ارزیابی نسبت آشنایی اساتید دانشگاه­های نکا با اولویت پژوهشی صنعت/مهندس قاسمی/

ارزیابی نسبت آشنایی اساتید دانشگاه­های نکا با اولویت پژوهشی صنعت

سید جعفر فاضلی آبلویی۱، عباس قاسمی۲، روح­اله طوسی­نیا۳ و نیره سادات بهروز آبلویی۴

۱ و ۲: دانشگاه آزاد اسلامی- واحد نکا- باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان- نکا- ایران

۳: دانشگاه آزاد اسلامی واحد نکا- نکا- ایران

۴: مدرس حق التدریس دانشگاه پیام نور نکا

^{۱fazeli@iauneka.ac.ir}

چکیده:

هدف این پژوهش بررسی ارزیابی نسبت آشنایی اساتید دانشگاه­های نکا با اولویت پژوهشی صنعت می­باشد. روش انجام پژوهش پیمایشی است و جامعه پژوهش شامل اساتیدی بوده که در دانشگاه های نکا به صورت هیات علمی و حق التدریس فعالیت داشته­اند، که این تعداد حدودا بیشتر از ۱۰۰ نفر می باشد و با استفاده از فرمول کوکران و با خطای ۱۳/۰ نمونه آماری برابر ۵۰ می باشد که به تصادف از بین اساتید انتخاب شده­اند. در این تحقیق از ابزار پرسشنامه محقق ساخته حاوی ۳۴ سوال با مقیاس لیکرت استفاده شده است. داده ها در ۲ سطح توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار SPSS 16 مورد توصیف و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در این پژوهش عمده ترین یافته­های پژوهشی این است که اساتید مایل به انجام مقالاتی هستند که بتواند کاربردی باشد، اساتید با اولویت پژوهشی صنایع آشنایی ندارند و اساتید آشنا با اولویت های پژوهشی از نحوه اطلاع رسانی بسیار ناراضی می باشند. پایایی محتوای پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ ۸۲۱/۰ مورد تایید قرار گرفت.

کلمات کلیدی: اولویت پژوهشی- اساتید- صنعت

مقدمه:

