درباره شهمیرزاد

تاریخ انتشار خبر : ۹۳/۰۴/۴

استان سمنان از گرمترین استانهای کشور محسوب می شود و نام این استان بیشتر با کویرعجین شده است و وجود طبیعتی بکر و جنگلی به نام شهمیرزاد در فاصله ۲۰ دقیقه ای از مرکز آن هر گردشگری را به خود جلب می کند.

شهمیرزاد، بهشت کویر و نگین زمردین بر حلقه انگشترى شهرهاى حاشیه کویر مرکزى ایران است، سبز جامه اى بر قامت باشکوه طبیعت و تابلویى چشم نواز و دلفریب با قلم نقاش چیره دست عالم هستى و شهرى زیبا، با صفا و تاریخى در ۲۰ کیلومترى شمال شهر سمنان در دامنه هاى جنوبى کوههاى سر به فلک کشیده البرز شرقى با فاصله کمتر از ۲۳۰ کیلومترى تهران که قدمت آن به روایت مورخین در کتب معتبر به عهد باستان مى رسد.

شهمیرزاد را بهشت گم شده بر بام ایران و نگین کویر می نامند و این لقب زیبنده آن است چرا که در میان بیابانی خشک چون گل سرخی سرزنده و شاداب، خودنمایی می کند.

شهمیرزاد با قدمتی بیش از ۳ هزار سال که سم ستوران اسکندر مقدونی به رهبری کراتر، هجوم مغول، حمله تیمور و شلاق اسپهبدان طبرستان را به یاد دارد در طی این چند قرن عناوین مختلفی به خود گرفته است. در سفر نامه ابن بطوطه نوشته شده که این شهر چهارکوه نامیده می شد، زمانی هم شهمیرزاد بخشی از مناطق هزار جریب طبرستان بوده و نام های سامار، شامار، شهمار فریم را تجربه کرده است. در دوره قاجار هم به نام آریخ شهمیرزاد شناخته می شده است.

در میان چهره های معروف شهمیرزادی حضرت آیته الله و العظمی شیخ علی اکبر کبیرشهمیرزادی،حجت الاسلام والمسلمین شیخ محمدمومنی شهمیرزادی  و استاد دکتر ذبیح الله صفا پدر تاریخ ادبیات ایران و  چهره های ماندگار در زمینه های پزشکی، باستان شناسی، هنری، ادبی، مذهبی و سیاسی را می توان نام برد.

این شهر از طبیعتی زیبا و پوشش گیاهی سرسبز تشکیل شده است و میانگین دمای سالیانه آن ۱۱ درجه سانتیگراد است که بین ۱۶ درجه زیر صفر سردترین و ۳۴ درجه بالای صفر در گرمترین ماه سال متغیر است.

اختلاف ارتفاع سمنان و شهمیرزاد از سطح دریا به بیش از هزار متر می رسد که این اختلاف دما در فاصله ۲۰ کیلومتری از عجایب طبیعت استان سمنان است و بی جهت نیست که شهمیرزاد را بهشت کویر نامیده اند.

شهمیرزاد به عنوان یکی از مناطق زیبا و ییلاقی استان سمنان، دارای جاذبه های طبیعی و دل انگیزی است همه ساله در فصل تابستان مسافران خسته از گرما برای استفاده از هوای مطبوع و دل انگیز و مناظر طبیعی زیبای آن به این شهر مسافرت می کنند.

جمعیت این شهر در تابستان و ایام نوروز به جهت استقبال زیاد مسافران و گردشگران به بیش از ۶۰ هزار نفر افزایش می یابد و از این شهر دو راه ارتباطی ۱۷۰ کیلومتری به ساری و ۵۵ کیلومتری به دو آب در استان مازندران وجود دارد.

در بخش شمالی شهر، پیست اسکی جاذبه های زمستانی این شهر را نمایان می سازد و زمستان این شهر نیز گردشگران زیادی را برای ورزشهای مفرح زمستانی به سوی خود می کشد.

شهمیرزاد دارای چندین قله و تپه است که بلندترین قله شهمیرزاد با ارتفاع ۳۸۱۰ متر  «نیزوا» نام دارد که در دهستان چاشم بخش شهمیرزاد قرار گرفته است. سه قلعه تاریخی شیر قلعه، قلعه شیخی و دژ وهل از قلاع مهم این شهر است.

در ایالت «قومس» یا «کومش»  یکی از کانونهای مهم اسماعیلیان را می‌توان به «شیرقلعه» و «دژوهل» اشاره کرد که شیرقلعه به عنوان قدیمی ترین ابنیه تاریخی منطقه به دوره ساسانی باز می گردد.

شیرقلعه در ۲ کیلومتری شمال غربی شهمیرزاد و در کنار دره ای زیبا و خرم شیخ چشمه سر و بر فراز کوهی نسبتا بلند واقع شده که از سه طرف به پرتگاه خطرناکی مشرف است. این قلعه متعلق به دوره ساسانی و سلجوقی است که دارای ۲ در ورودی در ضلع جنوبی و شرقی بوده و در داخل قلعه اتاق های متعدد قرار داشته.

