جايگاه و نقش شوراي نگهبان در کلام امام خميني(ره)

تاریخ انتشار خبر : ۹۲/۰۳/۱

شوراي نگهبان در نظام اسلامي داراي جايگاه نظارتي است. اين شورا بر قوانين مجلس نظارت دارد. و يکي ديگر از وظايف نظارتي آن نظارت برانتخابات و صلاحيت هاي کانديداهاي انتخابات مي باشد. از اين روي بررسي نقش و جايگاه اين نهاد نظارتي از زبان و کلام بنيان گذار نظام اسلامي امام خميني(ره) داراي اهميت بسزايي است. به همين خاطر سعي شده در اين مختصر به نقش و جايگاه اين نهاد نظارتي از زبان امام راحل(ره) بپردازيم.
امام مي فرمايند: “من با نهاد شوراي نگهبان صددرصد موافقم و عقيده‏ام هست كه بايد قوي و هميشگي باشد. “(۱۱/۰۶/۱۳۶۳) ايشان در باره اعضاي شوراي نگهبان مي فرمايند: ” اعضاي محترم شوراي نگهبان ـ ايدهم اللّه‏ تعالي ـ را که حافظ مصالح اسلام و مسلمين هستند”(۲۵/۰۲/۱۳۶۳)
حضرت امام خميني(ره) براي نشان دادن ارزش و اهميت قانوني که از نظر شوراي نگهبان عبور کرده است، مخالفان با قانون مورد تاييد شوراي نگهبان را دانسته يا ندانسته مخالفان اسلام مي دانند و مي فرمايند: “در کشوري که قانون حکومت نکند، خصوصاً، قانوني که قانون اسلام است، اين کشور را نمي‏‌توانيم اسلامي حساب کنيم. کساني که با قانون مخالفت مي‏‌کنند، اينها با اسلام مخالفت مي‏‌کنند. کساني که با مصوبات مجلس بعد از اينکه شوراي نگهبان نظر خودش را داد باز مخالفت مي‏‌کنند، اينها دانسته يا ندانسته با اسلام مخالفت مي‏‌کنند. “(۱۸/ ۰۳/۱۳۶۰)
ايشان کساني را که با قانون و رايي که از نظر شوراي نگهبان بگذرد و به واسطه اين بخواهند عليه شوراي نگهبان فساد کنند، را مفسد في الارض مي دانند و مي فرمايند:” مجلس اگر رأي داد و شوراي نگهبان هم آن رأي را پذيرفت، هيچ کس حق ندارد يک کلمه راجع به اين بگويد. من نمي‏گويم رأي خودش را نگويد؛ بگويد؛ رأي خودش را بگويد؛ اما اگر بخواهد فساد کند، به مردم بگويد که اين شوراي نگهبان کذا و اين مجلس کذا، اين فساد است، و مفسد است يک همچو آدمي، تحت تعقيب مفسد في‏الارض بايد قرار بگيرد.” (صحيفه امام ، ج ۱۴، اهميت مجلس شوراي اسلامي و بيان وظايف نمايندگان مجلس)
ايشان ديکتاتوري را زاييده مخالفت با قانون و نظر وتاييد شوراي نگهبان مي دانند و مي فرمايند: ” ديکتاتوري همان است که نه به مجلس سر فرود مي‌‏آورد، نه به قوانين مجلس و نه به شوراي نگهبان و نه به تأييد شوراي نگهبان و نه به قو? قضائيه و نه به دادستاني و نه به شوراهاي دادستاني و همين طور به هم? ارگان‌ها.” (۱۸/ ۰۳/۱۳۶۰)
امام خميني (ره) براي فهم بهتر و بيشتر از جايگاه مسئوليت شوراي نگهبان و براي تذکر به شايعه پراکني عليه شوراي نگهبان با ذکر مثال دوران مشروطيت مي فرمايند:” چنانچه مشاهده مي‏شود پس ازانتخابات مرحل? اول از دوره دوم مجلس شوراي اسلامي، افرادي که نظري? شوراي محترم نگهبان در ابطال يا تأييد بعضي حوزه‏ها موافق ميل‏شان نبوده است دست به شايعه افکني‏زده و اعضاي محترم شوراي نگهبان ـ ايدهم اللّه‏ تعالي ـ را که حافظ مصالح اسلام و مسلمين هستند، تضعيف و يا خداي ناکرده توهين مي‏نمايند و به پخش اعلاميه و خطابه در مطبوعات و محافل دست زده‏اند غافل از آنکه پيامد چنين اعمال و جوسازي‏ها آن هم در دور? دوم مجلس و نگذشتن سالي چند از انقلاب چه خواهد بود. اميد است چنين اعمال، بي‏توجه به نتايج ناروا و اسف‏بار آن باشد. معلوم نيست در صدر مشروطيت در دور? اول بافقهاي ناظر به قوانين اين نحو عمل شده باشد. در آن زمان به تدريج فقها را از مجلس بيرون راندند و به سر اين ملت آن آوردند که ديديم.”(۲۵/۰۲/۱۳۶۳)
ايشان در ادامه به همه اين افراد در مورد تضعيف شوراي نگهبان تذکر و هشدار داده و مي فرمايند: ” من به اين آقايان هشدار مي‏دهم که تضعيف و توهين به فقهاي شوراي نگهبان امري خطرناک براي کشور و اسلام است. هميشه انحرافات به تدريج در يک رژيم وارد مي‏شود و در آخر، رژيمي را ساقط مي‏نمايد. لازم است همه به طور اکيد به مصالح اسلام و مسلمين توجه کنيم و به قوانين، هر چند مخالف نظر و سليق? شخصي‏مان باشد احترام بگذاريم و به اين جمهوري نوپا که مورد هجوم قدرت‏ها و ابرقدرت‏هاست وفادار باشيم.در خاتمه بايد بگويم که حضرات آقايان فقهاي شوراي نگهبان را با آشنائي و شناخت تعيين کردم و احترام به آنان و حفظ مقامشان را لازم مي‏دانم و اميد آن دارم که اين نحو امور تکرار نشود.” (۲۵/۰۲/۱۳۶۳)
امام خميني (ره) ضمن قدر داني از زحمات و نقش شوراي نگهبان کار آن ها را در راه خدا قلمداد کرده و توهين ها و اهانت ها عليه آنان را برآيند کار صحيح و در راه خدا بودن آنان دانسته است.”از تحمل زحمات و رنج‌هاي شما تشکر مي‌‏کنم. شما توقع نداشته باشيد که مورد اهانت واقع نشويد. همه مي‌‏دانيد تا کسي کاري انجام ندهد، کسي به او توهين نمي‌‏کند. توهين براي کساني است که مي‏‌خواهند زنده باشند. هيچ کدام از ما نبايد انتظار تعريف را داشته باشيم. بايد به حکم خدا عمل کنيم و به اين هم کاري نداشته باشيم که چه کسي از اين کاري که براي خدا مي‏‌کنيم، خوشش مي‌‏آيد و يا چه کسي بدش مي‌‏آيد. من در تمام مواقعي که مقتضي بوده است، مجلس و شوراي نگهبان را تأييد کرده‏‌ام. ما بايد دست در دست يکديگر بگذاريم تا يک کشور اسلامي درست کنيم. مهم اين است که با هم خوب باشيد و تصميم داشته باشيم که مستقل و آزاد حرکت کنيم و مطمئن باشيد که مي‌‏توانيد…بار ديگر از مساعي شما در شوراي نگهبان تشکر مي‏‌کنم. شما براي خدا کار مي‏‌کنيد و ان شاء اللّه‏ خداوند شما را تأييد فرمايد “.(صحيفه امام، ج۱۷،ص۴۴۱ – ۴۴۲)
امام خميني(ره) به شوراي نگهبان توصيه کردند، که اتکالتان به خدا باشد و با دقت و قاطعيت عمل کنيد.” به شوراي نگهبان تذکر مي‏دهم که در کار خود استوار باشيد و با قاطعيت و دقت عمل فرماييد و به خداي متعال اتکال کنيد.” (۲۵/۰۲/۱۳۶۳) و در جايي ديگر مي فرمايند: ” به هيچ‏وجه گوش به حرف عده‏اي که مي‌‏خواهند يک دسته کوچک مردم ما خوششان بيايد و به اصطلاح مترقي هستند،[ندهيد]قاطعانه با اينگونه افکار مبارزه کنيد. خدا را در نظر بگيريد. اصولاً آنچه که بايد در نظر گرفته شود خداست”(۳۰/۰۴/۱۳۵۹)

محسن جمشيدي کوهساري

http://aqa.blogfa.com/