ارزیابی نهایی دکتر صادقعلی رنجبر از برنامه های هفته مازندران

هفته مازندران با همه زیر و بم ها و اتفاقات ریز و درشت و حتی افتخارات و اعتراضاتش و متن ها و حاشیه هایش گذشت و باز هم وعده های فراوانی داده شد که نقائص برنامه های امسال، در سال آینده جبران خواهد شد!
اما با این حال کسی نمی تواند منکر زحماتی شود که نهادهای ذیربط و عمدتا” عضو شورای فرهنگ عمومی مازندران طی ۴ هزار برنامه با ۲۰ عنوان تلاش مضاعفی کردند تا مازندران را در ژانرهای مختلف، به مخاطبان معرفی کرده و شناخت تمدنی جاودانه و جامعی را نسبت به مازندران به ودیعه گذارند.

مازندران، استانی ریشه دار و دارای اعتبار تاریخی، ارزشی، اقلیمی، فرهنگی، هنری، مهارتی، انقلابی، عدالت طلبی، استقلال جویی، آزادی خواهی، صنایع دستی، مشاغل اصیل، اقتصادی، میراثی، ورزش های پهلوانی و قهرمانی و سایر شاخص های شناختی است که عدم جامعیت و یا سطحی بودن برنامه ها، ظلم مضاعفی است که به مازندران روا داشته شده و حتی می توان گفت که بر مهجوریت مازندران هم افزوده می شود!
کسی تردید ندارد که اولین شاخص شناختی مازندران باید متوجه مناسبت تاریخی انتخاب چنین روزی باشد که آن استقرار اولین حکومت علوی جهان پس از صدر اسلام‌ است که طی آن مردم مازندران برای رهایی از قیود ظلم و تباهی و پایان دادن به سیطره حاکمیتی ظالمان خداستیز، به حسن بن زید مراجعه همگانی داشته و مقدمات اولین حاکمیت علوی را پایه ریزی کردند!
سادات گرایی مازندرانی ها و محور قراردادن امامزاده های بزرگوار و علمای اعلام، از گذشته های دور تا کنون امری متدوال و متعارف بوده و کمک بزرگی به شناخت تاریخ مازندران و مازندرانی ها می کند.
معرفی تمدنی مازندران، مستلزم توسعه شناختی برنامه ریزان نسبت به واژه و پدیده تمدن بوده و احصاء و پردازش مصادیق آنها از الزامات قطعی است.
اعتقادات و باورها، اصالت ها و نمادها، تاریخ و گذشته مشعشع مازندرانی ها، علما و دانشمندان، شهدا و چهره های ماندگار، لشکر ۲۵ کربلا، هفت تپه ها و فاوها، سوسنگردها و والفجر هشت، سرداران و رزمندگان، جانبازان و آزادگان، زندانیان بزرگ سیاسی، کوهستانها و قله ها، چشمه ها و رودها، دریاچه ها و سایر آبگیرهای بزرگ، قهرمانان و پهلوانان مازندرانی، معماری های اصیل اسلامی، آثار باستانی و میراثی، پوشش ها، آرایش ها، گویش ها، البسه، فرش ها و نشیمن ها، غذاها و دسرها، زینت ها و ظرف ها، سکه های ضرب شده، اعتبارها و افتخارها، حوادث تلخ و شیرین، لهجه ها و گویش ها، ریزش ها و رویش ها، بازی ها و ورزشهای اصیل، گیاهان غذایی و دارویی، ابتکارات و اختراعات، برندگان المپیادهای علمی و فنی، قصه ها و داستانها، روایتها و افسانه ها، آواها و نواها، موسیقی ها و نوازندگی ها، قومیت ها و قبیله ها، طایفه ها و اقشار، دانشگاهها و مدارس سابقه دار، پیشینه های تأثیرگذاری بر سایر ملتها مثل ملت یمن، قلعه ها و دژها، پل ها و غارها، قناتها و آبراهه ها و سایر شاخص های تمدنی، می توانند کاهنده گوشه هایی از مهجوریت های مازندران در رقابت های تمدنی باشند!
مازندرانی که سرآمد بسیاری از استانها بوده و هست، در هفته ملی مازندران باید بسیار فراتر از برنامه های دم دستی و سطحی گرایانه مورد تجلیل و تکریم قرار گیرد!
آلوده کردن جشنواره ها به اختلاط های نامتعارف و فراتر رفتن از حرکات موزون سنتی و سماع های عرفانی و حرکات جنگی و رزمی قدیم و جایگزین کردن ناشیانه و شاید هم عامدانه موسیقی غنا و پایان دادن به جشنواره های امیری خوانی و اولویت دادن به پاپ خوانها و رقصی کردن سن های سالنها، اکتفاکردن به جشنواره هایی مثل کئی پلا و عدم پردازش عمیق به تاریخ و نخ نما کردن اززشها و اولویت دادن به نمادها و افزودن نامتعارف های شرع گریز به اینگونه جشنواره ها تحت عنوان شادی کردن و خنده بر لب نشاندن، همه و همه فاصله معناداری با انتظارات اهالی فرهنگ و مازندران شناس ها و نیز محققان تاریخی داشته و طوری عمل شد که می توان گفت: حاشیه، متن را بلعید و مجاز بر حقیقت چربید!
البته کسی با شادی کردن در هفته مازندران مخالف نیست و خنده نشاندن بر لب مردم، هم مهارت می خواهد و هم لیاقت و اصلا” یکی از ارکان جشن ها، ترویج همین شادی ها و نشاط های حلال است، اما همانگونه که طنز فاخز با لودگی فرق دارد، قطعا” شادی حلال، با شادی های شبهه انگیز توام با رقص های نامتعارف و حتی مختلط و توأم با کشف حجاب و عقده گشایی ها و نیز موسیقی های اصیل با پاپ گرایی ها جازافزایی ها متفاوت است و از این منظر حقیر دغدغه فرماندهی سپاه استان را کاملا” درک می کنم که به تعبیر سعدی بزرگ،
سر چشمه شاید گرفتن به بیل
چو پر شد نشاید گذشتن به پیل
البته بنده با جشنواره کئی پلا مخالف نیستم و‌معتقدم که کئی، یکی از نمادهای معرف غذاهای مازندرانی و متنوع ترین رویکرد آشپزی اصیل است و حتی می تواند جایگاه خود را از غذاهای وارداتی غرب و شرق بازپس