همكاری دانشگاه و صنعت از مصادیق توافق­های قراردادی است كه در خصوص فعالیت­های علمی و پژوهشی و شركت­های تجاری صورت می‎گیرد. این همكاری معمولاً با هدف دستیابی به توان علمی دانشگاه و تجربه‎های صنعت و استفاده از آنها صورت می‌پذیرد(Anderson, 2000). به طوركلی، ارتباط دانشگاه و صنعت شكل توافق­های رسمی و غیررسمی میان این دو نهاد است كه با هدف دستیابی به موفقیت­های بیشتر ایجاد می‌شود (شفیعی و آراسته،۱۳۸۳). در این ارتباط، دانشگاه و صنعت تلاش می‌كنند تا برخی از فعالیت­های علمی خود را به طور مشترك و هماهنگ انجام دهند. به هر حال، همكاری‎های دوجانبه این دو نهاد فعالیت­هایی را در بر می‌گیرد كه هر یك از آنها به تنهایی قادر به انجام دادن آنها نیستند (شفیعی و آراسته، ۱۳۸۳(. فرانسیس بیکن در اثر مشهور خود، ارغنون نو، روشی نوین را برای موفقیت آمیز بودن فعالیت های علمی پیشنهاد می کند و بیان می دارد که تمامی محققان لازم است از روش وی که بر پنج شرط اصلی استوار است تبعیت کنند. شرط نهایی و علت تامه روش پیشنهادی وی، عملی ساختن نظریات و صراحتا عملیات مکانیکی است(تاریخ فلسفه و علم، هال و هلزی). پس با این گفتار اگر محققان ما دارای طرح ها و پژوهش های بسیاری باشند اما نتوانند آن را به صورت مکانیکی (در عمل) اجرا کنند، به معنای عدم موفقیت فعالیت علمی تلقی می شود. با مروری دقیق بر راهبرد کشورهای مختلف، می­توان دیدگاه غالبی را نگرشی آمیخته به اثربخشی فوری به ارتباط دو نهاد صنعت و دانشگاه از منظر نحوه فعالیت آنها دانست که منجر به ارائه راهکارهای مقطعی یا شتابزده­ای شده که از آن به عنوان “راهکارهای مبتنی بر رهیافت­های عملگرا” تعبیر می­گردد( شفیعی، ۱۳۸۷). با اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی، دانشگاه­های دولتی نیز به دلیل پیشینه دولتی و تطبیق خود با فضای حاکمیت مطلق دولت، نمی­توانند پاسخگوی نیازهای رو به رشد و تقاضاهای جدید جامعه و صنعت باشند. بدین جهت بررسی تنگناهای ارتباط بین صنعت و دانشگاه در رهیافت های عمل گرایانه تنها بر اساس نحوه عملکرد این دو نهاد استوار بوده است. آنچه همزمان با انقلاب صنعتی در توسعه ی همکاری های بین صنعت و دانشگاه روی داد، توجه به نحوه تاثیرگذاری این دو نهاد بر یکدیگر بود. به عبارت دیگر در مکتب عملگرایی که بیکن بنا نهاد، تنها آن نوع از علم دانشگاهی مورد پذیرش بود که بتواند بلافاصله به محصولی صنعتی تبدیل شود و نیز تنها آنگونه صنایعی امکان توسعه و حتی ایجاد داشتند که بتوانند با همکاری محققان به حیات خود ادامه دهند. بسیاری از اقتصاددانان رکود سنگین اقتصادی در سال های دهه ۱۹۳۰ در ایالات متحده آمریکا را به دلیل همین ناکارآمدی ارتباط صنعت و دانشگاه می دانند که مجددا در دهه ۱۹۷۰ نیز تکرار گردید (ارتباط صنعت و دانشگاه، کامپتون). در مقاله ( شفیعی، ۱۳۸۸) سعی شده است تا با بررسی نیازها و توانمندی­های متقابل صنعت و دانشگاه در فضای گذار از نهادهای دولتی به نهادهای غیردولتی، الگویی جامع برای ارتباط صنعت و دانشگاه در فضای غیردولتی ارائه شود. اگر چه در سال­های اخیر همكاری‎های دانشگاه و صنعت در برخی زمینه‌ها نظیر انرژی هسته‌ای، نانو، دفاعی و پتروشیمی دستاوردهای مهمی برای كشور به ارمغان آورده است، اما این همكاری‎ها و تحقیقات در آموزش عالی كشور فاصله بسیاری با كشورهای پیشرفته دارد. این در حالی است كه در آغاز قرن بیست‌ و یكم دانش به‎عنوان منبعی راهبردی و حتی برتر از منابع طبیعی و اقتصادی قلمداد می‌شود و در این میان پاسخگویی به نیاز‌های جامعه، به ویژه در عرصه‌های فناوری، از جایگاه ویژه‌ای بر‌خوردار است. در مقاله ( جعفرنژاد، ۱۳۸۴) موانع ارتباط متقابل صنعت و دانشگاه در ایران مورد بررسی قرار گرفته و راه­کارهایی اجرایی برای رفع این موانع پیشنهاد شده است. در این مقاله عدم هماهنگی مراکز تحقیقات دانشگاهی با مراکز صنعتی، عدم ارتباط میان سیاست­های راهبردی بخش صنعت با سیاست­های راهبردی تحقیقات دانشگاهی، کم توجهی مراکز صنعتی به بهره­برداری از نتایج تحقیقات دانشگاهی و موارد بسیاری دیگر را از مهمترین موانع توسعه روابط متقابل صنعت و دانشگاه در ایران برشمردند. همچنین در مقالات متعددی چگونگی ارتباط صنعت و دانشگاه در جهان و مقایسه آنها با کشور ایران مورد بررسی قرار گرفته­اند ( شفیعی، ۱۳۸۴- نوری سپهر، ۱۳۸۴- سیفی، ۱۳۸۴). به هر میزان که آموزش عالی هر کشور، از نظر آموزش­های نظری (تئوریک) قوی باشد، باز هم نمی­تواند به تنهایی در توسعه صنعتی موثر باشد. بنابراین لازم است که رابطه بین صنعت و دانشگاه با استفاده از ۲ مقوله زیر گسترش یابد:

۱-تعریف نیازها که در صنعت به عنوان اولویت پژوهشی مشخص شده است و اجرای آن توسط دانشگاهیان

۲- انجام کارهای پژوهشی دانشگاهی که به عنوان طرح پژوهشی در دانشگاه­ها معروف است و نتیجه عملی داشتن این طرح­ها

در این پژوهش مقوله اول مورد طرح و بررسی قرار گرفته است. در این مقاله سعی شده است با استفاده از تهیه پرسشنامه و توزیع آن­ها بین اساتید دانشگاه های نکا (آزاد اسلامی واحد نکا، پیام نور واحد نکا و غیردولتی غیرانتفاعی اندیشه سازان) و تحلیل و بررسی داده­ها با استفاده از نرم­افزار SPSS 16، نسبت آشنایی اساتید دانشگاه با اولویت های پژوهشی مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار گیرد.

