بازار نقرهای و شهر دوستدار سالمند در مازندران
نویسنده: دکتر اتحاد
۴.۱. بازار نقرهای
«بازار نقرهای» به مجموعه فعالیتهای اقتصادی مرتبط با نیازها و علایق سالمندان اطلاق میشود. در استان مازندران، ظرفیت چشمگیری برای شکلگیری و توسعه این بازار وجود دارد. گردشگری سلامت در شهرهایی مانند رامسر و کلاردشت، ایجاد خانههای سالمندان مدرن با خدمات فیزیوتراپی، ورزشی و مشاورهای، و همچنین طراحی برنامههای اشتغال پارهوقت برای سالمندان متخصص، از جمله محورهای مهم در این زمینه است.
حمایت شهرداریها و سرمایهگذاری بخش خصوصی در این حوزه میتواند بهعنوان یکی از محرکهای مهم توسعه اقتصادی، افزایش اشتغال و بهبود کیفیت زندگی سالمندان عمل کند.
۴.۲. زیرساختهای پایدار و طراحی حرکتی
طراحی فضاهای شهری باید با توجه به ویژگیهای حرکتی، شناختی و ادراکی سالمندان انجام گیرد. تأمین پیادهروهای ایمن، رمپهای استاندارد، نیمکتهای استراحت در فواصل مناسب، مسیرهای دوچرخهسواری آرام، و پارکهای مجهز به تجهیزات ورزشی سبک، از عناصر کلیدی زیرساختهای دوستدار سالمند محسوب میشوند.
همچنین، استفاده از مصالح با رنگهای کنتراست بالا، سطوح غیرلغزنده و روشنایی کافی در معابر، میتواند احساس امنیت و آرامش حرکتی سالمندان را تقویت کند.
۴.۳. مشارکت اجتماعی و بیننسلی
تعامل مؤثر میان نسلها، افزون بر کاهش احساس تنهایی در سالمندان، سبب پویایی روانی، انتقال تجربههای فرهنگی و افزایش همبستگی اجتماعی میشود. تشکیل شوراهای سالمندان در محلات، برگزاری جشنوارههای بیننسلی، و حضور فعال سالمندان در فرآیند برنامهریزی شهری، از جمله راهکارهای پیشنهادی برای تقویت مشارکت اجتماعی آنان است.
۵. بحث
ادغام سیاستهای «شهر دوستدار سالمند» در برنامهریزی شهری، نهتنها ضرورتی اجتماعی، بلکه فرصتی برای ارتقای پایداری و تابآوری شهری است. در این میان، نقش متخصصان رفتار حرکتی در طراحی محیطهای شهری بسیار برجسته است.
این متخصصان میتوانند با تحلیل الگوهای حرکتی و توان جسمی سالمندان، استانداردهای مناسب برای فضاهای باز، مسیرهای پیاده و اماکن ورزشی را پیشنهاد دهند. علاوه بر این، تربیت نیروی انسانی متخصص در حوزه فعالیت بدنی سالمندان، زمینهساز توسعه خدمات مراقبتی، توانبخشی و ارتقای سلامت عمومی در سطح محلی خواهد بود.
۶. نتیجهگیری
نتایج این پژوهش نشان میدهد که استان مازندران از ظرفیت بالایی برای تبدیلشدن به الگوی ملی «شهر دوستدار سالمند» برخوردار است. تلفیق دانش رفتار حرکتی با برنامهریزی شهری، و بهرهگیری از توان سالمندان در عرصههای اقتصادی و اجتماعی، میتواند مسیر دستیابی به توسعه پایدار شهری را در این استان هموار سازد.
پیشنهادها:
۱. «اقتصاد سالمندی» بهعنوان یکی از محورهای اصلی برنامههای توسعه شهری در مازندران مورد توجه قرار گیرد؛
۲. اصول طراحی و زیرساختهای دوستدار سالمند در طرحهای تفصیلی شهری گنجانده شود؛
۳. نهادهای محلی برای مشارکت فعال سالمندان در تصمیمگیریهای شهری ساختارمند و تقویت شوند.
منابع
- Han, J., Chan, E., Qian, Q., & Yung, E. (2021). Achieving Sustainable Urban Development with an Ageing Population: An Age-Friendly City and Community Approach. Sustainability, 13(8614).
- World Health Organization. (2007). Global Age-Friendly Cities: A Guide. Geneva: WHO.
- وزارت راه و شهرسازی (۱۴۰۲). طرح ملی شهر پایدار و انسانمحور. تهران: دفتر برنامهریزی شهری.
- شورای شهر ساری (۱۴۰۳). برنامه راهبردی شهر سالمندپذیر ساری.
- مرکز آمار ایران (۱۴۰۰). نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن.
پست های مرتبط
درباره نویسنده
