حل یا کاهش چالش های آمریکا در منطقه نداشت، به طوری که امروزه آمریکا به رهبری باراک اوباما سیاست های جدیدی برای رفع این چالش ها اتخاذ کرده است.

05
موضع گیری های آمریکا بعد از ۱۱ سپتامبر
سیاست های خاورمیانه ای آمریکا تا مدت ها معطوف به حمایت و پشتیبانی از حکومت های اقتدارگرا اما هم پیمان و حافظ منافع واشنگتن در منطقه بود. حفظ ثبات، به عنوان محور اصلی این رویکرد، شاکله کلی سیاست های خاورمیانه ای آمریکا را تشکیل می داد. با تقویت و تحرک بیشتر گرایش های ضد آمریکایی و وقوع حملات ۱۱ سپتامبر آمریکا خود را در « جهانی که به ناگهان خطرناکتر شده» یافت.
خاورمیانه با داشتن منابع غنی انرژی از یک سو و موقعیت خاص ژئوپولیتیک از سوی دیگر، حوزه منفعتی غیر قابل اغماض برای قدرت های بزرگ محسوب می شود. این در حالی است که خاورمیانه نه تنها با نظم سیاسی-اقتصادی آمریکا هماهنگی ندارد بلکه به شدت از پتانسیل مقاومت و مقابله برخوردار است. حوادثی از قبیل رخداد ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ و حضور اتباع سعودی در آن و احیای افراطگرایی در منطقه، نمایانگر تضاد منفعتی و امنیتی قدرت آمریکا و منطقه خاورمیانه است. از این رو، پیگیری اصلاحات سیاسی در چارچوب طرح خاورمیانه بزرگ به منظور استقرار نظم سیاسی مطلوب و اصلاحات اقتصادی در راستای اقتصاد لیبرال و بازار آزاد به منظور استقرار نظم اقتصادی مطلوب در دستور کار سیاست های خاورمیانه ای آمریکا قرار گرفت.
افراطگرایی و تروریسم به خصوص پس از حملات ۱۱ سپتامبر، به عنوان دو عامل اساسی، آمریکا را بیش از پیش به سمت توجه به ضرورت اصلاحات در خاورمیانه سوق داد. آمریکا افراطگرایی و تروریسم را از عوامل اصلی تهدید امنیت و منافع خود تلقی می کند و بر این اساس درصدد بود تا با بازکردن فضای سیاسی و بهبود شرایط اقتصادی در کشور هایی که به لحاظ فکری و حمایت مالی خاستگاه چنین حرکت های رادیکالی محسوب می شوند، ریشه افراطگرایی را بخشکاند. به عبارت دیگر، افراطگرایی و تروریسم در خاورمیانه از علل و همچنین از اهداف سیاست های منطقه ای آمریکا تلقی می شود. هرچند اسلام سیاسی نیز در برخی موارد به عنوان خطری برای امنیت و منافع آمریکا معرفی می شود اما پس از شکل گیری طالبان و عملیات القاعده افراطگرایی از آن رو که در بعدی فرامرزی و با توسل به شیوه های خشونت بار مستقیماً غرب را مخاطب قرار داده تهدید جدی تری محسوب می گردد.
ایالات متحده پس از ۱۱ سپتامبر با شعار جهانی « مبارزه با تروریسم» سیاست ها و اهداف منطقه ای خود را در خاورمیانه به گونه ای دیگر ترسیم کرد. آمریکا پس از حمله به افغانستان و پی آمد های گسترده منطقه ای آن، سیاست های کلی خود را در قالب « طرح خاورمیانه بزرگ» مطرح ساخت. این طرح به دنبال آن بود که ریشه های افراطگرایی و خشونت در منطقه را از طریق دموکراسی گستری و گشایش فضای باز سیاسی و اجتماعی از بین ببرد و فضای جدید سیاسی برای عادی سازی روابط اسرائیل با کشورهای منطقه فراهم سازد. آمریکا یک سال پیش از طرح خاورمیانه بزرگ، با ارائه سند « نقشه راه» (۲۰۰۳) در پی آن برآمد که با حمایت از نهادسازی در دولت خودگردان فلسطین و تقویت نهادهای سیاسی و اجتماعی، دولت خودگردان را به دولتی پاسخ گو و عاملی برای کنترل فعالیت مبارزان فلسطینی تبدیل کند. از سوی دیگر، در سطح منطقه خاورمیانه، واشنگتن با تأکید بر لزوم برگزاری انتخابات و تقویت نهادهای مدنی، در پی بسط ایده های دموکراتیک در منطقه بود، اما با برگزاری انتخابات مختلف در منطقه، با وجود تمامی محدودیت ها و اعمال فشارهای دولتی، آشکار گردید که پیروزی غالباً نصیب نیروها و جریان هایی می شود که با سیاست های منطقه ای آمریکا مخالف هستند.
از آنجا که در غالب کشورهای خاورمیانه به مجرد بازشدن نسبی فضای سیاسی، اسلام گرایان به پیروزی می رسیدند، اصلاحات اقتصادی به عنوان مکمل اصلاحات سیاسی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت. این استدلال که بهبود وضعیت اقتصادی کشورها به تقویت طبقه متوسط و کاهش حمایت های مردمی از گروه های تندرو منجر می شود، یکی از دلایل اصلی این اقدام بوده است.

