ظرفیت های بیانیه «گام دوم انقلاب اسلامی» در راستای تحقق جامعه متعالی اسلامی/ به قلم دکتر عباس پورمند

ظرفیت های بیانیه «گام دوم انقلاب اسلامی» در راستای تحقق جامعه متعالی اسلامی
انقلاب اسلامي به رهبری امام خمینی، زماني اتفاق افتاد كه حوزه مطالعات و پژوهشهای انقلابها و جامعه شناسي انقلاب-که عملا بخش مهمی از تفکرات و نظریات بنیادین مطرح در جهان اسلام را نادیده گرفته بود- رشد نسبتا خوبي پيدا كرده بود که البته، وقوع غير منتظرة انقلاب اسلامي شوك مهمي بـه جامعه شناسان انقلاب و نظريه پردازان آن وارد كرد.
در واقع، انقلاب اسلامی ایران را میتوان از بزرگترین و اثرگذارترین انقلابهای دو سه قرن اخیر در جهان دانست. این انقلاب با همه فراز و نشیبها و با همه دشمنی ها، خباثتها، توطئه ها و یک چله پرافتخار را بدون خیانت به آرمانهایش پشت سر نهاده و در برابر «نقشه ها توانست همة وسوسه هایی که غیرقابل مقاومت به نظر میرسیدند، از کرامت خود و اصالت شعارهایش صیانت کرده و وارد دومین مرحله خودسازی و جامعه پردازی و تمدنسازی شود».
در مقابل، جهان سرمایه داری غرب که امروزه خود را به شکل نولیبرالیسم نمایان ساخته است و با سیاستهای نواستعماگرایانه خود کما فی سابق در حال استثمار جوامع در حال توسعه یا توسعه نیافته است، از تمامی ظرفیتها و امکانات خود به شکل هماهنگ برای مقابله با انقلاب مقدس اسلامی استفاده کرده است.
البته با توجه به اینکه در تمدن غربی، خشت اول توسط معماران آن کج بنا نهاده شد- یعنی بهره گیری از مبانی و بنیادهای غلط اندیشه ای و فکری سیاسی در هستی شناسی و انسان شناسی- بنای این تمدن لرزان و در مقابل چالشگرانی که قدرت منطق بالایی دارند، از مقاومت ناتوان است. این ساختار و تمدن روبه زوال به مرور بیش از پیش چهره ظالمانه خود را در داخل و محیط بین الملل بر همگان نمایان ساخته است.
بنابراین، تمدن غربی بر بنیادهایی سست و لرزان بنا شده و بخشی مهم از ماهیت و واقعیت وجودی انسان یعنی جنبه های معنوی او را نادیده گرفته است. وقتس به شکل تقلیل انگارانه ای انسان را صرفا موجودی مادی بدانیم، نتیجه عبارت خواهد بود از تعارض منافع هرکس با دیگری و هر جامعه با جامعه دیگر که برای حل تعارضات نیز استفاده از زور و جنایت مشروعیت خواهد داشت (1). این همان استعمار جدید است که سابقه به شکل استعمار کلاسیک و سنتی، قرنها ملتهای تحت ستم را چپاول نموده و همچنان به راه و روش خود به شکل جدید و به حالت تهاجمی تر ادامه میدهد.
در چنین وضعیتی، در انقلاب اسلامی ایران به دلیل تعارضات فکری و ایدئولوژیکی انقلاب اسلامی با نظام سرمایه داری نولیبرالیستی و سلطه بین المللی غرب، تداوم و تعمیق هویت عاشورایی و اسلام اصیل و انقلابی که هر دو بر پایه فرهنگ شهادت و انتظار منجی استوار است، تنها عاملی است که تاکنون یاری رسان مواجهات بنیادین انقلاب اسلامی در مواجهه با نظام سلطه و مستکبرین بین المللی در عرصه های سیاسی و فرهنگی بوده است. تداوم این هویت و ادامه این شجره طیبه، و از آن مهمتر، لزوم تداوم آن، در بیانیه گام دوم انقلاب به عنوان ترسیم کننده چشم انداز آینده انقلاب اسلامی، مورد تاکید فراوان قرار گرفته است.
در حقیقت طراحی عالمانه اهداف انقلاب و محدود نکردن آن به یکسري تغییرات محدود سیاسی و اجتماعی، نقطه قوت انقلاب اسلامی است. وجود این قابلیت ذاتی در بطن حرکت انقلاب اسلامی، انقلاب را به مثابه یک رودخانه ساري و جاري تبدیل کرده که قابلیت هضم و پذیرش انواع تغییر و تحولات با حفظ اصول بنیادین خود براي دستیابی به اهداف متعالی تر را داراست.
