راهکاری اساسی برای تمیزتر و پاکیزه‌تر شدن مساجد در ایران اسلامی/ به قلم آقایان واعظ و سیادتی

تاریخ انتشار خبر : ۹۵/۰۹/۲۳

مقدمه
مسجد در ایران محور و ستون اصلی فرهنگ و جامعه ایرانی است. متولیان مساجد در سرتاسر کشور علاوه بر اینکه باید فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی خود در زمینه‌های دینی و آداب اجتماعی را تقویت کنند، باید به این نکته توجه داشته باشند که فضا و ساختمان مساجد و نمازخانه‌ها همواره باید نمونه‌ی بارزی از نظم، نظافت و بهداشت فردی و اجتماعی باشند. هر مسجد در هر شهر و روستا همواره باید یک مکان تمیز و جایگاهی پاکیزه برای پرستش خداوند باشد که تلألؤ یک انسان مسلمان پاک و فرزانه را به یاد همگان آورد.
پیامبر اسلام (ص) به همان اندازه كه به زيبايي و آراستگي دروني يعني معنويّت و خودسازی انسان، اهميت داده است، تلاش و کوشش در آراستگي بروني و رسيدگی به وضعيت ظاهری، نظم، نظافت، بهداشت و پاکي را نيز بسیار مهم دانسته‌اند و مورد تأكيد فراوان قرار داده‌اند. آراستگي ظاهري، مطابق با اصول فكري و اعتقادي و رعايت نظافت و بهداشت از ويژگي‌های بارز يك مسلمان و مؤمن است. امام علي (ع) مي‌فرمايد: «التّجمّل من اخلاق المؤمنين » آراستگي از اخلاق مومنان است، همچنین در آخرین نفس، حرف از نظم و نظافت در امور زدند.
در کشوری که مظهر اخلاق و آداب دینی بهترین و کامل‌ترین دین خدا است و مسجد و دانشگاه در آن، مکان و ستون اصلی فرهنگ‌سازی و آموزش و پرورش مذهبی و علمی آحاد جامعه است، نباید شاهد عدم نظم، نظافت و رعایت بهداشت اجتماعی و فردی در این مکان‌های مقدس بود. زیرا که آموزش، تربیت و ارتقاء فرهنگ مذهبی، اجتماعی و علمی آحاد افراد جامعه در فضای آکنده از آلودگی، بی‌نظمی و شلختگی و عدم نظافت، امری محال، بیهوده، ابلهانه و دور از عقل است، که در نتیجه زمینه‌ساز مفاسد اجتماعی و آسیب‌های اجتماعی است.

۱. مشکلات بی‌نظمی و عدم نظافت در مساجد
برای وارد شدن به مسجد و نمازخانه‌ی دانشگاه و برپا کردن فریضه‌ی الهی نماز اول باید به وضوخانه بروید و در آنجا وضو گرفته و خود را تطهیر کنید. با مشاهده اکثر سرویس‌های بهداشتی مساجد و دانشگاه‌ها و مکان‌های مشابه در ایران متوجه خواهید شد که نظم و نظافت در این مکان‌ها بسیار کم و گاهی اوقات منزجرکننده است. کف وضوخانه‌ها مملو از آب‌های کثیف و درون سرویس‌های بهداشتی عمداً ناپاک و مشاهده‌ی ناتمیزی بسیار مشمئز کننده است. شاید با خود بگویید که این رویداد در این مکان‌ها به دلیل استفاده مکرر افراد و عدم فرهنگ نظم و نظافت در جامعه صورت می‌گیرد؛ ولی در ادامه راهکاری را معرفی خواهیم کرد که علاوه بر فرهنگ‌سازی نظم، نظافت و پاکی حتی در درون سرویس‌های بهداشتی، باعث هزینه‌ی کمتر جهت نظافت و پاکیزه نگه‌داشتن این مکان‌ها نیز می‌شود. آری در جامعه اسلامی ایران حتی سرویس‌های بهداشتی مساجد، دانشگاه‌ها، مصلی‌ها، مرقد امام‌زادگان و غیرو … نیز باید بسیار تمیز و پاک باشند؛ زیرا همان قدر که تمیزی و پاکی تأثیرات مثبت بر روح و ضمیر ناخودآگاه مؤمن و هر آدمی دارد، همان قدر هم کثیفی و زشتی و عدم نظم و نظافت تأثیرات منفی و مخربی خواهد داشت. این تأثیرات منفی در مکان‌ها و موقعیت‌های دیگر به صورت عوامل مخرب و ناهنجار در جامعه بروز خواهند کرد.

وضو گرفته‌اید وارد مسجد، مصلی، مرقد امام‌زادگان یا نمازخانه‌ی دانشگاه یا هر جای دیگری که فریضه‌ی الهی نماز برپا می‌کنند، می‌شوید. عرق و بوی پای افراد در فضا پیچیده است. مردم بر روی فرش‌های این مکان‌ها راه می‌روند و در مدت زمانی کوتاه عرق و بوی بد پاها به فرش‌ها منتقل می‌شود و همواره در روزهای دیگر نیز این امر تکرار و بر کثیفی و بوی بد فرش‌ها افزوده می‌شود. استمرار بوی بد در فضا و مکان‌های عبادت، هیئت‌های عزاداری و روضه‌ها نشانه‌ی بارزی از عدم پیروی از فرهنگ اسلامی در ایجاد نظافت در این مکان‌ها است. احتمالا سالی ۳ الی ۴ بار فرش‌های این مکان‌ها را می‌شویند ولی به دلیل استفاده مکرر و جمعیت زیاد، این شست‌شو فایده‌ای نداشته و فرش‌ها‌ و فضا همواره بوی بدی می‌دهند. با راه حلی آسان می‌توان این مشکل را هم حل کرد. با حل شدن این مشکلات در مساجد، دانشگاه‌ها و مرقد امام‌زادگان و غیرو . . . مردم کشور شاهد ایجاد یک فرهنگ اسلامی برگرفته از نظم و نظافت اسلامی خواهند بود.