محمدولی سلطانی گلوردی

 

دیدگاه های این مطلب

47 نفر دیدگاه خود را در مورد این خبر بیان کردند. شما نفر بعدی باشید

  1. منطقه محروم هزارجریب انسانهای شریف وبزرگ واندیشمندی دارد که در افصی نقاط ایران پراکنده اند بهتر است مسوئلین شهر مان از درایت ومنش این بزرگان در پیشبرد امورات جاریه شهرعزیزمان بهره بگیرند.کمااینکه بعضی از این عزیزانت ناشناخته اند

  2. مطلب خوبی بود .متشکرم

  3. سلام من امیر حسین هستم،از شما اقای محمد ولی سلطانی تقدیر و تشکر دارم به خاطر مطالب زیبای شما واز اقای یداللهی هم کمال تشکر دارم به خاطر دنبال کردن این مطالب زیبا

  4. بزرگان هستند برای نمایندگی مجلس اندکی صبر کن آقای سلطانی عجله نکن .

  5. خیلی خوبه عباسعلی سلطانی گلوردی،محمدولی سلطانی گلوردی،امیرحسین سلطانی گلوردی به صورت دوره ای مطلب میذارن یکی درمیان، که تماما کپی شده ازجاهای دیگربدون ذکرمنبع اصلی.

    • آقای سلطانی تا آنجایی ک من خبر دارم مطالبشان را خودشان تدوین میکنن و مینوسند اگر شما جای دیگز این مطالبو دیدید لینک ی آدرسش را بزارید
      مرسی از رت عمو

  6. اقای رت عمو میتونن میذارن

  7. خواندن مطالب فوق هر چند از نگاه بعضی مهم نیست اما لااقل در بالا بردن سطح آگاهی عمومی مردم بسیار مفید میباشد . لقمان احمدی . با تشکر

  8. لقمان احمدی در گفت:

    مطالب فوق شاید از نگاه بعضی مهم نباشد ولی در بالا بردن سطح عمومی افکار مردم بسیار مفید است . با تشکر

  9. یزدان دارابی در گفت:

    با سلام
    منطقه هزار جریب با محرومیت دست وپنجه نرم میکند لااقل ما خود هزار جریبی ها تیشه به ریشه مون نزنیم با حمایت کردن همدیگر راه پیشرفت وشکوفایی را از طریق جوانهای خلاق وروشنفکر هموار سازیم با تشکر

  10. سلام
    مطلب خیلی خوبی بود امیدوارم درهمه کارها موفق باشی حضور شما در یادواره شهدای لائی غافلگیرانه بود

  11. سلطانی گلوردی در گفت:

    ارادتمند شما

  12. حامد خوشنما در گفت:

    با عرض سلام و خسته نباشید

    مطلب خیلی عالی و قابل تحسین است . از خداوند متعال آرزوی سعادت و سربلندی و سرشار از امید را برای شما آرزومندم .

