ایمان گزینشی و بحران عفاف در جامعه معاصر /بقلم دکتر رحمتی
ایمان گزینشی و بحران عفاف در جامعه معاصر
تحلیلی بر پایه آیه ۸۵ سوره بقره و مسئولیت مدیران در بازسازی اعتماد فرهنگی
در روزگار پرشتاب امروز، که تحولات اجتماعی و فرهنگی از مرزهای باور گذشته است، بیش از هر زمان دیگر نیازمند ثباتی درونی و معنوی هستیم. اما این ثبات، تنها زمانی پدید میآید که ایمان، جامع و یکپارچه باشد؛ نه گزینشی و مصلحتی.
آیه ۸۵ سوره بقره یکی از هشداردهندهترین آیات قرآن در این زمینه است. خداوند در خطاب به بنیاسرائیل میفرماید:
«أَفَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْكِتَابِ وَتَكْفُرُونَ بِبَعْضٍ؟»
«آیا به بخشی از کتاب ایمان میآورید و به بخشی کافر میشوید؟»
این پرسش، نه توبیخ قومی در تاریخ، بلکه آینهای است در برابر همهی جوامع. ایمان ناقص، جامعه را ناقص میسازد؛ و ایمان گزینشی، ارزشها را از درون تهی میکند.
🔹 عفاف و حجاب؛ قربانی ایمان گزینشی
در جامعه امروز، بخش زیادی از ما بهگونهای گزینشی با دین مواجه میشویم. از عدالت، صداقت و نوعدوستی سخن میگوییم، اما در برابر مفهوم عفاف و حجاب گاه سکوت میکنیم یا آن را به «سلیقه فردی» فرو میکاهیم.
حال آنکه عفاف و حجاب، جزئی از نظام کرامت انسانی در اسلام است؛ نه صرفاً پوششی ظاهری، بلکه نمودی از پاکی دل، نگاه و رفتار.
وقتی جامعه به بخشی از ارزشها باور دارد و بخشی دیگر را نادیده میگیرد، در واقع همان مسیر هشدار دادهشده در آیه ۸۵ را طی میکند: ایمان به بعضی، و انکار بعضی دیگر.
نتیجه چنین رویکردی، فروپاشی تدریجی انسجام اخلاقی و بحران در اعتماد فرهنگی است.
🔹 مسئولیت مدیران؛ آغاز اصلاح از رأس
آیه ۸۵ بقره تنها نقد ایمان گزینشی نیست، بلکه هشداری جدی به رهبران و مدیران جامعه است. زیرا انحراف ارزشها معمولاً از رأس هرم آغاز میشود، نه از قاعده.
اگر مدیران فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در گفتار و رفتار خود دچار دوگانگی ارزشی شوند، چگونه میتوان از نسل جوان انتظار داشت که ایمان و عفاف را به عنوان یک نظام فکری منسجم بپذیرد؟
وقتی در تریبونها از عفاف و سادهزیستی سخن گفته میشود، اما در عمل، تجملگرایی و تبعیض اقتصادی مشاهده میشود، پیام روشن است: ارزشها قابل انتخاب و تفسیر مصلحتیاند.
و این همان خطری است که قرآن آن را «تَقْتُلُونَ أَنفُسَكُمْ» مینامد؛ یعنی جامعه، با دست خود، روح خویش را میکُشد.
مدیران اگر میخواهند جریان عفاف را در جامعه زنده نگه دارند، باید از «الزام به اقناع فرهنگی» آغاز کنند، نه از اجبار صوری. فرهنگ را نمیتوان تحمیل کرد؛ باید آن را در دلها نشاند. و این، تنها با الگو بودن، شفافیت، عدالتورزی و صداقت ممکن است.
🔹 جوانان و بازتعریف کرامت انسانی
نسل امروز نیازمند بازخوانی و بازتعریف مفاهیم دینی در قالبی روشن و قابل فهم است.
باید با زبانی منطقی و زیبا گفت که:
عفاف، محدودیت نیست؛ آزادی از نگاه ابزاری است.
حجاب، نفی زیبایی نیست؛ مدیریت آن است.
و این دو، نه دیواری میان زن و جامعه، بلکه سپریاند در برابر نگاه مصرفزده و بیهویت.
اما پذیرش این معنا زمانی
پست های مرتبط
درباره نویسنده
