آراستگی و تحول فرهنگی در مساجد؛ بازگشت به کارکرد اصیل خانه‌های خدا/یاداشت سردبیر

یادداشت از: امرالله یداللهی

مسجد، خانه‌ی خدا و مأمن دل‌های مؤمنان است؛ اما این خانه‌ی نورانی امروز بیش از هر زمان دیگر، نیازمند تحول در ظاهر و باطن است. در کنار پاکیزگی و نظم فیزیکی، مساجد باید از نظر فرهنگی و اجتماعی نیز پویا، زیبا و مردمی شوند.

در بسیاری از شهرها، دیوارهای مساجد آکنده از پوسترها و بنرهای کهنه، پرچم‌های نامرتب و تابلوهای بی‌تناسب‌اند؛ در حالی که دین ما بر زیبایی و نظم تأکید فراوان دارد. پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد.» آراستگی مسجد، نشانه‌ی احترام به جایگاه معنوی آن است و زیبایی بصری می‌تواند زمینه جذب دل‌ها، به‌ویژه نسل جوان را فراهم کند.

اما تحول تنها در ظاهر خلاصه نمی‌شود؛ مساجد باید رویکرد فرهنگی روزآمد داشته باشند. امروز جامعه تشنه‌ی مسجدی است که محل گفت‌وگو، آموزش، همدلی و نشاط معنوی باشد. باید رفتارهای سنتی و بی‌تحرکی برخی هیئت‌امنا تغییر کند و جای خود را به نگاه فرهنگی و جذب جوانان بدهد.

درب مساجد نباید تنها در زمان اقامه نماز باز باشد. مسجد باید درِ بازِ محله باشد؛ پناه مردم برای حل مشکلات، پایگاه گفت‌وگو، و مرکز همدلی اجتماعی. همان‌گونه که در دوران دفاع مقدس، مساجد سنگر واقعی مردم و محور تمام امور فرهنگی، اجتماعی و جهادی بودند، امروز نیز می‌توانند همان نقش بی‌بدیل را ایفا کنند.

راه‌اندازی کانون‌های مشاوره، مددکاری اجتماعی، کارگاه‌های مهارت‌آموزی، نشست‌های خانوادگی و جلسات حل اختلافات محلی در فضای مسجد، می‌تواند آن را دوباره به قلب تپنده‌ی محله تبدیل کند. برگزاری مراسم‌های شاد مذهبی مانند جشن تکلیف، جشن عبادت، پیوند عروس و دامادهای جوان، ولیمه‌ها و جشن‌های مردمی در مسجد، نه تنها هزینه‌ها را کاهش می‌دهد بلکه صفا و برکت معنوی را به زندگی مردم بازمی‌گرداند.

اگر در صدر اسلام، پیامبر اعظم(ص) همه تصمیمات مهم اجتماعی و سیاسی را در مسجد اتخاذ می‌کردند، چرا امروز مسجد از این جایگاه فاصله بگیرد؟ مسجد باید پایگاه گفت‌وگو، مشورت و وحدت باشد؛ جایی که جوانان، خانواده‌ها و پیشکسوتان در کنار هم بنشینند و برای آینده محله‌شان تصمیم بگیرند.

امروز آراستگی و تحول فرهنگی در مساجد یک ضرورت است، نه یک انتخاب. مسئولان فرهنگی، ائمه جماعات و هیئت‌امنا باید با نگاه تحولی به مسجد بنگرند و آن را از حالت محدود به نماز به مرکز زندگی مؤمنانه بازگردانند. مسجد باید همچون گذشته، سنگر ایمان، فرهنگ، خدمت و محبت باشد.

یاداشت از امرالله یداللهی سردبیر نیکا خبر