روش­ها:

پژوهش حاضر مطالعه­ای پیمایشی است که به صورت مقطعی و با هدف ارزیابی نسبت آشنایی اساتید دانشگاه با اولویت های پژوهشی از اساتید دانشگاه های نکا در سال ۱۳۹۲ انجام شده است. جامعه پژوهش شامل اساتیدی بوده که در دانشگاه ها به صورت هیات علمی و حق التدریس فعالیت داشته­اند. ابزار گردآوری داده­ها پرسشنامه­ای مشتمل بر سوالات کیفی و کمی بود. برای گردآوری داده­ها ضمن ارسال پرسشنامه برای جامعه هدف، تا حد امکان به صورت حضوری و تلفنی برای افراد توضیح لازم ارائه گردیده است. از تعداد پرسشنامه ارسالی تعداد ۵۰ عدد تکمیل شد که بر روی این پرسشنامه­ها تحلیل لازم با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گرفته است.

نتایج و بحث:

نتایج توصیفی

در این پژوهش پاسخ ها به صورت ۵ گزینه ای بوده است که اساتید با انتخاب یک گزینه موافقت و مخالفت را بیان می کردند که عدد ۱ نمایانگر خیلی مخالف، عدد ۲ نمایانگر مخالف، عدد ۳ نمایانگر بی نظر (نه مخالف و نه موافق)، عدد ۴ نمایانگر موافق و عدد ۵ نمایانگر خیلی موافق بود. پاسخ اساتید شرکت کننده در این طرح برای پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه سعی در نوشتن مقالاتی که عملی-کاربردی باشد، دارم، برابر ۲۴/۴ شده است که به طور نسبی بیانگر آن است که این اساتید مایل به انجام مقالاتی هستند که بتواند کاربردی باشد. پاسخ اساتید شرکت کننده در این طرح برای پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چقدر با اولویت پژوهشی صنایع آشنایی دارم، برابر ۸/۲ شده است که نتیجه آن عدم آشنایی اساتید با اولویت پژوهشی صنایع می باشند. پاسخ اساتید شرکت کننده در این طرح که با اولویت ها آشنایی داشتند برای پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه اطلاع رسانی اولویت ها بسیار مناسب می باشد، برابر ۵۷/۲ شده است که نشان دهنده آن است اساتید آشنا با اولویت های پژوهشی از نحوه اطلاع رسانی بسیار ناراضی می باشند. پاسخ اساتید شرکت کننده در این طرح که با اولویت ها آشنایی داشتند برای پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه اولویت ها پژوهشی کاملا مناسب تعریف شده اند، برابر ۵۷/۳ شده است که به طور نسبی بیانگر آن است که مناسب بودن تعریف اولویت ها موافق چندانی ندارد. پاسخ اساتید شرکت کننده در این طرح که با اولویت ها آشنایی داشتند برای پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه نیاز صنعت در تعریف اولویت ها مشخص شده است، برابر ۱۴/۳ شده است که بیانگر آن است که نیاز صنعت به طور متوسط در اولویت ها مشخص شده است. پاسخ اساتید شرکت کننده در این طرح برای پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه با انجام این اولویت ها نیاز صنعت رفع می شود و فقط از نظر مالی، تخصیص بودجه نیست، برابر ۰۸/۳ شده است که نشان دهنده این است اساتید نه موافق این سخن و نه مخالف رفع نیازها می باشند و در این زمینه صنعت باید به فکر تعریف اولویت هایی باشد که بتواند نیاز صنعت را رفع کند.

نتایج تجزیه و تحلیل

برای سنجش رابطه ها از  آزمون Tau-b استفاده شده است.