  13. سلام مطالب جنابعالی را مطالعه کردم ازحیث نوشتار و تحلیل اوضاع خاورمیانه درنوع خود کم نظیر بود ودارای توان تحقیقی جایسته وبایسته بود که در واقع جای تحسین داشت علی رغم اینکه بنده مازنی نیستم ولی برایم جای تامل وتعجب گردیده که بجای تشویق تحلیل سیاسی بدون گرایشتان انتقادهای بلاوجه نموده اند البته از اینکه همشهریانتان شما را هدف انتقاد قرار داده اند بسیار باعث تاسف است چون از غیرت مازنی ها و مردم شریف نکا بدور میباشد امیدوارم تمامی شما عزیزان مازندرانی بجای انتقادهای بدون لزوم ومقرضانه مانند همیشه جوانمردیتان را به معرض نمایش بگذارید و با پیشنهادهای سازنده وبهره گیری از خرد جمعی برای پیشرفت استان مازندران وشهرستان نکا وبهشهر شیوه بهتری را برگزینید موفق باشید نگارشتان بجا وعالی بود “درود بر اهالی جوانمرد مازندرانی “

  14. اقای گلوردی :
    نگاهتان خیلی جالب بودباتوجه به تحولات منطقه خاور میانه وجهان اسلام فی الواقع < وقایع اخیر ریشه در ۱۱ سپتامبر و انفجارات برجهای دوقلو نیویورک داشت و تحلیلتان واقعا با تعمق وژرفنگری بود موفق باشید

  15. اقای ثابت در راستای نظرشان نسبت به تحلیل اقای سلطانی با رویکردی خوشبینانه ودر عین حال دلسوزانه که وابسته به اتحاد مردم مازندران ونکا بود بسیار ظریف وزیبا شما را مورد تشویق قراردادند کما اینکه با انصاف به مطلب شما نگریسته اند خوب بود موید باشی

  16. سید حسین حبیبی در گفت:

    سلام وعرض ادب از تمام نظرات لحاظ شده هیچ یک در رابطه با اصل مطلب نبوده گویا میدان جنگ و دشمنی است تا ارایه نظرات دعواهای بی مورد فقط وقت خوانندگان را میگیرد و از علم و دانش خواننده را دور میکند اما تحلیل خوبی است

  17. میلاد محمدی در گفت:

    باسلام۰مطالب بسیار مفیدی بود.باتشکرازارائه مطالب ارزنده تان.

  18. بسیار مطالب آموزنده ای بود.باتشکر فراوان از شما

  19. داداش مجلس نمیری

  20. یعقوبی گلوردی در گفت:

    با تشکر

    مطالب بسیار با ارزش ارایه دادید
    کاش منبع مشخصی داشت

    با تشکر

  21. در راستای مبارزه با تروریسم جهانی بنده موافق با یک سیستم متمرکز بین المللی هستم در غیر این صورت مبارزه به تروریسم به غایت نخواهد رسید .

  22. جالب بود. با آرزوی موفقیت برای شما. و به دور از اهانت و هتک حرمت به جای انتقاد.

  23. محمد(مقداد)رضائی ازمازندران-بهشهر در گفت:

    باسلام،باتوجه به نقشه هاوحیله هایی که آمریکای جنایتکارازابتدا ی پیروزی انقلاب تا الآن برای انقلاب اسلامی ومردمی ایران یکی پس از دیگری بوجودآورده ومیآورد(که خوشبختانه با درایت رهبری ومسئولین دلسوز نظام یکی پس از دیگری خنثئ وازبین میرود)،میبایست از نقطه نظرات اشخاصی همانند آقای سلطانی که این موردراموشکافانه وپادقت بیشتروباتوجه به مصالح روزدنیا به آن میپردازد،استفاده کرده وبسی باعث افتخار ماست که ازمنطقه بهشهرونکا چنین اشخاص انقلابی وبدورازهرگونه جناح بازیهای سیاسی درکشورمیباشند.بنده ایشان راازسالهاپیش میشناسم وبجای پاسخهایی ازروی کین و…تشویق نماییم و چنین جوانان متفکرواهل قلم آینده منطقه ماوچه بسامیهن اسلامی مارا خواهند ساخت.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *