«طلای سرخ در شمالِ پُرباران؛ مازندران به سوی راهبرد کشاورزی کمآب حرکت میکند»
با تشدید بحران آب و ضرورت تغییر الگوهای سنتی، کشت زعفران به عنوان محصولی کمآببَر و پردرآمد، در مازندران جایگاه تازهای یافته است؛ محصولی که امروز در ۹۰ هکتار از اراضی استان کشت میشود و میتواند آیندهای متفاوت برای اقتصاد کشاورزی مازندران رقم بزند.
در روزگاری که سایه تغییرات اقلیمی بر مزارع ایران گسترده شده و آب، ارزشمندترین دارایی سرزمین به شمار میرود، کشاورزی نیز ناگزیر از پوستاندازی و حرکت بهسوی الگوهای تازه است. مازندران، سرزمین همیشهسبز و پُرباران شمال، اکنون در برابر یک پرسش راهبردی ایستاده است: چگونه میتوان با حفظ هویت زراعی استان، مصرف آب را کاهش داد و در عین حال اقتصاد کشاورز را تقویت کرد؟
پاسخ این پرسش، در نگاه تازه جهاد کشاورزی مازندران نهفته است؛ حرکت به سوی کشتهای کمآبی همچون زعفران. محصولی که سالها مونس کویر بوده، اما امروز رد پای آن در دامنههای شرقی مازندران گسترده شده و «طلای سرخ» آرامآرام در دل خاک شمال جوانه میزند.
برای بررسی ابعاد این راهبرد، گفتوگویی انجام دادهایم با مهندس ملائی، معاون باغبانی و مسئول گیاهان دارویی سازمان جهاد کشاورزی مازندران، که حاصل آن را در ادامه میخوانید.
زعفران؛ محصولی کمآببَر و اقتصادی برای آینده مازندران
مهندس ملائی در پاسخ به این سؤال که آیا اقلیم مرطوب مازندران برای کشت زعفران مناسب است یا خیر، میگوید:
با توجه به کمبود منابع آبی و محدودیتهای جدی مصرف آب در استان، حرکت به سمت کشت گیاهان کمآببَر یک ضرورت اجتنابناپذیر است. زعفران با نیاز آبی اندک و ارزش اقتصادی بالا، یکی از بهترین گزینهها برای کشت در مازندران به شمار میرود.
به گفته وی، زمان کشت زعفران در نیمه دوم سال است و بخش زیادی از نیاز آبی آن از طریق رطوبت و بارانهای پاییزی تأمین میشود؛ موضوعی که این محصول را برای توسعه در استان توجیهپذیرتر میکند.
وی همچنین تأکید میکند که محصولاتی مانند گل محمدی، سیاهدانه و دیگر گیاهان دارویی کمآببَر نیز قابلیت توسعه در مازندران را دارند.
چه مناطقی از مازندران برای کشت زعفران مناسباند؟
طبق اعلام معاونت باغبانی جهاد کشاورزی، مناطق کوهپایهای، نیمهخشک و دارای رطوبت کمتر اولویت نخست برای این کشت هستند.
در حال حاضر ۹۰ هکتار از اراضی استان زیر کشت زعفران قرار دارد که توزیع آن چنین است:
- بهشهر: ۷۰ هکتار
- گلوگاه: ۱۰ هکتار
- ساری: ۱۰ هکتار
مناطق جلگهای و دشتهای پُررطوبت برای کشت زعفران مناسب تشخیص داده نشدهاند.
آیا رقم خاصی برای مازندران معرفی شده است؟
به گفته مهندس ملائی، تاکنون رقم اختصاصی برای مازندران ثبت نشده و کشاورزان از ارقام متداول ایرانی استفاده میکنند.
وی تأکید میکند که مهمترین عامل در موفقیت کشت، استفاده از پیاز سالم، درشت و عاری از بیماری است که غالباً از استانهای خراسان تأمین میشود.
زیرساختهای ضروری برای موفقیت کشت زعفران
مهمترین الزام پیش از کشت، ایجاد شبکه زهکشی عمیق و کارآمد است تا از تجمع آب در پای بوتهها جلوگیری شود.
ملائی میگوید:
«خاک مازندران یکی از حاصلخیزترین خاکهای کشور است و از نظر عناصر غذایی، بهترین بستر برای پرورش پیاز زعفران و تولید محصول باکیفیت محسوب میشود.»
وضعیت آفات و بیماریها
در مازندران آفت خاصی که تهدیدکننده کشت زعفران باشد، گزارش نشده است.
بهترین راه پیشگیری، استفاده از پیاز سالم و استاندارد است.
تسهیلات و حمایتهای جهاد کشاورزی
زعفران زیرمجموعه طرح توسعه گیاهان دارویی قرار میگیرد و جهاد کشاورزی تسهیلات یارانهای، وامهای اشتغال روستایی و حمایتهای فنی برای توسعه این کشت ارائه میکند.
کشاورزان برای اطلاع از جزئیات میتوانند به مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان خود مراجعه کنند.
تأمین پیاز مرغوب زعفران
جهاد کشاورزی فروشنده مستقیم پیاز نیست، اما مراکز معتبر تکثیر در دیگر استانها را معرفی میکند و در برخی طرحها نظارت کامل بر توزیع دارد.
بزرگترین چالش کشت زعفران در مازندران
به گفته ملائی، همزمانی بارانهای پاییزه با فصل گلدهی مهمترین چالش استان است.
اگر کشاورزان الگوی اصلاحشده کشت را رعایت کنند و در مناطق مستعد اقدام به کشت نمایند، این چالشها قابل مدیریت خواهد بود.
آینده زعفران در مازندران
معاون باغبانی جهاد کشاورزی آینده کشت زعفران در استان را مثبت و رو به رشد ارزیابی میکند.
او معتقد است این محصول قرار نیست جایگزین کامل برنج شود، اما میتواند به عنوان یک کشت مکمل سودآور در تناوب زراعی و ارتقای معیشت کشاورزان نقش بسزایی داشته باشد.
گزارش از سمیه محمدی خبرنگار نیکاخبر در شرق مازندران
پست های مرتبط
درباره نویسنده