بیانیه گام دوم انقلاب، مختصرا متشکل از اجزای کلی زیر است:
1.فلسفه و چرایی نقطه عزیمت انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (ره)؛
2.منطق پیشرفت در ابعاد گوناگون آن از منظر امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری (مدظله العالی)؛
3.نسبت حوزه های مختلف پیشرفت در حرکت اولیه انقلاب اسلامی؛
4.نظریه توضیح دهنده انقلاب اسلامی؛
5.ضرورت و الزامات قدم نهادن در گام دوم انقلاب اسلامی؛
6.وضعیت کنونی جامعه اسلامی ایران در آستانه ورود به گام دوم انقلاب اسلامی؛
7.نظریه توضیح دهنده چرایی دفاع از مظلومان و مستضعفین عالم از ابتدای انقلاب تاکنون و ادامه این راه مقدس؛
8.چالشها و فرصتهای اساسی جمهوری اسلامی ایران در آستانه ورود به گام دوم انقلاب اسلامی؛
9.راهبردهای کلیِ عبور از چالشهای اساسیِ فراروی انقلاب اسلامی.
دستیابی به تمدن نوین یا تمدن نوین اسلامی و همچنین رسیدن به جامعه متعالی و پیش رو اسلامی از مهمترین و ارزنده ترین اهدافی است که بیانیه گام دوم به دنبال آن است.
جوهر اصلی تمدن اسلامی برای ایجاد جامعه متعالی، از درون خودش خواهد بود. البته یک تمدن زنده و پویا از دیگران هم در صورت لزوم استفاده می¬کند. علم وجود دارد اما در چنین جامعه متعالی ای، به کارگرفتن علم توسط مسلمین به کشف حقایق منتهی می¬شود… اگر خدمت و مجاهدت، خالصانه و مخلصانه برای خدا انجام گرفت، نتیجه ¬اش درخشان ماندگار و همیشگی است.
لذا ضرورت دارد در آغاز گام دوم انقلاب و جهت دستیابی به جامعه متاعلی اسلامی با تکیه بر توان داخلی و جوانان مومن و متعهد و با دل کندن از وابستگی به غرب، یک تحول در اندیشه ها بوجود آید و یک اندیشه انقلابی شکل گیرد و در پی آن اخلاق مداری و تعهد، اخلاق انقلابی و نیت انقلابی در میان کارگزاران ما شکل گیرد، در آن صورت بی تردید، اقتصاد و فرهنگ، مردمی، اخلاقی، اسلامی و ایرانی -انقلابی خواهد شد.
در راستای نیل به جامعه متعالی اسلامی، برخی امور همانند بهره‎گیری از تجربه و عبرت‎های گذشته، امید و نگاه خوش‎بینانه به آینده، همدلی و اخلاق مداری در سازمانها، توجه به امور معنوی و اخلاقی و حفظ و تداوم عزت ملی، استقلال و آزادی، اموری لازم و ضروری به‎حساب می‎آیند. برخی امور نیز همانند بهره‎گیری از علم و دانش، تلاش در جهت دستیابی به اقتصاد مقاومتی، بهره‎گیری از ظرفیت‎های طبیعی و انسانی و اصلاح سبک زندگی، راهکارها و تدابیری هستند که می‎بایست به منظور پیمودن این مسیر مورد توجه قرار گیرند (2).
با بررسی دیدگاه های مقام معظم رهبری امام خامنه ای (مد ظله العالی) روشن میشود که ایشان ایدئولوژی و ایمان را لازمه ایجاد و رشد یک تمدن بزرگ اسلامی میدانند و بیان میدارند: هیچ ملتی که داعیه تمدن سازی دارد، بدون ایدئولوژی نمیتواند حرکت کند و تا امروز حرکت نکرده است. هیچ ملتی بدون دارا بودن یک فکر و یک ایدئولوژی و یک مکتب نمیتواند تمدن سازی کند. از نظر مقام رهبری جز با بهره گیری از نیروهای ناب و با ارزش جوان و پذیرش رویه جوانگرایی این مهم تحقق پیدا نخواهد کرد (3).
پی نوشتها:
(1).ملکوتیان، مصطفی (بی تا)، ظهور تمدن نوین اسلامی و افول تمدن غربی، مجموعه مقالت همایش ملی تمدن نوین اسلامی.
(2).حاجی زاده، یدالله (1401)، بایسته ها و راهکارهای آیت الله خامنه ای در مسیر تمدن نوین اسلامی (با تاکید بر بیانیه گام دوم انقلاب)، دوفصلنامه علمی-پژوهشی گفتمان تمدنی انقلاب اسلامی، دوره2، شماره4، بهمن 1401، صص101-120.
(3).برای مطالعه بیشتر در این زمینه بنگرید به: گارینه کشیشیان، سیرکی (1400)، الگوسازی نظام پیشرفته اسلامی بر اساس شاخصهای جوان گرایی در بیانیه گام دوم انقلاب، فصلنامه علمی جامعه شناسی سیاسی انقلاب اسلامی، دوره2، شماره3، پائیز 1400، صص25-52.