گیری کرده و ذائقه های بربادرفته را به جای خود برگرداند، اما یادمان نرود که کئی اصالت ما نیست، بلکه یکی از نمادهای غذایی مازندران است که جاذبه هایش، می تواند ذائقه های ایرانی را به غذای ایرانی رجعت دهد.
قطعا” مخالفت سردار با جشنواره کئی پلا نبوده و نیست، بلکه مشکل ایشان با آلوده سازی های جانبی و نیز بُلد کردن همزمان اینگونه جشنواره ها و بی اعتنایی به سایر رویکردها و محصور کردن دامنه موسع معرفی مازندران به محدودیت همین نمادهاست، در حالیکه مازندران خیلی خیلی بزرگتر و مستعدتر از این سطحی پردازی ها بوده و شأن این جشنواره ها، قرار گرفتن در حاشیه هاست و نباید صدرنشین شده و جای متن ها را بگیرند!
امیدوارم در سال آینده معرفی همه جانبه مازندران با تنوع ژانرها و قرار گرفتن هر برنامه در جای خودش انجام پذیرد و با بصیرت فرهنگی، از شادی شبهه ناک و حاشیه آفرینی های ناروا ممانعت به عمل آورده و استفاده بهینه و حاکمیتی از استعدادها و نمادها در دستور کار قرار گیرد و روبکردهای ارزشی در پیشانی برنامه ها، جلوه گری کنند و همگانی بودن جشن ها و برنامه های هفته مازندران، کاملا” مشهود و محسوس و ملموس باشد.
صادقعلی رنجبر مدرس دانشگاه
۱۴۰۲/۸/۲۳