چشمه های بی نظیر این شهر که از دیواره های البرز می جوشد و جاری می شود از بهترین آبهای معدنی به شمار می آید. ۱۶ چشمه، ۱۵ نهر و به همین تعداد قنات و بیش از ۱۰ استخر در این شهر وجود دارد.

شیخ چشمه سر و هفت چشمه در شمال شهمیرزاد قرار گرفته است که پس از  جاری شدن در فضای شهری و عبور از باغ ها و گذر از کوچه باغ های شهمیرزاد به باغستان های انبوه رسیده و درختان سر به فلک کشیده این شهر را سیراب می کند.

این شهر با کوچه و خیابان پر از درخت، زیبایی نادری دارد که در کمتر ناحیه ای از ایران می توان مشاهده کرد.

درختان سر به فلک کشیده و کهنسال چندین هزار ساله نظیر گردو، چنار و درختانی نظیر تبریزی و بید مجنون مناظر بسیار زیبا و دلفریبی را در این شهر پدید آورده و استاد و نقاش چیره دست طبیعت تابلوی زیبایی را آفریده که چشم هر بیننده ای را به خود جلب می کند.

باغ های منطقه کوهستانی شهمیرزاد، یکی از منابع مهم درآمد مردم است و دو محصول گردو و آلو از مهترین محصولات باغی شهمیرزاد هستند.

گردو نخستین گزینه باغداری و کشاورزی در این شهر محسوب می شود و باغ های گردوی این شهر یکی از مرغوب ترین گردوهای دنیا را در خود جای داده است.

محیط طبیعی و سرسبز شهمیرزاد و محصور بودن آن در میان کوه و آب و هوای و همه عواملی که در رشد درختان سردسیر خصوصا گردو موثر است سبب شده است که منطقه شهمیرزاد به عنوان قطب مهم گردوی دنیا شناخته شود.

یکی از شاخصه های کشاورزی و گردشگری شهمیرزاد کشت و صنعت این شهر می باشد که به عنوان  بزرگترین باغ گردوی جهان محسوب می شود.

شرکت کشت و صنعت شهمیرزاد در سال ۱۳۶۷ به همت جمعی از اهالی این شهر تاسیس شد و به عنوان شرکت سهامی خاص به ثبت رسید که این باغ بزرگ گردو با ۷۰۰ هکتار وسعت به عنوان بزرگترین قطب گردوی جهان از سوی فائو سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد شناخته شده است.

منابع آبی این باغ بزرگ گردو شامل ۳ سد زیبا است که به زیبایی های شهمیرزاد افزوده است و درختان این باغ بزرگ گردوی جهان با سیستم قطره ای آبیاری می شوند.

گردو مهمترین محصول منحصر به فردی است که جنبه صادراتی دارد و این شهر رویشگاه کهن ترین درختان گردو و بزرگترین باغ گردی جهان است که درختان کهنسال گردو با بیش از ۱۰۰۰ سال سن نشانه تاریخ کهن این شهر می باشد.

یکی از دیدنی ترین ویژگی های درختان گردوی شهمیرزاد ارتفاع بلند آنها است به طوری که ارتفاع بعضی از آنها به ۴۰ متر می رسد. درخت گردوی معروف به کمان رستم با بیش از ۱۳ قرن عمر در شهمیرزاد یکی از زیبا ترین مناظر طبیعی در استان است که این درخت گردو به دلیل کمانی شکل بودنش به نام کمان رستم معروف است.

درخت  گردوی کمان رستم شهمیرزاد با معرفی میراث فرهنگی استان سمنان در فهرست ثبت آثار تاریخی و ملی ایران به تائید رسیده  است که درخت چنار امام زاده یحیی (ع) شهمیرزاد نیز در این فهرست قرار دارد.

وجود درختان گردو و درختهای سربلند سپیدار و چنار، کوچه و برزن شهمیرزاد را به کوچه باغ های منحصر به فردی تبدیل کرده است.

گردوی خوشه ای ایران یکی از ارقام معروف گردو در دنیا است که منحصر به شهمیرزاد است و گردو به علت اینکه تعداد گلهای ماده آن درون شاخه متعدد و به صورت خوشه قرار گرفته است که در شهمیرزاد درختان کهن که سن برخی از آنها تا ۷۰۰ سال تخمین زده می شوند به صورت خوشه ای محصول می دهد.

درختان گردو در این شهر که در گذشته میخ طلا شهرت داشتند همانند درخت نخل دارای شناسنامه و سند مالکیت جداگانه هستند و مهریه بسیاری از زنان نیز بوده است.

نان محلی بهشت کویر با صنعت کشاورزی آن رابطه ای مستقیم و جالب دارد. نام نانی که مردم این شهر با گردو می پزند، “تنبلک” می گویند.

در دور اول سفر هیئت دولت به استان سمنان درسال ۱۳۸۶ به استناد ماده ۸ قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، شهمیرزاد به دلیل ویژگی های منحصر بفرد طبیعی و آب وهوای مناسب و مناظر زیبا بعنوان شهر نمونه گردشگری بین المللی انتخاب و به تصویب هیئت محترم دولت رسید.

گردآورنده غلامرضا کبیری شهمیرزادی

مدیرعامل شرکت ساختمانی مجتمع تجاری مسکونی زنجیره ای ستاره آبی