سی حدیث نامدار حدیث سی ام :« مدارا با مردم » . پژوهش و نگارش : استاد احمد خیرخواه

تاریخ انتشار خبر : ۹۸/۰۳/۱۶

عید سعید فطر بر شما مومنان سرافراز مبارک باد .
حدیث منتخب :
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص)‏ « مُدَارَاةُ النَّاسِ‏ نِصْفُ الْإِیمَانِ وَ الرِّفْقُ بِهِمْ نِصْفُ الْعَیْش »
(مدارا با مردم نصف ایمان است و نرمى با آنها نصف زندگى است).
واژه ‌شناسان « رفق و مدارا » را نرم خویی، رأفت، ترک زور و خشونت معنا کرده‌اند.
اهمیت رفق و مدارا
در اهمیت رفق و مدارا همین بس که آن از صفات خداوند است و نیز سنت و سیره عملی همه پیامبران و اولیای الهی بوده و هست :
امام باقر (ع) می فرماید: ان الله رَفِیقٌ یُحِبُّ الرِّفْقَ: خداوند رفیق است و رفق و مدارا را دوست دارد.
امام علی (ع) مدارا با مردم را نتیجه خرد ورزی می داند : «ثَمَرَةُ الْعَقْلِ مُدَارَاةُ النَّاسِ».
و در بیانی دیگر بعد از ایمان به خدا آن را نخستین رفتار عقل می شمارد .
آثار مدارا
مدارا نقش بسیار سازنده‌ای در زندگی خانوادگی و اجتماعی انسان دارد. در امان ماندن دین و دنیا، سرازیر شدن خیر و برکت، پایداری دوستی و صمیمیت، پوشیده ماندن عیوب، از بین رفتن کینه و دشمنی و… از آثار و برکات رفق و مدارا است.
اگر انسان بنا را بر مدارا کردن با مردم نگذارد و در مشکلات و ناهمواری‌ها، با دیگران به تندى و خشونت رفتار کند، هـم بـه اعـتـبـار اجـتـمـاعـى و هـم بـه سلامت دینى و اخلاقى خود لطمه خواهد زد.
امام علی(ع) فرمود: «سَلامَةُ الدّینِ وَالدُّنْیا فى مُداراةِ النّاسِ»؛ سلامت دین و دنیا در مداراى با مردم است.
با رفق و مهربانى، دوستى پایدار خواهد شد. «بِالرِّفْقِ تَدُومُ الصُّحْبَهُ».
پیامبر(ص) فرمود: در رفق و نرمى، زیادى و برکت است و هر کس از آن محروم شد از خیر محروم گشت.
نیز پیامبر فرمود: با مردم مدارا کن تا به برادری ایشان بهره‌یابى و با مردم به گشاده‌رویی برخورد کن تا کینه‌‏هاى ایشان از بین برود.
امام صادق(ع) فرمود: گروهى از قریش نسبت به مردم کم لطف بودند و با آنها کم مدارا می‌کردند، نتیجه‌اش آن شد که از قریش رانده شدند، در صورتى که به خدا سوگند که از نظر خانوادگى عیبى نداشتند. و گروهى از غیر قریش با مردم خوش‌رفتارى نمودند و به خاندان عالى و بلند پیوستند. سپس فرمود: هر کس دستش را از مردم دریغ دارد، او از آنها یک دست دریغ داشته، ولى مردم از او دست‌ها دریغ دارند.
امام باقر(ع) فرمود: براى هر چیزى قفلى است (که حافظ آن باشد) و قفل ایمان نرمى و ملاطفت است. «إِنَّ لِکُلِّ شَیْ‏ءٍ قُفْلًا، وَ قُفْلُ الْإِیمَانِ الرِّفْقُ».
خوش خلقی و نرم‌خوئی از آن جهت حافظ ایمان است که هر کس در تعامل با مردم نرمى و ملاطفت را از دست دهد و تندی و خشونت در پیش گیرد، ناچار به اعمالى دست می‌زند که ایمانش از دست می‌رود.
امام صادق عليه‏ السلام :
كمال ادب و مروت در هفت چيز است: عقل، بردبارى، صبر، ملايمت، سكوت، خوش‏اخلاقى و مدارا. « كَمالُ الاَدَبِ وَ الْمُروءَةِ سَبْعُ خِصالٍ : اَلْعَقلُ وَ الْحِلْمُ ، وَالصَّبْرُ ، وَالرِّفْقُ ، وَالصَّمْتُ ، وَحُسْنُ الْخُلْقِ وَ الْمُداراةُ ».
پیامبر (ص) : هر كس از مدارا بى ‏بهره باشد، از همه خوبى‏ها بى ‏بهره مانده است.
« مَنْ حُرِمَ الرِّفْقَ فَقَدْ حُرِمَ الْخَيْرَ كُلَّهُ » – تحف العقول ص۴۹ –.
آرزومند سلامت ، سعادت و سرافرازی
روز دوم ماه شوال ۱۴۴۰ ق .
برابر با شانزدهم خرداد ۱۳۹۸ ش