نقش ارتباطات در مديريت شهري به قلم اکبر مقدسی

تاریخ انتشار خبر : ۹۲/۰۲/۲۸

بمناسبت ۲۷ ارديبهشت روز جهاني ارتباطات
اگر تا ديروز وقتي از ارتباطات و توسعه سخن گفته مي‌شد تنها راديو، تلويزيون، مطبوعات، سينما و ارتباطات سنتي به ذهن متبادر مي‌شد، حالا ما وارد عصري شده‌ايم که بالاترين مشخصه‌اش فناوري و رسانه‌هاي جديد است و اين يعني ورود به عصر رسانه‌هاي نو.
کنت بولدينگ براي اينکه نشان بدهد فناوري هاي اطلاعات و ارتباطات چقدر و با چه شتابي همه عرصه‌هاي زندگي را دگرگون کرده مثال خوبي را مطرح مي كند. او مي‌گويد عمر انسان خردورز در زمين حدود ۵۰ هزار سال است، يعني از زماني که انسان توانست بر طبيعت مسلط شود و محيط خودش را تغيير دهد ،که البته اين ۵۰ هزار سال در برابر ۴ ميليون سال، عمر تخميني کره زمين، خيلي ناچيز است.
وي براي اينکه مشخص‌تر شود، اين ۵۰ هزار سال را به تعداد نسل‎هايي که ممکن است در اين مدت وجود داشته باشند، تبديل کرده و مي‌گويد اگر متوسط عمر هر نسلي را ۶۵ سال بگيريم، اين مدت شامل ۸۰۰ نسل مي‌شود. از اين ۸۰۰ نسل، يعني از زماني که انسان خردورز در زمين آمده تاکنون حدود ۶۵۰ نسل آن غارنشين بوده‌اند و تحول مهمي پيرامون خودشان به‌وجود نياوردند، يعني از مغزشان که ظرفيت تغيير محيط و انقلاب‌هاي علمي را داشته استفاده زيادي نکردند.
اولين تحول بزرگي که رخ داده و امکان ثبت و تجربه را فراهم کرده اختراع خط و کتابت است. يعني با اختراع يک پديده ارتباطي ۷۰ نسل پيش انسان به اين نقطه رسيده است. در اين ۷۰ نسل نيز بزرگترين شتاب با صنعت چاپ آغاز شده‌ که متعلق به ۷ نسل پيش است.
بولدينگ مي‌گويد اکثريت قريب به اتفاق تغييرات بزرگ زندگي انسان در اين نسل آخر يعني از ۶۵ سال پيش تاکنون رخ داده است. يعني بيشترين دانشمندان طول تاريخ علم دانشمندان زنده هستند و اين يعني شتاب گرفتن تحولات اجتماعي.
اگر به اين ۶۵ سال نگاه کنيد حدوداً ۴۰ سال است که استفاده از شبکه‌ها و تلفيق اين شبکه‌ها با ماهواره‌هاي راه دور و وسايل ارتباط جمعي اتفاق افتاده، يعني شکل گرفتن مثلث تله ماتيک که ارتباطات از راه دور ،ارتباطات کامپيوتري و ارتباطات جمعي است. به تعبير ديگر يعني همان رسانه‌هاي قديمي نظير راديو، تلويزيون، روزنامه و … اين‌ها تغييرات امروز زندگي يکايک ما را شکل داده اند و از اينجاست که نقش ارتباطات در زندگي يعني دگرگون کردن زندگي و شتاب دادن به زمان، مکان و فضا و اين آغاز عصر جديد يا عصر اطلاعات است( خانيكي هادي ۱۳۸۸ مركز پ‍ژوهش همشهري).
با اين مقدمه درمي يابيم كه ارتباطات و فن آوريهاي نو بخشي از زندگي بشر امروزي شده و سرعت آن چنان بالاست كه نمي توان پيش بيني كرد تا چند سال آينده چه تكنولو‍ژي قرار است مورد استفاده مردم شهرمان قرار گيرد.
از طرفي توسعه فكر و يا بعبارتي افزايش سواد رسانه اي مردم جامعه را بايد در نظر داشت. نمي شود رشد سواد رسانه اي لاك پشتي را در مقابل سرعت رشد برق آساي تكنولوژ‍ي هاي جديد ارتباطاتي و رسانه اي عصر امروز را متصور شد. بنابر اين جامعه ما بايد در گير فن آوريهاي جديد باشند و بتوانند از آن بهره وري مفيد داشته باشند.
اصولا برنامه ريزان شهري به توسعه اجتماعي و فرهنگي شهروندان هم مي انديشند. همانطور مي دانيد براي دستيابي به توسعه جامعه در ابتدا مي بايست انديشه تحول در افراد آن جامعه شكل بگيرد. برنامه ريزان شهري براي شكل دهي اين انديشه در جامعه امروزي راهي جز استفاده از رسانه ها را ندارند. آنها بايد در ابتدا با مردم خود ارتباط برقرار نمايند سپس بتوانند تغيير نگرش ايجاد كنند. در غير اينصورت موفق نخواهند بود.
از طرفي با توجه به سرعت رشد تكنولو‍ي ارتباطاتي در عصر جديد كه به آن اشاره شد برنامه ريزان بايد دانش كافي از تكنولو‍ژي هاي جديد را داشته باشند و در اين راه جلوتر از مردم باشند نه اينكه جوانان يا مردم عادي پيشگام استفاده از فن آوري نوين باشند و مسئولان همچنان اندر خم رسانه هاي سنتي براي ارتباط با مردم خود مانده باشند.
بنابراين اگر تا ديروز بحث مديريت شهري و يا كانديداي شوراي شهر پيش مي آمد فكر مي كرديم مناسب ترين تخصص عمران يا معماري است امروز نمي توان براحتي از كنار دانش ارتباطات گذشت. نقش اين دانش در مديريت شهري بخصوص در عصر فعلي ضروري است.
اکبر مقدسی كارشناس ارشد ارتباطات اجتماعي