۲. راه حل مشکلات
آیا می‌دانید تکنولوژی نانو که ایران در پیشرفت آن جزو اولین‌های دنیا است برای این مشکلات راه حل دارد؟! باید با مواد آبگریز آشنا شوید. با استفاده از مواد آب‌گریز بر روی آجر، بتن، گچ، سرامیک، سفال، سیمان، سنگ و حتی دیوارهای کاهگلی، فرش، لباس و منسوجات و غیرو . . . می‌توان همواره آن‌ها را تمیز و پاک نگه‌داری کرد. داستان مواد آبگریز با الهام گیری از نیلوفر آبی در طبیعت آغاز شده است. برخی از گیاهان هرگز نیاز به شست‌شو ندارند که سردسته‌ی آن‌ها گیاه نیلوفر آبی است. این مواد آبگریز باعث می‌گردند، آب و یا هر نوع مایعی بر روی سطح آغشته شده به مواد آبگریز باقی نماند. به عبارت دیگر اگر آب یا مایع کثیفی بر روی سطح آغشته به مواد آب‌گریز ریخته شود، سطح جسم پاک می‌ماند زیرا مواد آبگریز، آب، روغن و هر نوع مایعی را از خود دور می‌کنند. در این فرآیند مایعات بر روی جسم یا سطح، به صورت دایره شکل درآمده و در نتیجه بر روی سطح پخش نمی‌شوند. حال اگر جسم یا آن سطح، کمی شیب داشته باشد آن مایعات از روی آن لیز خورده و برطرف می‌شوند، بنابراین جسم یا سطح مورد نظر همواره خشک و پاک باقی می‌ماند.
با کمی تفکر و خلاقیت می‌توان از این مواد آبگریز مفید در ساخت سرویس‌های بهداشتی مساجد، مرقد امام‌زادگان، مصلی‌ها و دانشگاه‌ها استفاده کرد و همواره این سرویس‌های بهداشتی را پاک، تمیز و خشک نگهداری کرد. برای فضای داخل نمازخانه‌ها نیز با استفاده از مواد آبگریز بر روی فرش‌ها و جانمازی‌ها، دیگر این وسایل کثیف نشده و بوی بد و عرق جذب آن‌ها نخواهد شد.

۳. نتیجه
حضرت آیت الله خامنه‌ای: « ما مردم را باید عائله‌ی خودمان بدانیم. ما مسئولین کشوریم . . . این ملت، این کشور، این مرزها، این فضای زندگی، عائله‌ ما است. به مسئله‌ی آسیب‌های اجتماعی در سطح کشور جوری نگاه کنیم که اگر این آسیب در داخل خانواده‌ی خود ما بود، آن‌جور نگاه می‌کردیم. مسئول یا یک عنصر مؤمن و انقلابی باید حس کند خود او، جزئی از آن خانواده است و مشکل مردم، مشکل اوست. » [از بیانات اخیر رهبر انقلاب خطاب به مسئولان، ۱۱/۰۲/۱۳۹۵]

تمیزی سرویس‌های بهداشتی مساجد و دانشگاه‌ها و فضاهای داخل آن‌ها جهت به جا آوردن فریضه‌ی الهی نماز باید همواره مطابق خانه‌ای باشد که خانواده‌ی خودمان از آن استفاده می‌کنند. این مکان‌ها مقدس و انسان‌ساز هستند و اگر انسانی در فضای ناپاک، بی‌نظم و شلخته رشد کند و بزرگ شود، ناپاکی، بی‌نظمی و شلختگی جزئی از ذات او خواهد شد، و خطرات آن باعث تشکیل جامعه‌ای می‌شود که ناپاکی، بی‌نظمی، بی‌فرهنگی، بی‌قانونی و اجرا نکردن قانون و شلختگی جزئی از زندگی روزمره‌ی مردمان آن خواهد شد.
نظم و نظافت یکی از مهم‌ترین، اساسی‌ترین و پایه‌ی ساخت تمدن نوین اسلامی است. زیرا امام اول شیعیان در آخرین نفس حرف از آن زدند. برای ساخت یک تمدن نوین اسلامی برپا کردن نظم و نظافت در اجتماع یکی از اساسی‌ترین اصول اولیه است. لذا نمی‌توان انتظار داشت مکانی که نماز و موعظه‌های اسلامی در آن برپا می‌شود و سرچشمه انقلاب و اسلام است، بی‌نظم، شلخته و بدون بهداشت و نظافت کافی و حتی حداقلی باشد.

سيد مرتضي واعظ _ كارشناس مديريت
۰۹۳۵۸۸۸۲۲۳۵
vaezmanager@gmail.com
سيد محمد حسين سيادتی _ عضو هیئت علمی دانشكده مهندسی و علم مواد دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی
۰۹۱۲۱۹۶۴۶۷۳
siadati@kntu.ac.ir