۱- رابطه بین داشتن تعداد طرح کافی و آشنایی با اولویت های پژوهشی

الف- طرح پژوهشی به تعداد کافی داشته ام

ب- با اولویت پژوهشی صنایع آشنایی دارم

جدول (۱) رابطه بین این دو را نمایش می دهد

جدول (۱): نمایشگر رابطه بین داشتن تعداد طرح کافی و آشنایی با اولویت های پژوهشی

سطح معناداری ۰۷۸/۰ نمایش دهنده این است که آزمون از نتایج خوبی برخوردار است. شدت رابطه نیز نشان دهنده این است به طور متوسط افرادی که دارای تعداد طرح کافی هستند با اولویت های صنایع آشنایی دارند.

۲- رابطه بین داشتن طرح پژوهشی و اطلاع رسانی اولویت ها

الف- طرح پژوهشی به تعداد کافی داشته ام

ب- اطلاع رسانی اولویت ها بسیار مناسب می باشد.

جدول (۲) رابطه بین این دو را نمایش می دهد

جدول (۲): نمایشگر رابطه بین داشتن طرح پژوهشی و اطلاع رسانی اولویت ها

سطح معناداری ۰۰۲/۰ نمایش دهنده این است که پاسخ به این دو سوال اصلا تصادفی نبوده است. شدت رابطه نیز نشان دهنده این است اساتیدی که دارای طرح پژوهشی مناسب هستند از اطلاع رسانی اولویت ها رضایت متوسطی دارند.

۳- رابطه بین آشنایی با رشته تحصیلی و آشنایی با اولویت پژوهشی

الف- رشته تحصیلی شما چیست؟

ب- با اولویت پژوهشی صنایع آشنایی دارم.

جدول (۳) رابطه بین این دو را نمایش می دهد

جدول (۳): نمایشگر رابطه بین آشنایی با فرصت شغلی و انتخاب شغل آینده

این جدول نشان می دهد که اساتید علوم پایه تقریبا با اولویت ها آشنایی ندارند. اساتید علوم انسانی به طور متوسط با اولویت آشنایی دارند و اساتید فنی مهندسی آشنایی بهتری نسبت به دو گروه دیگر دارند.

۴- رابطه بین وضعیت استخدام و آشنایی با اولویت پژوهشی

الف- وضعیت استخدام استاد

ب- با اولویت پژوهشی صنایع آشنایی دارم

جدول (۴) رابطه بین این دو را نمایش می دهد

جدول (۴): نمایشگر رابطه بین وضعیت استخدام و آشنایی با اولویت صنایع

این جدول نشان می دهد اساتید حق التدریس آشنایی کمی با اولویت ها دارند و اساتید هیات علمی به طور متوسط با اولویت ها آشنایی دارند.

۵- رابطه بین علاقه به طرح پژوهشی و توانایی اساتید داخل کشور

الف- علاقه مند انجام طرحهای پژوهشی هستم.

ب- اساتید و پژوهشگران داخلی قادر به انجام این اولویت ها می باشند.

جدول (۵) رابطه بین این دو را نمایش می دهد

جدول (۵): نمایشگر رابطه بین علاقه به طرح پژوهشی و توانایی اساتید داخل کشور

سطح معناداری ۸۷۵/۰ نمایش دهنده این است که پاسخ به این دو سوال تصادفی بوده است. شدت رابطه نیز نشان دهنده این است که اساتیدی که مایل به انجام طرح پژوهشی می باشند اطلاعی از توانایی اساتید داخل کشور ندارند.

نتیجه گیری:

اولویت های پژوهشی در راستای بودجه­های پژوهشی صنایع تعریف می شود و اغلب این اولویت ها نیاز صنایع می باشد. حال اگر اساتید کشور بتوانند این نیازها را برطرف کنند می توان مشکلات صنایع را به حداقل رساند و هدف نوشتن مقاله و طرح اساتید در راستای عملیاتی تر شدن سوق پیدا می کند. با جدی تر شدن این نتیجه یک ارتباط کاملی بین صنعت و دانشگاه را مشاهده خواهیم کرد. در این پژوهش عمده ترین یافته های پژوهشی این است که اساتید مایل به انجام مقالاتی هستند که بتواند کاربردی باشد، اساتید با اولویت پژوهشی صنایع آشنایی ندارند و اساتید آشنا با اولویت های پژوهشی از نحوه اطلاع رسانی بسیار ناراضی می باشند. پایایی محتوای پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ ۸۲۱/۰ مورد تایید قرار گرفت.

منابع:

باقری، سید کامران. (۱۳۸۲). بررسی حلقه های مفقوده ارتباط دولت، دانشگاه و صنعت در ایران بر اساس رویکرد سیستم نوآوری. هفتمین کنگره سراسری همکاری­های سه جانبه دولت، صنعت و دانشگاه برای توسع ملی. ص ۲-۱۹.

