اعتیادِ تکنولوژیکی؛ موبایلت را زمین بگذار

تاریخ انتشار خبر : ۹۶/۱۰/۱۶

برخی از افراد حتی برای لحظه‌ای نمی‌توانند موبایل خود را زمین بگذراند! می‌خواهیم به این دسته از افراد بگوییم موبایلت را زمین بگذار، اما می‌بینیم که موبایل پرنده تولید شده است! گویا جنگی بین پیشرفت فناوری و حفظ سلامتی در حال وقوع است.
برخی از افراد حتی برای لحظه‌ای نمی‌توانند موبایل خود را زمین بگذراند! می‌خواهیم به این دسته از افراد بگوییم موبایلت را زمین بگذار، اما می‌بینیم که موبایل پرنده تولید شده است! گویا جنگی بین پیشرفت فناوری و حفظ سلامتی در حال وقوع است. نبردی در مرزی مبهم. در گذشته به‌نظر می‌رسید که امواج تلفن همراه باعث سرطان می‌شود، اما اخیرا مشخص شده است که ابتلا به سرطان در اثر استفاده از تلفن همراه رابطه مستقیمی با مدت زمان استفاده از آن دارد. این هم یک خبر خوب و هم بد است.

بد است چون تایید دیگری بر رابطه بین تلفن همراه و سرطان است، اما خوب است چون رفتار فرد را در آن دخیل می‌داند. بسیار ساده است، اگر در حد ضرورت از تلفن همراه خود استفاده کنید خطر ابتلا به سرطان بسیار کاهش می‌یابد، اما متاسفانه وقتی پای وابستگی به گوشی به میان بیاید، تصور سرطان و حتی مرگ هم مانع استفاده فرد نخواهد شد! نمونه‌ای از این الگو را در افراد سیگاری می‌بینیم. فرد معتاد به سیگار از سرطان‌زا بودن آن مطلع است، اما این اطلاع باعث قطع وابستگی او نمی‌شود. یکی از دلایلی که افراد، دچار وابستگی به چیزی می‌شوند این است که آن چیز نیازی از ایشان را برآورده می‌کند.

برای مثال، وقتی حوصله کسی سر برود و به سرگرمی نیاز داشته باشد ممکن است سراغ گوشی خود برود و برنامه‌ای را امتحان کند. اگر این رفتار برای او لذت‌بخش باشد، تقویت شده و تکرار خواهد شد، بنابراین دفعه بعد که حوصله‌اش سر برود با احتمال بیشتری به‌سوی گوشی و آن برنامه خواهد رفت. و این رفتار رفته‌رفته نیرومند و نیرومندتر می‌شود تا جایی که برای به‌وجود آوردن احساس خوشایند قبلی باید بر شدت و مدت آن افزوده شود. در این مرحله وابستگی شکل‌گرفته است. وقتی فردی دچار وابستگی شود نیازمند درمان است، اما این تنها یک روی سکه است. تلفن همراه مفید هم هست. تصور زندگی در روزگاری که تلفن همراه نداشتیم کمی عجیب به‌نظر می‌رسد.

در دهه ۵۰ و ۶۰ بسیاری از خانواده‌ها حتی تلفن ثابت هم نداشتند. در آن روزگار نوشتن نامه برای دوستان و آشنایان امری عادی بود، اما امروزه نوشتن این نوع نامه‌ها منسوخ شده است. صندوق‌های پست درون شهری و بین شهری، پاکت نامه، تمبر، باجه‌های تلفن، کارت تلفن، سکه دو ریالی و مانند آن‌ها به تاریخ پیوسته است. چون با دسترسی همگانی به تلفن همراه و شبکه اینترنت دیگر نیازی به موارد فوق نیست. وقتی موبایل پا به ایران نهاد تا مدت‌ها هنوز بحث وابستگی به آن مطرح نبود؛ چراکه نیازهای واقعی افراد را برطرف می‌کرد. آسیب وابستگی به گوشی زمانی روند فزاینده‌ای پیدا کرد که گوشی‌های هوشمند که قابلیت‌های مختلف صوتی و تصویری و اتصال به شبکه اینترنت را در اختیار صاحبان آن‌ها قرار می‌دادند، وارد بازار شدند.

هرچه گوشی‌های موبایل امکانات بیشتری را معرفی کردند وابستگی‌ها به آن‌ها نیز بیشتر شد. ابتدا این امکانات هم نیازهایی را پاسخ می‌گفت و سودمند بود. درست مثل وقتی که پس از نسل تلفن ثابت تلفن همراه آمد و نیاز به فوریت تماس در هر مکانی را مرتفع ساخت، اما حل و رفع یک مشکل می‌تواند مشکل دیگری به‌دنبال داشته باشد. به‌این معنا که گرچه برخی از برنامه‌های تلفن همراه بسیار سودمند و کاربردی هستند، اما بیشتر آن‌ها برای اکثر افراد یا به‌ دردنخور بوده یا جنبه تجملی، سرگرمی و تفریح دارد.

حتی تغییر و تنظیم زنگ‌خورهای به‌ دردنخور برخی از گوشی‌ها یا بارگیری و به‌روزرسانی‌های آن‌ها و تنظیم یکی از آن‌ها به‌عنوان زنگ تماس یا تغییر دادن‌های زیاد عکس‌های پس‌زمینه برای برخی از افراد به یک رفتار وسواسیِ دردسرساز تبدیل می‌شود. به‌عنوان یک مثال ساده دیگر، یکی از وسواس‌های مرتبط به تلفن همراه توهم زنگ‌خوردن گوشی و چک کردن‌های مکرر آن است. یکی از دلایل تایید روند رو به رشد وابستگی به تلفن همراه این است که امروزه شاید کمترین استفاده از موبایل برای گفت‌وشنود است. برعکس سایر کاربردهایی که گوشی همراه دارد و به‌ویژه حضور در شبکه‌های اجتماعی و استفاده از داده‌های اینترنتی، بخش عمده زمانی است که موبایل برای مکالمه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

گوشی‌های هوشمند امروزی دیگر فقط تلفن نیستند آن‌ها کیف پول، فکس، ایمیل، پیامک، ضبط و پخش صوت، تصویر و فیلم، ابزار خواندن متن و کتاب، آلبوم عکس، وسیله بازی به‌ویژه بازی‌های آنلاین، دفترچه تلفن، رادیو، ماشین حساب، ساعت و خیلی چیزهای دیگر هستند که به‌صورت بسیار ظریف و هوشمندانه‌ای در یک فضای بسیار کوچک جا گرفته‌اند. همان‌طور که در بالا مطرح شد رفع یک مشکل می‌تواند مشکلات دیگری به‌وجود بیاورد.

برای مثال، با‌وجود دفترچه تلفن یا همان فهرست تماس‌هایی که در گوشی خود ذخیره داریم دیگر نیازی به حافظه سپردن این همه شماره تماس نداریم، اما مشکل این‌جاست که اگر روزی گوشی خود را همراه نداشته باشیم برخی از ما حتی یک شماره تماس ضروری از دفترچه تلفن همراه خود را حفظ نیستیم و این است وابستگی به تلفن همراه! پس برای حفظ سلامت و توانمندی‌های خودمان بیایید تمرین کنیم حداقل برای مدتی موبایل‌هایمان را زمین بگذاریم!

منبع: روزنامه آسمان آبی