جعفرپور، احمد، مهدوی،‌عبدالمحمد و خالقی سروش، فریبا. (۱۳۸۴). بررسی موانع و ارائه راهکارهای توسعه روابط متقابل صنعت و دانشگاه در ایران. دانش مدیریت. شماره ۷۱. ص ۴۶-۶۲.

سیفی، فاطمه. (۱۳۸۴). چگونگی ارتباط صنعت- دانشگاه با نگاهی به تجارب کشور ژاپن. نهمین کنگره سراسری همکاری­های سه جانبه دولت، صنعت و دانشگاه برای توسعه ملی. ص ۱۶۷-۱۷۱.

شفیعی، مسعود و حمید‌رضا آراسته، (۱۳۸۳)؛ ”همكاری دانشگاه و صنعت “؛ دایره‌المعارف آموزش عالی؛ زیر نظر دكتر ن. قورچیان، ح. آراسته، و پ. جعفری، تهران: بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی.

شفیعی، مسعود. (۱۳۸۴). بررسی تطبیقی ارتباط صنعت و دانشگاه در جوامع توسعه یافته و در حال توسعه. نهمین کنگره سراسری همکاری­های سه جانبه دولت، صنعت و دانشگاه برای توسعه ملی. ص ۹۲-۹۹.

شفیعی، مسعود و یزدانیان، وحید.( ۱۳۸۷). توسعه مفهومی ارتباط بین صنعت و دانشگاه: از رهیافت­های عمل­گرا تا رهیافت­های نهادگرا. مجله صنعت و دانشگاه. سال اول. شماره ۱. ص ۳۳-۴۵.

شفیعی، مسعود و یزدانیان، وحید.( ۱۳۸۸). نقش دانشگاه­های غیرانتفاعی در توسعه­ی کشور. مجله صنعت و دانشگاه. سال دوم. شماره ۵ و ۶. ص ۳۵-۳۹.

مهدوی، محمد تقی. ( ۱۳۷۴). نقش دانشگاه در توسعه صنعتی، اهمیت کارآموزی در زمینه ارتباط دانشگاه و صنعت. رهیافت، شماره دهم.

نوری­سپهر، محمد، اسمعیل زاده، حمید و سمنانی، وحید. (۱۳۸۴). مدیریت ارتباط دانشگاه با صنعت در ایران و جهان. نهمین کنگره سراسری همکاری­های سه جانبه دولت، صنعت و دانشگاه برای توسعه ملی. ص ۲۶۶-۲۷۴.

هال، لوییس و هلزی، ویلیام، تاریخ فلسفه و علم، انتشارات سروش، ۱۳۶۳.

کامپتون، ویکی، ارتباط صنعت و دانشگاه، انتشارات وزارت علوم نیوزلند، ۲۰۰۴.

Anderson, M. (2000); “University- Industry Partnerships”; In Higher Education in the Unites States: An Encyclopedia; Edited by James Forest and Kevin Kinser, ABC- CLIO: Santa Barbara California.

The Evaluation of University Teachers Neka Familiar with Industry Research Priorities

Seyyed Jafar Fazeli Abelouei¹, Abbas Ghasemi², Rouhollah Tusinai³ and Nayyereh Sadat Behrouz Abelouei⁴

۱ and 2: Young Researcher Club and Elite, Neka Branch, Islamic Azad University, Neka, Iran

۳: Islamic Azad University of Neka, Neka, Iran

۴: Payam noor University, Neka, Iran

^{۱fazeli@iauneka.ac.ir}

Abstract:

The purpose of this study was to evaluate the relative orientation of Neka professors with research priorities for the industry. Survey Methodology and Sample of professors in the faculty and university tuition Neka were involved which This number is estimated more than 100 people and Using Cochran’s formula with error 0.13, which is 50 samples were selected at random from among the professors. In this study, a questionnaire containing 34 questions with Likert scale was used. Data using both descriptive and inferential statistical software SPSS 16 has been described and analyzed. In this study, the main research findings is that teachers are willing to do for articles that can be applied, industry research priorities are not familiar with the teachers and professors familiar with the research priorities of how the information are very unhappy with Cronbach’s alpha reliability of the contents of the questionnaire, 0.821 were approved.

Keywords: Research priorities, Teachers, Industry